Book 3. Chapter 54
The Mahabharata In Sanskrit
Book 3
Chapter 54
1
बृहदश्व उवाच
अथ काले शुभे पराप्ते तिथौ पुण्ये कषणे तथा
आजुहाव महीपालान भीमॊ राजा सवयंवरे
2
तच छरुत्वा पृथिवीपालाः सर्वे हृच्छयपीडिताः
तवरिताः समुपाजग्मुर दमयन्तीम अभीप्सवः
3
कनकस्तम्भरुचिरं तॊरणेन विराजितम
विविशुस ते महारङ्गं नृपाः सिंहा इवाचलम
4
तत्रासनेषु विविधेष्व आसीनाः पृथिवीक्षितः
सुरभिस्रग्धराः सर्वे सुमृष्टमणिकुण्डलाः
5
तां राजसमितिं पूर्णां नागैर भॊगवतीम इव
संपूर्णां पुरुषव्याघ्रैर वयाघ्रैर गिरिगुहाम इव
6
तत्र सम पीना दृश्यन्ते बाहवः परिघॊपमाः
आकारवन्तः सुश्लक्ष्णाः पञ्चशीर्षा इवॊरगाः
7
सुकेशान्तानि चारूणि सुनासानि शुभानि च
मुखानि राज्ञां शॊभन्ते नक्षत्राणि यथा दिवि
8
दमयन्ती ततॊ रङ्गं परविवेश शुभानना
मुष्णन्ती परभया राज्ञां चक्षूंसि च मनांसि च
9
तस्या गात्रेषु पतिता तेषां दृष्टिर महात्मनाम
तत्र तत्रैव सक्ताभून न चचाल च पश्यताम
10
ततः संकीर्त्यमानेषु राज्ञां नामसु भारत
ददर्श भैमी पुरुषान पञ्च तुल्याकृतीन इव
11
तान समीक्ष्य ततः सर्वान निर्विशेषाकृतीन सथितान
संदेशाद अथ वैधर्भी नाभ्यजानान नलं नृपम
यं यं हि ददृशे तेषां तं तं मेने नलं नृपम
12
सा चिन्तयन्ती बुद्ध्याथ तर्कयाम आस भामिनी
कथं नु देवाञ जानीयां कथं विद्यां नलं नृपम
13
एवं संचिन्तयन्ती सा वैदर्भी भृशदुःखिता
शरुतानि देवलिङ्गानि चिन्तयाम आस भारत
14
देवानां यानि लिङ्गानि सथविरेभ्यः शरुतानि मे
तानीह तिष्ठतां भूमाव एकस्यापि न लक्षये
15
सा विनिश्चित्य बहुधा विचार्य च पुनः पुनः
शरणं परति देवानां पराप्तकालम अमन्यत
16
वाचा च मनसा चैव नमः कारं परयुज्य सा
देवेभ्यः पराञ्जलिर भूत्वा वेपमानेदम अब्रवीत
17
हंसानां वचनं शरुत्वा यथा मे नैषधॊ वृतः
पतित्वे तेन सत्येन देवास तं परदिशन्तु मे
18
वाचा च मनसा चैव यथा नाभिचराम्य अहम
तेन सत्येन विबुधास तम एव परदिशन्तु मे
19
यथा देवैः स मे भर्ता विहितॊ निषधाधिपः
तेन सत्येन मे देवास तम एव परदिशन्तु मे
20
सवं चैव रूपं पुष्यन्तु लॊकपालाः सहेश्वराः
यथाहम अभिजानीयां पुण्यश्लॊकं नराधिपम
21
निशम्य दमयन्त्यास तत करुणं परिदेवितम
निश्चयं परमं तथ्यम अनुरागं च नैषधे
22
मनॊविशुद्धिं बुद्धिं च भक्तिं रागं च भारत
यथॊक्तं चक्रिरे देवाः सामर्थ्यं लिङ्गधारणे
23
सापश्यद विबुधान सर्वान अस्वेदान सतब्धलॊचनान
हृषितस्रग रजॊहीनान सथितान अस्पृशतः कषितिम
24
छायाद्वितीयॊ मलानस्रग रजःस्वेदसमन्वितः
भूमिष्ठॊ नैषधश चैव निमेषेण च सूचितः
25
सा समीक्ष्य ततॊ देवान पुण्यश्लॊकं च भारत
नैषधं वरयाम आस भैमी धर्मेण भारत
26
विलज्जमाना वस्त्रान्ते जग्राहायतलॊचना
सकन्धदेशे ऽसृजच चास्य सरजं परमशॊभनाम
वरयाम आस चैवैनं पतित्वे वरवर्णिनी
27
ततॊ हा हेति सहसा शब्दॊ मुक्तॊ नराधिपैः
देवैर महर्षिभिश चैव साधु साध्व इति भारत
विस्मितैर ईरितः शब्दः परशंसद्भिर नलं नृपम
28
वृते तु नैषधे भैम्या लॊकपाला महौजसा
परहृष्टमनसः सर्वे नलायाष्टौ वरान ददुः
29
परत्यक्षदर्शनं यज्ञे गतिं चानुत्तमां शुभाम
नैषधाय ददौ शक्रः परीयमाणः शचीपतिः
30
अग्निर आत्मभवं परादाद यत्र वाञ्छति नैषधः
लॊकान आत्मप्रभांश चैव ददौ तस्मै हुताशनः
31
यमस तव अन्नरसं परादाद धर्मे च परमां सथितिम
अपां पतिर अपां भावं यत्र वाञ्छति नैषधः
32
सरजं चॊत्तमगन्धाढ्यां सर्वे च मिथुनं ददुः
वरान एवं परदायास्य देवास ते तरिदिवं गताः
33
पार्थिवाश चानुभूयास्य विवाहं विस्मयान्विताः
दमयन्त्याः परमुदिताः परतिजग्मुर यथागतम
34
अवाप्य नारीरत्नं तत पुण्यश्लॊकॊ ऽपि पार्थिवः
रेमे सह तया राजा शच्येव बलवृत्रहा
35
अतीव मुदितॊ राजा भराजमानॊ ऽंशुमान इव
अरञ्जयत परजा वीरॊ धर्मेण परिपालयन
36
ईजे चाप्य अश्वमेधेन ययातिर इव नाहुषः
अन्यैश च करतुभिर धीमान बहुभिश चाप्तदक्षिणैः
37
पुनश च रमणीयेषु वनेषूपवनेषु च
दमयन्त्या सह नलॊ विजहारामरॊपमः
38
एवं स यजमानश च विहरंश च नराधिपः
ररक्ष वसुसंपूर्णां वसुधां वसुधाधिपः
1
bṛhadaśva uvāca
atha kāle śubhe prāpte tithau puṇye kṣaṇe tathā
ājuhāva mahīpālān bhīmo rājā svayaṃvare
2
tac chrutvā pṛthivīpālāḥ sarve hṛcchayapīḍitāḥ
tvaritāḥ samupājagmur damayantīm abhīpsavaḥ
3
kanakastambharuciraṃ toraṇena virājitam
viviśus te mahāraṅgaṃ nṛpāḥ siṃhā ivācalam
4
tatrāsaneṣu vividheṣv āsīnāḥ pṛthivīkṣitaḥ
surabhisragdharāḥ sarve sumṛṣṭamaṇikuṇḍalāḥ
5
tāṃ rājasamitiṃ pūrṇāṃ nāgair bhogavatīm iva
saṃpūrṇāṃ puruṣavyāghrair vyāghrair giriguhām iva
6
tatra sma pīnā dṛśyante bāhavaḥ parighopamāḥ
kāravantaḥ suślakṣṇāḥ pañcaśīrṣā ivoragāḥ
7
sukeśāntāni cārūṇi sunāsāni śubhāni ca
mukhāni rājñāṃ śobhante nakṣatrāṇi yathā divi
8
damayantī tato raṅgaṃ praviveśa śubhānanā
muṣṇantī prabhayā rājñāṃ cakṣūṃsi ca manāṃsi ca
9
tasyā gātreṣu patitā teṣāṃ dṛṣṭir mahātmanām
tatra tatraiva saktābhūn na cacāla ca paśyatām
10
tataḥ saṃkīrtyamāneṣu rājñāṃ nāmasu bhārata
dadarśa bhaimī puruṣān pañca tulyākṛtīn iva
11
tān samīkṣya tataḥ sarvān nirviśeṣākṛtīn sthitān
saṃdeśād atha vaidharbhī nābhyajānān nalaṃ nṛpam
yaṃ yaṃ hi dadṛśe teṣāṃ taṃ taṃ mene nalaṃ nṛpam
12
sā cintayantī buddhyātha tarkayām āsa bhāminī
kathaṃ nu devāñ jānīyāṃ kathaṃ vidyāṃ nalaṃ nṛpam
13
evaṃ saṃcintayantī sā vaidarbhī bhṛśaduḥkhitā
śrutāni devaliṅgāni cintayām āsa bhārata
14
devānāṃ yāni liṅgāni sthavirebhyaḥ śrutāni me
tānīha tiṣṭhatāṃ bhūmāv ekasyāpi na lakṣaye
15
sā viniścitya bahudhā vicārya ca punaḥ punaḥ
śaraṇaṃ prati devānāṃ prāptakālam amanyata
16
vācā ca manasā caiva namaḥ kāraṃ prayujya sā
devebhyaḥ prāñjalir bhūtvā vepamānedam abravīt
17
haṃsānāṃ vacanaṃ śrutvā yathā me naiṣadho vṛtaḥ
patitve tena satyena devās taṃ pradiśantu me
18
vācā ca manasā caiva yathā nābhicarāmy aham
tena satyena vibudhās tam eva pradiśantu me
19
yathā devaiḥ sa me bhartā vihito niṣadhādhipaḥ
tena satyena me devās tam eva pradiśantu me
20
svaṃ caiva rūpaṃ puṣyantu lokapālāḥ saheśvarāḥ
yathāham abhijānīyāṃ puṇyaślokaṃ narādhipam
21
niśamya damayantyās tat karuṇaṃ paridevitam
niścayaṃ paramaṃ tathyam anurāgaṃ ca naiṣadhe
22
manoviśuddhiṃ buddhiṃ ca bhaktiṃ rāgaṃ ca bhārata
yathoktaṃ cakrire devāḥ sāmarthyaṃ liṅgadhāraṇe
23
sāpaśyad vibudhān sarvān asvedān stabdhalocanān
hṛṣitasrag rajohīnān sthitān aspṛśataḥ kṣitim
24
chāyādvitīyo mlānasrag rajaḥsvedasamanvitaḥ
bhūmiṣṭho naiṣadhaś caiva nimeṣeṇa ca sūcitaḥ
25
sā samīkṣya tato devān puṇyaślokaṃ ca bhārata
naiṣadhaṃ varayām āsa bhaimī dharmeṇa bhārata
26
vilajjamānā vastrānte jagrāhāyatalocanā
skandhadeśe 'sṛjac cāsya srajaṃ paramaśobhanām
varayām āsa caivainaṃ patitve varavarṇinī
27
tato hā heti sahasā śabdo mukto narādhipaiḥ
devair maharṣibhiś caiva sādhu sādhv iti bhārata
vismitair īritaḥ śabdaḥ praśaṃsadbhir nalaṃ nṛpam
28
vṛte tu naiṣadhe bhaimyā lokapālā mahaujasā
prahṛṣṭamanasaḥ sarve nalāyāṣṭau varān daduḥ
29
pratyakṣadarśanaṃ yajñe gatiṃ cānuttamāṃ śubhām
naiṣadhāya dadau śakraḥ prīyamāṇaḥ śacīpatiḥ
30
agnir ātmabhavaṃ prādād yatra vāñchati naiṣadhaḥ
lokān ātmaprabhāṃś caiva dadau tasmai hutāśanaḥ
31
yamas tv annarasaṃ prādād dharme ca paramāṃ sthitim
apāṃ patir apāṃ bhāvaṃ yatra vāñchati naiṣadhaḥ
32
srajaṃ cottamagandhāḍhyāṃ sarve ca mithunaṃ daduḥ
varān evaṃ pradāyāsya devās te tridivaṃ gatāḥ
33
pārthivāś cānubhūyāsya vivāhaṃ vismayānvitāḥ
damayantyāḥ pramuditāḥ pratijagmur yathāgatam
34
avāpya nārīratnaṃ tat puṇyaśloko 'pi pārthivaḥ
reme saha tayā rājā śacyeva balavṛtrahā
35
atīva mudito rājā bhrājamāno 'ṃśumān iva
arañjayat prajā vīro dharmeṇa paripālayan
36
je cāpy aśvamedhena yayātir iva nāhuṣaḥ
anyaiś ca kratubhir dhīmān bahubhiś cāptadakṣiṇaiḥ
37
punaś ca ramaṇīyeṣu vaneṣūpavaneṣu ca
damayantyā saha nalo vijahārāmaropamaḥ
38
evaṃ sa yajamānaś ca viharaṃś ca narādhipaḥ
rarakṣa vasusaṃpūrṇāṃ vasudhāṃ vasudhādhipaḥ
Book 3
Chapter 54
1
बृहदश्व उवाच
अथ काले शुभे पराप्ते तिथौ पुण्ये कषणे तथा
आजुहाव महीपालान भीमॊ राजा सवयंवरे
2
तच छरुत्वा पृथिवीपालाः सर्वे हृच्छयपीडिताः
तवरिताः समुपाजग्मुर दमयन्तीम अभीप्सवः
3
कनकस्तम्भरुचिरं तॊरणेन विराजितम
विविशुस ते महारङ्गं नृपाः सिंहा इवाचलम
4
तत्रासनेषु विविधेष्व आसीनाः पृथिवीक्षितः
सुरभिस्रग्धराः सर्वे सुमृष्टमणिकुण्डलाः
5
तां राजसमितिं पूर्णां नागैर भॊगवतीम इव
संपूर्णां पुरुषव्याघ्रैर वयाघ्रैर गिरिगुहाम इव
6
तत्र सम पीना दृश्यन्ते बाहवः परिघॊपमाः
आकारवन्तः सुश्लक्ष्णाः पञ्चशीर्षा इवॊरगाः
7
सुकेशान्तानि चारूणि सुनासानि शुभानि च
मुखानि राज्ञां शॊभन्ते नक्षत्राणि यथा दिवि
8
दमयन्ती ततॊ रङ्गं परविवेश शुभानना
मुष्णन्ती परभया राज्ञां चक्षूंसि च मनांसि च
9
तस्या गात्रेषु पतिता तेषां दृष्टिर महात्मनाम
तत्र तत्रैव सक्ताभून न चचाल च पश्यताम
10
ततः संकीर्त्यमानेषु राज्ञां नामसु भारत
ददर्श भैमी पुरुषान पञ्च तुल्याकृतीन इव
11
तान समीक्ष्य ततः सर्वान निर्विशेषाकृतीन सथितान
संदेशाद अथ वैधर्भी नाभ्यजानान नलं नृपम
यं यं हि ददृशे तेषां तं तं मेने नलं नृपम
12
सा चिन्तयन्ती बुद्ध्याथ तर्कयाम आस भामिनी
कथं नु देवाञ जानीयां कथं विद्यां नलं नृपम
13
एवं संचिन्तयन्ती सा वैदर्भी भृशदुःखिता
शरुतानि देवलिङ्गानि चिन्तयाम आस भारत
14
देवानां यानि लिङ्गानि सथविरेभ्यः शरुतानि मे
तानीह तिष्ठतां भूमाव एकस्यापि न लक्षये
15
सा विनिश्चित्य बहुधा विचार्य च पुनः पुनः
शरणं परति देवानां पराप्तकालम अमन्यत
16
वाचा च मनसा चैव नमः कारं परयुज्य सा
देवेभ्यः पराञ्जलिर भूत्वा वेपमानेदम अब्रवीत
17
हंसानां वचनं शरुत्वा यथा मे नैषधॊ वृतः
पतित्वे तेन सत्येन देवास तं परदिशन्तु मे
18
वाचा च मनसा चैव यथा नाभिचराम्य अहम
तेन सत्येन विबुधास तम एव परदिशन्तु मे
19
यथा देवैः स मे भर्ता विहितॊ निषधाधिपः
तेन सत्येन मे देवास तम एव परदिशन्तु मे
20
सवं चैव रूपं पुष्यन्तु लॊकपालाः सहेश्वराः
यथाहम अभिजानीयां पुण्यश्लॊकं नराधिपम
21
निशम्य दमयन्त्यास तत करुणं परिदेवितम
निश्चयं परमं तथ्यम अनुरागं च नैषधे
22
मनॊविशुद्धिं बुद्धिं च भक्तिं रागं च भारत
यथॊक्तं चक्रिरे देवाः सामर्थ्यं लिङ्गधारणे
23
सापश्यद विबुधान सर्वान अस्वेदान सतब्धलॊचनान
हृषितस्रग रजॊहीनान सथितान अस्पृशतः कषितिम
24
छायाद्वितीयॊ मलानस्रग रजःस्वेदसमन्वितः
भूमिष्ठॊ नैषधश चैव निमेषेण च सूचितः
25
सा समीक्ष्य ततॊ देवान पुण्यश्लॊकं च भारत
नैषधं वरयाम आस भैमी धर्मेण भारत
26
विलज्जमाना वस्त्रान्ते जग्राहायतलॊचना
सकन्धदेशे ऽसृजच चास्य सरजं परमशॊभनाम
वरयाम आस चैवैनं पतित्वे वरवर्णिनी
27
ततॊ हा हेति सहसा शब्दॊ मुक्तॊ नराधिपैः
देवैर महर्षिभिश चैव साधु साध्व इति भारत
विस्मितैर ईरितः शब्दः परशंसद्भिर नलं नृपम
28
वृते तु नैषधे भैम्या लॊकपाला महौजसा
परहृष्टमनसः सर्वे नलायाष्टौ वरान ददुः
29
परत्यक्षदर्शनं यज्ञे गतिं चानुत्तमां शुभाम
नैषधाय ददौ शक्रः परीयमाणः शचीपतिः
30
अग्निर आत्मभवं परादाद यत्र वाञ्छति नैषधः
लॊकान आत्मप्रभांश चैव ददौ तस्मै हुताशनः
31
यमस तव अन्नरसं परादाद धर्मे च परमां सथितिम
अपां पतिर अपां भावं यत्र वाञ्छति नैषधः
32
सरजं चॊत्तमगन्धाढ्यां सर्वे च मिथुनं ददुः
वरान एवं परदायास्य देवास ते तरिदिवं गताः
33
पार्थिवाश चानुभूयास्य विवाहं विस्मयान्विताः
दमयन्त्याः परमुदिताः परतिजग्मुर यथागतम
34
अवाप्य नारीरत्नं तत पुण्यश्लॊकॊ ऽपि पार्थिवः
रेमे सह तया राजा शच्येव बलवृत्रहा
35
अतीव मुदितॊ राजा भराजमानॊ ऽंशुमान इव
अरञ्जयत परजा वीरॊ धर्मेण परिपालयन
36
ईजे चाप्य अश्वमेधेन ययातिर इव नाहुषः
अन्यैश च करतुभिर धीमान बहुभिश चाप्तदक्षिणैः
37
पुनश च रमणीयेषु वनेषूपवनेषु च
दमयन्त्या सह नलॊ विजहारामरॊपमः
38
एवं स यजमानश च विहरंश च नराधिपः
ररक्ष वसुसंपूर्णां वसुधां वसुधाधिपः
1
bṛhadaśva uvāca
atha kāle śubhe prāpte tithau puṇye kṣaṇe tathā
ājuhāva mahīpālān bhīmo rājā svayaṃvare
2
tac chrutvā pṛthivīpālāḥ sarve hṛcchayapīḍitāḥ
tvaritāḥ samupājagmur damayantīm abhīpsavaḥ
3
kanakastambharuciraṃ toraṇena virājitam
viviśus te mahāraṅgaṃ nṛpāḥ siṃhā ivācalam
4
tatrāsaneṣu vividheṣv āsīnāḥ pṛthivīkṣitaḥ
surabhisragdharāḥ sarve sumṛṣṭamaṇikuṇḍalāḥ
5
tāṃ rājasamitiṃ pūrṇāṃ nāgair bhogavatīm iva
saṃpūrṇāṃ puruṣavyāghrair vyāghrair giriguhām iva
6
tatra sma pīnā dṛśyante bāhavaḥ parighopamāḥ
kāravantaḥ suślakṣṇāḥ pañcaśīrṣā ivoragāḥ
7
sukeśāntāni cārūṇi sunāsāni śubhāni ca
mukhāni rājñāṃ śobhante nakṣatrāṇi yathā divi
8
damayantī tato raṅgaṃ praviveśa śubhānanā
muṣṇantī prabhayā rājñāṃ cakṣūṃsi ca manāṃsi ca
9
tasyā gātreṣu patitā teṣāṃ dṛṣṭir mahātmanām
tatra tatraiva saktābhūn na cacāla ca paśyatām
10
tataḥ saṃkīrtyamāneṣu rājñāṃ nāmasu bhārata
dadarśa bhaimī puruṣān pañca tulyākṛtīn iva
11
tān samīkṣya tataḥ sarvān nirviśeṣākṛtīn sthitān
saṃdeśād atha vaidharbhī nābhyajānān nalaṃ nṛpam
yaṃ yaṃ hi dadṛśe teṣāṃ taṃ taṃ mene nalaṃ nṛpam
12
sā cintayantī buddhyātha tarkayām āsa bhāminī
kathaṃ nu devāñ jānīyāṃ kathaṃ vidyāṃ nalaṃ nṛpam
13
evaṃ saṃcintayantī sā vaidarbhī bhṛśaduḥkhitā
śrutāni devaliṅgāni cintayām āsa bhārata
14
devānāṃ yāni liṅgāni sthavirebhyaḥ śrutāni me
tānīha tiṣṭhatāṃ bhūmāv ekasyāpi na lakṣaye
15
sā viniścitya bahudhā vicārya ca punaḥ punaḥ
śaraṇaṃ prati devānāṃ prāptakālam amanyata
16
vācā ca manasā caiva namaḥ kāraṃ prayujya sā
devebhyaḥ prāñjalir bhūtvā vepamānedam abravīt
17
haṃsānāṃ vacanaṃ śrutvā yathā me naiṣadho vṛtaḥ
patitve tena satyena devās taṃ pradiśantu me
18
vācā ca manasā caiva yathā nābhicarāmy aham
tena satyena vibudhās tam eva pradiśantu me
19
yathā devaiḥ sa me bhartā vihito niṣadhādhipaḥ
tena satyena me devās tam eva pradiśantu me
20
svaṃ caiva rūpaṃ puṣyantu lokapālāḥ saheśvarāḥ
yathāham abhijānīyāṃ puṇyaślokaṃ narādhipam
21
niśamya damayantyās tat karuṇaṃ paridevitam
niścayaṃ paramaṃ tathyam anurāgaṃ ca naiṣadhe
22
manoviśuddhiṃ buddhiṃ ca bhaktiṃ rāgaṃ ca bhārata
yathoktaṃ cakrire devāḥ sāmarthyaṃ liṅgadhāraṇe
23
sāpaśyad vibudhān sarvān asvedān stabdhalocanān
hṛṣitasrag rajohīnān sthitān aspṛśataḥ kṣitim
24
chāyādvitīyo mlānasrag rajaḥsvedasamanvitaḥ
bhūmiṣṭho naiṣadhaś caiva nimeṣeṇa ca sūcitaḥ
25
sā samīkṣya tato devān puṇyaślokaṃ ca bhārata
naiṣadhaṃ varayām āsa bhaimī dharmeṇa bhārata
26
vilajjamānā vastrānte jagrāhāyatalocanā
skandhadeśe 'sṛjac cāsya srajaṃ paramaśobhanām
varayām āsa caivainaṃ patitve varavarṇinī
27
tato hā heti sahasā śabdo mukto narādhipaiḥ
devair maharṣibhiś caiva sādhu sādhv iti bhārata
vismitair īritaḥ śabdaḥ praśaṃsadbhir nalaṃ nṛpam
28
vṛte tu naiṣadhe bhaimyā lokapālā mahaujasā
prahṛṣṭamanasaḥ sarve nalāyāṣṭau varān daduḥ
29
pratyakṣadarśanaṃ yajñe gatiṃ cānuttamāṃ śubhām
naiṣadhāya dadau śakraḥ prīyamāṇaḥ śacīpatiḥ
30
agnir ātmabhavaṃ prādād yatra vāñchati naiṣadhaḥ
lokān ātmaprabhāṃś caiva dadau tasmai hutāśanaḥ
31
yamas tv annarasaṃ prādād dharme ca paramāṃ sthitim
apāṃ patir apāṃ bhāvaṃ yatra vāñchati naiṣadhaḥ
32
srajaṃ cottamagandhāḍhyāṃ sarve ca mithunaṃ daduḥ
varān evaṃ pradāyāsya devās te tridivaṃ gatāḥ
33
pārthivāś cānubhūyāsya vivāhaṃ vismayānvitāḥ
damayantyāḥ pramuditāḥ pratijagmur yathāgatam
34
avāpya nārīratnaṃ tat puṇyaśloko 'pi pārthivaḥ
reme saha tayā rājā śacyeva balavṛtrahā
35
atīva mudito rājā bhrājamāno 'ṃśumān iva
arañjayat prajā vīro dharmeṇa paripālayan
36
je cāpy aśvamedhena yayātir iva nāhuṣaḥ
anyaiś ca kratubhir dhīmān bahubhiś cāptadakṣiṇaiḥ
37
punaś ca ramaṇīyeṣu vaneṣūpavaneṣu ca
damayantyā saha nalo vijahārāmaropamaḥ
38
evaṃ sa yajamānaś ca viharaṃś ca narādhipaḥ
rarakṣa vasusaṃpūrṇāṃ vasudhāṃ vasudhādhipaḥ
