Book 13. Chapter 22
The Mahabharata In Sanskrit
Book 13
Chapter 22
1
[य]
न बिभेति कथं सा सत्री शापस्य परमद्युतेः
कथं निवृत्तॊ भगवांस तद भवान परब्रवीतु मे
2
[भ]
अष्टावक्रॊ ऽनवपृच्छत तां रूपं विकुरुषे कथम
न चानृतं ते वक्तव्यं बरूहि बराह्मण काम्यया
3
[सत्री]
दयावापृथिवी मात्रैषा काम्या बराह्मणसत्तम
शृणुष्वावहितः सर्वं यद इदं सत्यविक्रम
4
उत्तरां मां दिशं विद्धि दृष्टं सत्रीचापलं च ते
अव्युत्थानेन ते लॊका जिताः सत्यपराक्रम
5
जिज्ञासेयं परयुक्ता मे सथिरी कर्तुं तवानघ
सथविराणाम अपि सत्रीणां बाधते मैथुन जवरः
6
तुष्टः पिता महस ते ऽदय तथा देवाः स वासवाः
स तव येन च कार्येण संप्राप्तॊ भगवान इह
7
परेषितस तेन विप्रेण कन्यापित्रा दविजर्षभ
तवॊपदेशं कर्तुं वै तच च सर्वं कृतं मया
8
कषेमी गमिष्यसि गृहाञ शरमश च न भविष्यति
कन्यां पराप्स्यसि तां विप्र पुत्रिणी च भविष्यति
9
काम्यया पृष्टवांस तवं मां ततॊ वयाहृतम उत्तरम
अनतिक्रमणीयैषा कृत्स्नैर लॊकैस तरिभिः सदा
10
गच्छस्व सुकृतं कृत्वा किं वान्यच छरॊतुम इच्छसि
यावद बरवीमि विप्रर्षे अष्टावक्र यथातथम
11
ऋषिणा परसादिता चास्मि तव हेतॊर दविजर्षभ
तस्य संमाननार्थं मे तवयि वाक्यं परभाषितम
12
शरुत्वा तु वचनं तस्याः स विप्रः पराञ्जलिः सथितः
अनुज्ञातस तया चापि सवगृहं पुनर आव्रजत
13
गृहम आगम्य विश्रान्तः सवजनं परतिपूज्य च
अभ्यगच्छत तं विप्रं नयायतः कुरुनन्दन
14
पृष्टश च तेन विप्रेण दृष्टं तव एतन निदर्शनम
पराह विप्रं तदा विप्रः सुप्रीतेनान्तर आत्मना
15
भवताहम अनुज्ञातः परथितॊ गन्धमादनम
तस्य चॊत्तरतॊ देशे दृष्टं तद दैवतं महत
16
तया चाहम अनुज्ञातॊ भवांश चापि परकीर्तितः
शरावितश चापि तद वाक्यं गृहम अभ्यागतः परभॊ
17
तम उवाच ततॊ विप्रः परतिगृह्णीष्व मे सुताम
नक्षत्रतिथि संयॊगे पात्रं हि मरमं भवान
18
[भ]
अष्टावक्रस तथेत्य उक्त्वा परतिगृह्य च तां परभॊ
कन्यां परमधर्मात्मा परीतिमांश चाभवत तदा
19
कन्यां तां परतिगृह्यैव भार्यां परमशॊभनाम
उवास मुदितस तत्र आश्रमे सवे गतज्वरः
1
[y]
na bibheti kathaṃ sā strī śāpasya paramadyuteḥ
kathaṃ nivṛtto bhagavāṃs tad bhavān prabravītu me
2
[bh]
aṣṭāvakro 'nvapṛcchat tāṃ rūpaṃ vikuruṣe katham
na cānṛtaṃ te vaktavyaṃ brūhi brāhmaṇa kāmyayā
3
[strī]
dyāvāpṛthivī mātraiṣā kāmyā brāhmaṇasattama
śṛuṣvāvahitaḥ sarvaṃ yad idaṃ satyavikrama
4
uttarāṃ māṃ diśaṃ viddhi dṛṣṭaṃ strīcāpalaṃ ca te
avyutthānena te lokā jitāḥ satyaparākrama
5
jijñāseyaṃ prayuktā me sthirī kartuṃ tavānagha
sthavirāṇām api strīṇāṃ bādhate maithuna jvaraḥ
6
tuṣṭaḥ pitā mahas te 'dya tathā devāḥ sa vāsavāḥ
sa tva yena ca kāryeṇa saṃprāpto bhagavān iha
7
preṣitas tena vipreṇa kanyāpitrā dvijarṣabha
tavopadeśaṃ kartuṃ vai tac ca sarvaṃ kṛtaṃ mayā
8
kṣemī gamiṣyasi gṛhāñ śramaś ca na bhaviṣyati
kanyāṃ prāpsyasi tāṃ vipra putriṇī ca bhaviṣyati
9
kāmyayā pṛṣṭavāṃs tvaṃ māṃ tato vyāhṛtam uttaram
anatikramaṇīyaiṣā kṛtsnair lokais tribhiḥ sadā
10
gacchasva sukṛtaṃ kṛtvā kiṃ vānyac chrotum icchasi
yāvad bravīmi viprarṣe aṣṭāvakra yathātatham
11
ṛiṇā prasāditā cāsmi tava hetor dvijarṣabha
tasya saṃmānanārthaṃ me tvayi vākyaṃ prabhāṣitam
12
rutvā tu vacanaṃ tasyāḥ sa vipraḥ prāñjaliḥ sthitaḥ
anujñātas tayā cāpi svagṛhaṃ punar āvrajat
13
gṛham āgamya viśrāntaḥ svajanaṃ pratipūjya ca
abhyagacchata taṃ vipraṃ nyāyataḥ kurunandana
14
pṛṣṭaś ca tena vipreṇa dṛṣṭaṃ tv etan nidarśanam
prāha vipraṃ tadā vipraḥ suprītenāntar ātmanā
15
bhavatāham anujñātaḥ prathito gandhamādanam
tasya cottarato deśe dṛṣṭaṃ tad daivataṃ mahat
16
tayā cāham anujñāto bhavāṃś cāpi prakīrtitaḥ
śrāvitaś cāpi tad vākyaṃ gṛham abhyāgataḥ prabho
17
tam uvāca tato vipraḥ pratigṛhṇīṣva me sutām
nakṣatratithi saṃyoge pātraṃ hi maramaṃ bhavān
18
[bh]
aṣṭāvakras tathety uktvā pratigṛhya ca tāṃ prabho
kanyāṃ paramadharmātmā prītimāṃś cābhavat tadā
19
kanyāṃ tāṃ pratigṛhyaiva bhāryāṃ paramaśobhanām
uvāsa muditas tatra āśrame sve gatajvaraḥ
Book 13
Chapter 22
1
[य]
न बिभेति कथं सा सत्री शापस्य परमद्युतेः
कथं निवृत्तॊ भगवांस तद भवान परब्रवीतु मे
2
[भ]
अष्टावक्रॊ ऽनवपृच्छत तां रूपं विकुरुषे कथम
न चानृतं ते वक्तव्यं बरूहि बराह्मण काम्यया
3
[सत्री]
दयावापृथिवी मात्रैषा काम्या बराह्मणसत्तम
शृणुष्वावहितः सर्वं यद इदं सत्यविक्रम
4
उत्तरां मां दिशं विद्धि दृष्टं सत्रीचापलं च ते
अव्युत्थानेन ते लॊका जिताः सत्यपराक्रम
5
जिज्ञासेयं परयुक्ता मे सथिरी कर्तुं तवानघ
सथविराणाम अपि सत्रीणां बाधते मैथुन जवरः
6
तुष्टः पिता महस ते ऽदय तथा देवाः स वासवाः
स तव येन च कार्येण संप्राप्तॊ भगवान इह
7
परेषितस तेन विप्रेण कन्यापित्रा दविजर्षभ
तवॊपदेशं कर्तुं वै तच च सर्वं कृतं मया
8
कषेमी गमिष्यसि गृहाञ शरमश च न भविष्यति
कन्यां पराप्स्यसि तां विप्र पुत्रिणी च भविष्यति
9
काम्यया पृष्टवांस तवं मां ततॊ वयाहृतम उत्तरम
अनतिक्रमणीयैषा कृत्स्नैर लॊकैस तरिभिः सदा
10
गच्छस्व सुकृतं कृत्वा किं वान्यच छरॊतुम इच्छसि
यावद बरवीमि विप्रर्षे अष्टावक्र यथातथम
11
ऋषिणा परसादिता चास्मि तव हेतॊर दविजर्षभ
तस्य संमाननार्थं मे तवयि वाक्यं परभाषितम
12
शरुत्वा तु वचनं तस्याः स विप्रः पराञ्जलिः सथितः
अनुज्ञातस तया चापि सवगृहं पुनर आव्रजत
13
गृहम आगम्य विश्रान्तः सवजनं परतिपूज्य च
अभ्यगच्छत तं विप्रं नयायतः कुरुनन्दन
14
पृष्टश च तेन विप्रेण दृष्टं तव एतन निदर्शनम
पराह विप्रं तदा विप्रः सुप्रीतेनान्तर आत्मना
15
भवताहम अनुज्ञातः परथितॊ गन्धमादनम
तस्य चॊत्तरतॊ देशे दृष्टं तद दैवतं महत
16
तया चाहम अनुज्ञातॊ भवांश चापि परकीर्तितः
शरावितश चापि तद वाक्यं गृहम अभ्यागतः परभॊ
17
तम उवाच ततॊ विप्रः परतिगृह्णीष्व मे सुताम
नक्षत्रतिथि संयॊगे पात्रं हि मरमं भवान
18
[भ]
अष्टावक्रस तथेत्य उक्त्वा परतिगृह्य च तां परभॊ
कन्यां परमधर्मात्मा परीतिमांश चाभवत तदा
19
कन्यां तां परतिगृह्यैव भार्यां परमशॊभनाम
उवास मुदितस तत्र आश्रमे सवे गतज्वरः
1
[y]
na bibheti kathaṃ sā strī śāpasya paramadyuteḥ
kathaṃ nivṛtto bhagavāṃs tad bhavān prabravītu me
2
[bh]
aṣṭāvakro 'nvapṛcchat tāṃ rūpaṃ vikuruṣe katham
na cānṛtaṃ te vaktavyaṃ brūhi brāhmaṇa kāmyayā
3
[strī]
dyāvāpṛthivī mātraiṣā kāmyā brāhmaṇasattama
śṛuṣvāvahitaḥ sarvaṃ yad idaṃ satyavikrama
4
uttarāṃ māṃ diśaṃ viddhi dṛṣṭaṃ strīcāpalaṃ ca te
avyutthānena te lokā jitāḥ satyaparākrama
5
jijñāseyaṃ prayuktā me sthirī kartuṃ tavānagha
sthavirāṇām api strīṇāṃ bādhate maithuna jvaraḥ
6
tuṣṭaḥ pitā mahas te 'dya tathā devāḥ sa vāsavāḥ
sa tva yena ca kāryeṇa saṃprāpto bhagavān iha
7
preṣitas tena vipreṇa kanyāpitrā dvijarṣabha
tavopadeśaṃ kartuṃ vai tac ca sarvaṃ kṛtaṃ mayā
8
kṣemī gamiṣyasi gṛhāñ śramaś ca na bhaviṣyati
kanyāṃ prāpsyasi tāṃ vipra putriṇī ca bhaviṣyati
9
kāmyayā pṛṣṭavāṃs tvaṃ māṃ tato vyāhṛtam uttaram
anatikramaṇīyaiṣā kṛtsnair lokais tribhiḥ sadā
10
gacchasva sukṛtaṃ kṛtvā kiṃ vānyac chrotum icchasi
yāvad bravīmi viprarṣe aṣṭāvakra yathātatham
11
ṛiṇā prasāditā cāsmi tava hetor dvijarṣabha
tasya saṃmānanārthaṃ me tvayi vākyaṃ prabhāṣitam
12
rutvā tu vacanaṃ tasyāḥ sa vipraḥ prāñjaliḥ sthitaḥ
anujñātas tayā cāpi svagṛhaṃ punar āvrajat
13
gṛham āgamya viśrāntaḥ svajanaṃ pratipūjya ca
abhyagacchata taṃ vipraṃ nyāyataḥ kurunandana
14
pṛṣṭaś ca tena vipreṇa dṛṣṭaṃ tv etan nidarśanam
prāha vipraṃ tadā vipraḥ suprītenāntar ātmanā
15
bhavatāham anujñātaḥ prathito gandhamādanam
tasya cottarato deśe dṛṣṭaṃ tad daivataṃ mahat
16
tayā cāham anujñāto bhavāṃś cāpi prakīrtitaḥ
śrāvitaś cāpi tad vākyaṃ gṛham abhyāgataḥ prabho
17
tam uvāca tato vipraḥ pratigṛhṇīṣva me sutām
nakṣatratithi saṃyoge pātraṃ hi maramaṃ bhavān
18
[bh]
aṣṭāvakras tathety uktvā pratigṛhya ca tāṃ prabho
kanyāṃ paramadharmātmā prītimāṃś cābhavat tadā
19
kanyāṃ tāṃ pratigṛhyaiva bhāryāṃ paramaśobhanām
uvāsa muditas tatra āśrame sve gatajvaraḥ
