Book 3. Chapter 89

The Mahabharata In Sanskrit


Book 3

Chapter 89

1

[व]

�वं संभाषमाणे त� धौम�ये कौरवनन�दन

लॊमशः स�महातेजा ऋषिस तत�राजगाम ह

2

तं पाण�डवाग�रजॊ राजा सगणॊ बराह�मणाश च ते

उदतिष�ठन महाभागं दिवि शक�रम इवामराः

3

तम अभ�यर�च�य यथान�यायं धर�मराजॊ य�धिष�ठिरः

पप�रच�छागमने हेत�म अटने च परयॊजनम

4

स पृष�टः पाण�ड�प�त�रेण परीयमाणॊ महामनाः

उवाच शलक�ष�णया वाचा हर�षयन�न इव पाण�डवान

5

संचरन�न अस�मि कौन�तेय सर�वलॊकान यदृच�छया

गतः शक�रस�य सदनं तत�रापश�यं स�रेश�वरम

6

तव च भरातरं वीरम अपश�यं सव�यसाचिनम

शक�रस�यार�धासन गतं तत�र मे विस�मयॊ महान

आसीत प�र�षशार�दूल दृष�ट�वा पार�थं तथागतम

7

आह मां तत�र देवेशॊ गच�छ पाण�ड�स�तान इति

सॊ ऽहम अभ�यागतः कषिप�रं दिदृक�ष�स तवां सहान�जम

8

वचनात प�र�हूतस�य पार�थस�य च महात�मनः

आख�यास�ये ते परियं तात महत पाण�डवनन�दन

9

भरातृभिः सहितॊ राजन कृष�णया चैव तच छृण�

यत तवयॊक�तॊ महाबाह�र अस�त�रार�थं पाण�डवर�षभ

10

तद अस�त�रम आप�तं पार�थेन र�द�राद अप�रतिमं महत

यत तद बरह�मशिरॊ नाम तपसा र�द�रम आगतम

11

अमृताद उत�थितं रौद�रं तल लब�धं सव�यसाचिना

तत स मन�त�रं स संहारं स परायश�चित�तमङ�गलम

12

वज�रं चान�यानि चास�त�राणि दण�डादीनि य�धिष�ठिर

यमात क�बेराद वर�णाद इन�द�राच च क�र�नन�दन

अस�त�राण�य अधीतवान पार�थॊ दिव�यान�य अमितविक�रमः

13

विश�वावसॊर च तनयाद गीतं नृत�तं च साम च

वादित�रं च यथान�यायं परत�यविन�दद यथाविधि

14

�वं कृतास�त�रः कौन�तेयॊ गान�धर�वं वेदम आप�तवान

स�खं वसति बीभत�स�र अन�जस�यान�जस तव

15

यदर�थं मां स�रश�रेष�ठ इदं वचनम अब�रवीत

तच च ते कथयिष�यामि य�धिष�ठिर निबॊध मे

16

भवान मन�ष�यलॊकाय गमिष�यति न संशयः

बरूयाद य�धिष�ठिरं तत�र वचनान मे दविजॊत�तम

17

आगमिष�यति ते भराता कृतास�त�रः कषिप�रम अर�ज�नः

स�रकार�यं महत कृत�वा यद आशक�यं दिवौकसैः

18

तपसा त� तवम आत�मानं भरातृभिः सह यॊजय

तपसॊ हि परं नास�ति तपसा विन�दते महत

19

अहं च कर�णं जानामि यथावद भरतर�षभ

न स पार�थस�य संग�रामे कलाम अर�हति षॊडशीम

20

यच चापि ते भयं तस�मान मनसि सथम अरिंदम

तच चाप�य अपहरिष�यामि सव�यसाचाव इहागते

21

यच च ते मानसं वीर तीर�थयात�राम इमां परति

तच च ते लॊमशः सर�वं कथयिष�यत�य असंशयम

22

यच च किं चित तपॊ य�क�तं फलं तीर�थेष� भारत

महर�षिर �ष यद बरूयात तच छरद�धेयम अनन�यथा

1

[v]

evaṃ saṃbh�ṣam�ṇe tu dhaumye kauravanandana

lomaśaḥ sumah�tej� ṛṣis tatr�jag�ma ha

2

taṃ p�ṇ�av�grajo r�j� sagaṇo br�hmaṇ�ś ca te

udatiṣṭhan mah�bh�gaṃ divi śakram iv�mar�ḥ

3

tam abhyarcya yath�ny�yaṃ dharmar�jo yudhiṣṭhiraḥ

papracch�gamane hetum aṭane ca prayojanam

4

sa pṛṣṭaḥ p�ṇ�uputreṇa prīyam�ṇo mah�man�ḥ

uv�ca ślakṣṇay� v�c� harṣayann iva p�ṇ�av�n

5

saṃcarann asmi kaunteya sarvalok�n yadṛcchay�

gataḥ śakrasya sadanaṃ tatr�paśyaṃ sureśvaram

6

tava ca bhr�taraṃ vīram apaśyaṃ savyas�cinam

śakrasy�rdh�sana gataṃ tatra me vismayo mah�n

�sīt puruṣaś�rdūla dṛṣṭv� p�rthaṃ tath�gatam

7

�ha m�ṃ tatra deveśo gaccha p�ṇ�usut�n iti

so 'ham abhy�gataḥ kṣipraṃ didṛkṣus tv�ṃ sah�nujam

8

vacan�t puruhūtasya p�rthasya ca mah�tmanaḥ

�khy�sye te priyaṃ t�ta mahat p�ṇ�avanandana

9

bhr�tṛbhiḥ sahito r�jan kṛṣṇay� caiva tac chṛṇu

yat tvayokto mah�b�hur astr�rthaṃ p�ṇ�avarṣabha

10

tad astram �ptaṃ p�rthena rudr�d apratimaṃ mahat

yat tad brahmaśiro n�ma tapas� rudram �gatam

11

amṛt�d utthitaṃ raudraṃ tal labdhaṃ savyas�cin�

tat sa mantraṃ sa saṃh�raṃ sa pr�yaścittamaṅgalam

12

vajraṃ c�ny�ni c�str�ṇi daṇ��dīni yudhiṣṭhira

yam�t kuber�d varuṇ�d indr�c ca kurunandana

astr�ṇy adhītav�n p�rtho divy�ny amitavikramaḥ

13

viśv�vasor ca tanay�d gītaṃ nṛttaṃ ca s�ma ca

v�ditraṃ ca yath�ny�yaṃ pratyavindad yath�vidhi

14

evaṃ kṛt�straḥ kaunteyo g�ndharvaṃ vedam �ptav�n

sukhaṃ vasati bībhatsur anujasy�nujas tava

15

yadarthaṃ m�ṃ suraśreṣṭha idaṃ vacanam abravīt

tac ca te kathayiṣy�mi yudhiṣṭhira nibodha me

16

bhav�n manuṣyalok�ya gamiṣyati na saṃśayaḥ

brūy�d yudhiṣṭhiraṃ tatra vacan�n me dvijottama

17

�gamiṣyati te bhr�t� kṛt�straḥ kṣipram arjunaḥ

surak�ryaṃ mahat kṛtv� yad �śakyaṃ divaukasaiḥ

18

tapas� tu tvam �tm�naṃ bhr�tṛbhiḥ saha yojaya

tapaso hi paraṃ n�sti tapas� vindate mahat

19

ahaṃ ca karṇaṃ j�n�mi yath�vad bharatarṣabha

na sa p�rthasya saṃgr�me kal�m arhati ṣo�aśīm

20

yac c�pi te bhayaṃ tasm�n manasi stham ariṃdama

tac c�py apahariṣy�mi savyas�c�v ih�gate

21

yac ca te m�nasaṃ vīra tīrthay�tr�m im�ṃ prati

tac ca te lomaśaḥ sarvaṃ kathayiṣyaty asaṃśayam

22

yac ca kiṃ cit tapo yuktaṃ phalaṃ tīrtheṣu bh�rata

maharṣir eṣa yad brūy�t tac chraddheyam ananyath�