Home
>
Library
>
New
>
John Dargavel Smith
>
The Mahabharata In Sanskrit
>
Book 16. Chapter 5
Book 16. Chapter 5
The Mahabharata In Sanskrit
Book 16
Chapter
5
1
[वै]
ततॊ ययुर दारुकः केशवश च; बभ्रुश च रामस्य पदं पतन्तः
अथापश्यन रामम अनन्तवीर्यं; वृक्षे सथितं चिन्तयानं विविक्ते
2
ततः समासाद्य महानुभावः; कृष्णस तदा दारुकम अन्वशासत
गत्वा कुरूञ शीघ्रम इमं महान्तं; पार्थाय शंसस्व वधं यदूनाम
3
ततॊ ऽरजुनः कषिप्रम इहॊपयातु; शरुत्वा मृतान यादवान बरह्मशापात
इत्य एवम उक्तः सा ययौ रथेन; कुरूंस तदा दारुकॊ नष्टचेताः
4
ततॊ गते दारुके केशवॊ ऽथ; दृष्ट्वान्तिके बभ्रुम उवाच वाक्यम
सत्रियॊ भवान रक्षतु यातु शीघ्रं; नैता हिंस्युर दस्यवॊ वित्तलॊभात
5
सा परस्थितः केशवेनानुशिष्टॊ; मदातुरॊ जञातिवधार्दितश च
तं वै यान्तं संनिधौ केशवस्य; तवरन्तम एकं सहसैव बभ्रुम
बरह्मानुशप्तम अवधीन महद वै; कूटॊन्मुक्तं मुसलं लुब्धकस्य
6
ततॊ दृष्ट्वा निहतं बभ्रुम आह; कृष्णॊ वाक्यं भरातरम अग्रजं तु
इहैव तवं मां परतीक्षस्व राम; यावत सत्रियॊ जञातिवशाः करॊमि
7
ततः पुरीं दवारवतीं परविश्य; जनार्दनः पितरं पराह वाक्यम
सत्रियॊ भवान रक्षतु नः समग्रा; धनंजयस्यागमनं परतीक्षन
रामॊ वनान्ते परतिपालयन माम; आस्ते ऽदयाहं तेन समागमिष्ये
8
दृष्टं मयेदं निधनं यदूनां; राज्ञां च पूर्वं कुरुपुंगवानाम
नाहं विना यदुभिर यादवानां; पुरीम इमां दरष्टुम इहाद्य शक्तः
9
तपश चरिष्यामि निबॊध तन मे; रामेण सार्धं वनम अभ्युपेत्य
इतीदम उक्त्वा शिरसास्य पादौ; संस्पृश्य कृष्णस तवरितॊ जगाम
10
ततॊ महान निनदः परादुरासीत; सस्त्री कुमारस्य पुरस्य तस्य
अथाब्रवीत केशवः संनिवर्त्य; शब्दां शरुत्वा यॊषितां करॊशतीनाम
11
पुरीम इमाम एष्यति साव्य साची; स वॊ दुःखान मॊचयिता नराग्र्यः
ततॊ गत्वा केशवस तं ददर्श; रामं वने सथितम एकं विविक्ते
12
अथापश्यद यॊगयुक्तस्य तस्य; नागं मुखान निःसारन्तं महान्तम
शवेतं ययौ स ततः परेक्ष्यमाणॊ; महार्णवॊ येन महानुभावः
13
सहस्रशीर्षः पर्वताभॊगवर्ष्मा; रक्ताननः सवां तनुं तां विमुच्य
सम्यक च तं सागरः परत्यगृह्णान; नागदिव्याः सरितश चैव पुण्याः
14
कर्कॊटकॊ वसुकिस तक्षकश च; पृथुश्रवा वरुणः कुञ्जरश च
मिश्री शङ्खः कुमुदः पुण्डरीकस; तथा नागॊ धृतराष्ट्रॊ महात्मा
15
हरादः कराथः शितिकण्ठॊ ऽगरतेजास; तथा नागौ चक्रमन्दातिषाण्डौ
नागश्रेष्ठॊ दुर्मुखश चाम्बरीषः; सवयं राजा वरुणश चापि राजन
परत्युद्गम्य सवागतेनाभ्यनन्दंस; ते ऽपूजयंश चार्घ्य पाद्य करियाभिः
16
ततॊ गते भरातरि वासुदेवॊ; जानन सर्वा गतयॊ दिव्यदृष्टिः
वने शून्ये विचरंश चिन्तयानॊ; भूमौ ततः संविवेशाग्र्य तेजाः
17
सर्वं हि तेन पराक तदा वित्तम आसीद; गान्धार्या यद वाक्यम उक्तः स पूर्वम
दुर्वाससा पायसॊच्छिष्ट लिप्ते; यच चाप्य उक तच च सस्मार कृष्णः
18
स चिन्तयानॊ ऽनधकवृष्णिनाशं; कुरु कषयं चैव महानुभावः
मेने ततः संक्रमणस्य कालं; ततश चकारेन्द्रिय संनिरॊधम
19
स संनिरुद्धेन्द्रिय वान मनास तु; शिश्ये महायॊगम उपेत्य कृष्णः
जराथ तं देशम उपाजगाम; लुब्धस तदानीं मृगलिप्सुर उग्रः
20
स केशवं यॊगयुक्तं शयानं; मृगाशङ्की लुब्धकः सायकेन
जराविध्यत पादतले तवरावांस; तं चाभितस तज जिघृक्षुर जगाम
अथापश्यत पुरुषं यॊगयुक्तं; पीताम्बरं लुब्धकॊ ऽनेकबाहुम
21
मत्वात्मानम अपराधं स तस्य; जग्राह पादौ शिरसा चार्तरूपः
आश्वासयत तं महात्मा तदानीं; गच्छन्न ऊर्ध्वं रॊदसी वयाप्य लक्ष्म्या
22
दिवं पराप्तं वासवॊ ऽथाश्विनौ च; रुद्रादित्या वसवश चाथ विश्वे
परत्युद्ययुर मुनयश चापि सिद्धा; गन्धर्वमुख्याश च सहाप्सरॊभिः
23
ततॊ राजन भगवान उग्रतेजा; नारायणः परभवश चाव्ययश च
यॊगाचार्यॊ रॊदसी वयाप्य लक्ष्म्या; सथानं पराप सवं महात्माप्रमेयम
24
ततॊ देवैर ऋषिभिश चापि कृष्णः; समगतश चारणैश चैव राजन
गन्धर्वाग्र्यैर अप्सरॊभिर वराभिः; सिद्धैः साध्यैश चानतैः पूज्यमानः
25
ते वै देवाः परत्यनन्दन्त राजन; मुनिश्रेष्ठा वाग्भिर आनर्चुर ईशम
गन्धर्वाश चाप्य उपतस्थुः सतुवन्तः; परीत्या चैनं पुरुहूतॊ ऽभयनन्दत
1
[vai]
tato yayur dārukaḥ keśavaś ca; babhruś ca rāmasya padaṃ patantaḥ
athāpaśyan rāmam anantavīryaṃ; vṛkṣe sthitaṃ cintayānaṃ vivikte
2
tataḥ samāsādya mahānubhāvaḥ; kṛṣṇas tadā dārukam anvaśāsat
gatvā kurūñ śīghram imaṃ mahāntaṃ; pārthāya śaṃsasva vadhaṃ yadūnām
3
tato 'rjunaḥ kṣipram ihopayātu; śrutvā mṛtān yādavān brahmaśāpāt
ity evam uktaḥ sā yayau rathena; kurūṃs tadā dāruko naṣṭacet
āḥ
4
tato gate dāruke keśavo 'tha; dṛṣṭvāntike babhrum uvāca vākyam
striyo bhavān rakṣatu yātu śīghraṃ; naitā hiṃsyur dasyavo vittalobhāt
5
sā prasthitaḥ keśavenānuśiṣṭo; madāturo jñātivadhārditaś ca
taṃ vai yāntaṃ saṃnidhau keśavasya; tvarantam ekaṃ sahasaiva babhrum
brahmānuśaptam avadhīn mahad vai; kūṭonmuktaṃ musalaṃ lubdhakasya
6
tato dṛṣṭvā nihataṃ babhrum āha; kṛṣṇo vākyaṃ bhrātaram agrajaṃ tu
ihaiva tvaṃ māṃ pratīkṣasva rāma; yāvat striyo jñātivaśāḥ karomi
7
tataḥ purīṃ dvāravatīṃ praviśya; janārdanaḥ pitaraṃ prāha vākyam
striyo bhavān rakṣatu naḥ samagrā; dhanaṃjayasyāgamanaṃ pratīkṣan
rāmo vanānte pratipālayan mām; āste 'dyāhaṃ tena samāgamiṣye
8
dṛṣṭaṃ mayedaṃ nidhanaṃ yadūnāṃ; rājñāṃ ca pūrvaṃ kurupuṃgavānām
nāhaṃ vinā yadubhir yādavānāṃ; purīm imāṃ draṣṭum ihādya śakta
ḥ
9
tapaś cariṣyāmi nibodha tan me; rāmeṇa sārdhaṃ vanam abhyupetya
itīdam uktvā śirasāsya pādau; saṃspṛśya kṛṣṇas tvarito jagāma
10
tato mahān ninadaḥ prādurāsīt; sastrī kumārasya purasya tasya
athābravīt keśavaḥ saṃnivartya; śabdāṃ śrutvā yoṣitāṃ krośatīnām
11
purīm imām eṣyati sāvya sācī; sa vo duḥkhān mocayitā narāgryaḥ
tato gatvā keśavas taṃ dadarśa; rāmaṃ vane sthitam ekaṃ vivikte
12
athāpaśyad yogayuktasya tasya; nāgaṃ mukhān niḥsārantaṃ mahāntam
śvetaṃ yayau sa tataḥ prekṣyamāṇo; mahārṇavo yena mahānubhāva
ḥ
13
sahasraśīrṣaḥ parvatābhogavarṣmā; raktānanaḥ svāṃ tanuṃ tāṃ vimucya
samyak ca taṃ sāgaraḥ pratyagṛhṇān; nāgadivyāḥ saritaś caiva puṇy
āḥ
14
karkoṭako vasukis takṣakaś ca; pṛthuśravā varuṇaḥ kuñjaraś ca
miśrī śaṅkhaḥ kumudaḥ puṇḍarīkas; tathā nāgo dhṛtarāṣṭro mahātm
ā
15
hrādaḥ krāthaḥ śitikaṇṭho 'gratejās; tathā nāgau cakramandāti
ṣāṇ
au
nāgaśreṣṭho durmukhaś cāmbarīṣaḥ; svayaṃ rājā varuṇaś cāpi rājan
pratyudgamya svāgatenābhyanandaṃs; te 'pūjayaṃś cārghya pādya kriyābhi
ḥ
16
tato gate bhrātari vāsudevo; jānan sarvā gatayo divyadṛṣṭiḥ
vane śūnye vicaraṃś cintayāno; bhūmau tataḥ saṃviveśāgrya tej
āḥ
17
sarvaṃ hi tena prāk tadā vittam āsīd; gāndhāryā yad vākyam uktaḥ sa pūrvam
durvāsasā pāyasocchiṣṭa lipte; yac cāpy uka tac ca sasmāra kṛṣṇa
ḥ
18
sa cintayāno 'ndhakavṛṣṇināśaṃ; kuru kṣayaṃ caiva mahānubhāvaḥ
mene tataḥ saṃkramaṇasya kālaṃ; tataś cakārendriya saṃnirodham
19
sa saṃniruddhendriya vān manās tu; śiśye mahāyogam upetya kṛṣṇaḥ
jarātha taṃ deśam upājagāma; lubdhas tadānīṃ mṛgalipsur ugra
ḥ
20
sa keśavaṃ yogayuktaṃ śayānaṃ; mṛgāśaṅkī lubdhakaḥ sāyakena
jarāvidhyat pādatale tvarāvāṃs; taṃ cābhitas taj jighṛkṣur jagāma
athāpaśyat puruṣaṃ yogayuktaṃ; pītāmbaraṃ lubdhako 'nekabāhum
21
matvātmānam aparādhaṃ sa tasya; jagrāha pādau śirasā cārtarūpa
ḥ
ā
vāsayat taṃ mahātmā tadānīṃ; gacchann ūrdhvaṃ rodasī vyāpya lakṣmy
ā
22
divaṃ prāptaṃ vāsavo 'thāśvinau ca; rudrādityā vasavaś cātha viśve
pratyudyayur munayaś cāpi siddhā; gandharvamukhyāś ca sahāpsarobhi
ḥ
23
tato rājan bhagavān ugratejā; nārāyaṇaḥ prabhavaś cāvyayaś ca
yogācāryo rodasī vyāpya lakṣmyā; sthānaṃ prāpa svaṃ mahātmāprameyam
24
tato devair ṛṣibhiś cāpi kṛṣṇaḥ; samagataś cāraṇaiś caiva rājan
gandharvāgryair apsarobhir varābhiḥ; siddhaiḥ sādhyaiś cānataiḥ pūjyamāna
ḥ
25
te vai devāḥ pratyanandanta rājan; muniśreṣṭhā vāgbhir ānarcur īśam
gandharvāś cāpy upatasthuḥ stuvantaḥ; prītyā cainaṃ puruhūto 'bhyanandat
bukowina gypsy
|
bukowina gypsy
Home
>
Library
>
New
>
John Dargavel Smith
>
The Mahabharata In Sanskrit
>
Book 16. Chapter 5