Book 1. Chapter 225

The Mahabharata In Sanskrit


Book 1

Chapter 225

1

[मन�दपाल]

य�ष�माकं परिरक�षार�थं विज�ञप�तॊ जवलनॊ मया

अग�निना च तथेत�य �वं पूर�वम �व परतिश�र�तम

2

अग�नेर वचनम आज�ञाय मात�र धर�मज�ञतां च वः

य�ष�माकं च परं वीर�यं नाहं पूर�वम इहागतः

3

न संतापॊ हि वः कार�यः प�त�रका मरणं परति

ऋषीन वेद ह�ताशॊ ऽपि बरह�म तद विदितं च वः

4

[वै]

�वम आश�वास�य प�त�रान स भर�यां चादाय भारत

मन�दपालस ततॊ देशाद अन�यं देशं जगाम ह

5

मघवान अपि तिग�मांश�ः समिद�धं खाण�डवं वनम

ददाह सह कृष�णाभ�यां जनयञ जगतॊ ऽभयम

6

वसा मेदॊ वहाः क�ल�यास तत�र पीत�वा च पावकः

अगच�छत परमां तृप�तिं दर�शयाम आस चार�ज�नम

7

ततॊ ऽनतरिक�षाद भगवान अवतीर�य स�रेश�वरः

मर�द�गणवृतः पार�थं माधवं चाब�रवीद इदम

8

कृतं य�वाभ�यां कर�मेदम अमरैर अपि द�ष�करम

वरान वृणीतं त�ष�टॊ ऽसमि द�र�लभान अप�य अमान�षान

9

पार�थस त� वरयाम आस शक�राद अस�त�राणि सर�वशः

गरहीत�ं तच च शक�रॊ ऽसय तदा कालं चकार ह

10

यदा परसन�नॊ भगवान महादेवॊ भविष�यति

त�भ�यं तदा परदास�यामि पाण�डवास�त�राणि सर�वशः

11

अहम �व च तं कालं वेत�स�यामि क�र�नन�दन

तपसा महता चापि दास�यामि तव तान�य अहम

12

आग�नेयानि च सर�वाणि वायव�यानि तथैव च

मदीयानि च सर�वाणि गरहीष�यसि धनंजय

13

वास�देवॊ ऽपि जग�राह परीतिं पार�थेन शाश�वतीम

ददौ च तस�मै देवेन�द�रस तं वरं परीतिमांस तदा

14

दत�त�वा ताभ�यां वरं परीतः सह देवैर मर�त�पतिः

ह�ताशनम अन�ज�ञाप�य जगाम तरिदिवं प�नः

15

पावकश चापि तं दावं दग�ध�वा समृगपक�षिणम

अहानि पञ�च चैकं च विरराम स�तर�पितः

16

जग�ध�वा मांसानि पीत�वा च मेदांसि र�धिराणि च

य�क�तः परमया परीत�या ताव उवाच विशां पते

17

य�वाभ�यां प�र�षाग�र�याभ�यां तर�पितॊ ऽसमि यथास�खम

अन�जानामि वां वीरौ चरतं यत�र वाञ�छितम

18

�वं तौ समन�ज�ञातौ पावकेन महात�मना

अर�ज�नॊ वास�देवश च दानवश च मयस तथा

19

परिक�रम�य ततः सर�वे तरयॊ ऽपि भरतर�षभ

रमणीये नदीकूले सहिताः सम�पाविशन

1

[mandap�la]

yuṣm�kaṃ parirakṣ�rthaṃ vijñapto jvalano may�

agnin� ca tathety evaṃ pūrvam eva pratiśrutam

2

agner vacanam �jñ�ya m�tur dharmajñat�ṃ ca vaḥ

yuṣm�kaṃ ca paraṃ vīryaṃ n�haṃ pūrvam ih�gataḥ

3

na saṃt�po hi vaḥ k�ryaḥ putrak� maraṇaṃ prati

ṛṣīn veda hut�śo 'pi brahma tad viditaṃ ca vaḥ

4

[vai]

evam �śv�sya putr�n sa bhary�ṃ c�d�ya bh�rata

mandap�las tato deś�d anyaṃ deśaṃ jag�ma ha

5

maghav�n api tigm�ṃśuḥ samiddhaṃ kh�ṇ�avaṃ vanam

dad�ha saha kṛṣṇ�bhy�ṃ janayañ jagato 'bhayam

6

vas� medo vah�ḥ kuly�s tatra pītv� ca p�vakaḥ

agacchat param�ṃ tṛptiṃ darśay�m �sa c�rjunam

7

tato 'ntarikṣ�d bhagav�n avatīrya sureśvaraḥ

marudgaṇavṛtaḥ p�rthaṃ m�dhavaṃ c�bravīd idam

8

kṛtaṃ yuv�bhy�ṃ karmedam amarair api duṣkaram

var�n vṛṇītaṃ tuṣṭo 'smi durlabh�n apy am�nuṣ�n

9

p�rthas tu varay�m �sa śakr�d astr�ṇi sarvaśaḥ

grahītuṃ tac ca śakro 'sya tad� k�laṃ cak�ra ha

10

yad� prasanno bhagav�n mah�devo bhaviṣyati

tubhyaṃ tad� prad�sy�mi p�ṇ�av�str�ṇi sarvaśaḥ

11

aham eva ca taṃ k�laṃ vetsy�mi kurunandana

tapas� mahat� c�pi d�sy�mi tava t�ny aham

12

�gney�ni ca sarv�ṇi v�yavy�ni tathaiva ca

madīy�ni ca sarv�ṇi grahīṣyasi dhanaṃjaya

13

v�sudevo 'pi jagr�ha prītiṃ p�rthena ś�śvatīm

dadau ca tasmai devendras taṃ varaṃ prītim�ṃs tad�

14

dattv� t�bhy�ṃ varaṃ prītaḥ saha devair marutpatiḥ

hut�śanam anujñ�pya jag�ma tridivaṃ punaḥ

15

p�vakaś c�pi taṃ d�vaṃ dagdhv� samṛgapakṣiṇam

ah�ni pañca caikaṃ ca virar�ma sutarpitaḥ

16

jagdhv� m�ṃs�ni pītv� ca med�ṃsi rudhir�ṇi ca

yuktaḥ paramay� prīty� t�v uv�ca viś�ṃ pate

17

yuv�bhy�ṃ puruṣ�gry�bhy�ṃ tarpito 'smi yath�sukham

anuj�n�mi v�ṃ vīrau carataṃ yatra v�ñchitam

18

evaṃ tau samanujñ�tau p�vakena mah�tman�

arjuno v�sudevaś ca d�navaś ca mayas tath�

19

parikramya tataḥ sarve trayo 'pi bharatarṣabha

ramaṇīye nadīkūle sahit�ḥ samup�viśan