Book 5. Chapter 107

The Mahabharata In Sanskrit


Book 5

Chapter 107

1

[स�पर�ण]

इयं विवस�वता पूर�वं शरौतेन विधिना किल

ग�रवे दक�षिणा दत�ता दक�षिणेत�य उच�यते ऽथ दिक

2

अत�र लॊकत�रयस�यास�य पितृपक�षः परतिष�ठितः

अत�रॊष�मपानां देवानां निवासः शरूयते दविज

3

अत�र विश�वे सदा देवाः पितृभिः सार�धम आसते

इज�यमानाः सम लॊकेष� संप�राप�तास त�ल�यभागताम

4

�तद दवितीयं धर�मस�य दवारम आचक�षते दविज

तर�टिशॊ लवशश चात�र गण�यते कालनिश�चयः

5

अत�र देवर�षयॊ नित�यं पितृलॊकर�षयस तथा

तथा राजर�षयः सर�वे निवसन�ति गतव�यथाः

6

अत�र धर�मश च सत�यं च कर�म चात�र निशाम�यते

गतिर �षा दविजश�रेष�ठ कर�मणात�मावसादिनः

7

�षा दिक सा दविजश�रेष�ठ यां सर�वः परतिपद�यते

वृता तव अनवबॊधेन स�खं तेन न गम�यते

8

नैरृतानां सहस�राणि बहून�य अत�र दविजर�षभ

सृष�टानि परतिकूलानि दरष�टव�यान�य अकृतात�मभिः

9

अत�र मन�दरक�ञ�जेष� विप�रर�षिसदनेष� च

गन�धर�वा गान�ति गाथा वै चित�तब�द�धिहरा दविज

10

अत�र सामानि गाथाभिः शर�त�वा गीतानि रैवतः

गतदारॊ गतामात�यॊ गतराज�यॊ वनं गतः

11

अत�र सावर�णिना चैव यवक�रीतात�मजेन च

मर�यादा सथापिता बरह�मन यां सूर�यॊ नातिवर�तते

12

अत�र राक�षसराजेन पौलस�थ�येन महात�मना

रावणेन तपश चीर�त�वा स�रेभ�यॊ ऽमरता वृता

13

अत�र वृत�तेन वृत�रॊ ऽपि शक�रशत�र�त�वम ईयिवान

अत�र सर�वासवः पराप�ताः प�नर गच�छन�ति पञ�चधा

14

अत�र द�ष�कृतकर�माणॊ नराः पच�यन�ति गालव

अत�र वैतरणी नाम नदी वितरणैर वृता

अत�र गत�वा स�खस�यान�तं द�ःखस�यान�तं परपद�यते

15

अत�रावृत�तॊ दिनकरः कषरते स�रसं पयः

काष�ठां चासाद�य धानिष�ठां हिमम उत�सृजते प�नः

16

अत�राहं गालव प�रा कष�धार�तः परिचिन�तयन

लब�धवान य�ध�यमानौ दवौ बृहन�तौ गल कच�छपौ

17

अत�र शक�रधन�र नाम सूर�याज जातॊ महान ऋषिः

विद�र यं कपिलं देवं येनात�ताः सगरात�मजाः

18

अत�र सिद�धाः शिवा नाम बराह�मणा वेदपारगाः

अधीत�य सखिलान वेदान आलभन�ते यमक�षयम

19

अत�र भॊगवती नाम प�री वास�किपालिता

तक�षकेण च नागेन तथैवैरावतेन च

20

अत�र निर�याणकालेष� तमः संप�राप�यते महत

अभेद�यं भास�करेणापि सवयं वा कृष�णवर�त�मना

21

�ष तस�यापि ते मार�गः परितापस�य गालव

बरूहि मे यदि गन�तव�यं परतीचीं शृण� वा मम

1

[suparṇa]

iyaṃ vivasvat� pūrvaṃ śrautena vidhin� kila

gurave dakṣiṇ� datt� dakṣiṇety ucyate 'tha dik

2

atra lokatrayasy�sya pitṛpakṣaḥ pratiṣṭhitaḥ

atroṣmap�n�ṃ dev�n�ṃ niv�saḥ śrūyate dvija

3

atra viśve sad� dev�ḥ pitṛbhiḥ s�rdham �sate

ijyam�n�ḥ sma lokeṣu saṃpr�pt�s tulyabh�gat�m

4

etad dvitīyaṃ dharmasya dv�ram �cakṣate dvija

truṭiśo lavaśaś c�tra gaṇyate k�laniścayaḥ

5

atra devarṣayo nityaṃ pitṛlokarṣayas tath�

tath� r�jarṣayaḥ sarve nivasanti gatavyath�ḥ

6

atra dharmaś ca satyaṃ ca karma c�tra niś�myate

gatir eṣ� dvijaśreṣṭha karmaṇ�tm�vas�dinaḥ

7

eṣ� dik s� dvijaśreṣṭha y�ṃ sarvaḥ pratipadyate

vṛt� tv anavabodhena sukhaṃ tena na gamyate

8

nairṛt�n�ṃ sahasr�ṇi bahūny atra dvijarṣabha

sṛṣṭ�ni pratikūl�ni draṣṭavy�ny akṛt�tmabhiḥ

9

atra mandarakuñjeṣu viprarṣisadaneṣu ca

gandharv� g�nti g�th� vai cittabuddhihar� dvija

10

atra s�m�ni g�th�bhiḥ śrutv� gīt�ni raivataḥ

gatad�ro gat�m�tyo gatar�jyo vanaṃ gataḥ

11

atra s�varṇin� caiva yavakrīt�tmajena ca

mary�d� sth�pit� brahman y�ṃ sūryo n�tivartate

12

atra r�kṣasar�jena paulasthyena mah�tman�

r�vaṇena tapaś cīrtv� surebhyo 'marat� vṛt�

13

atra vṛttena vṛtro 'pi śakraśatrutvam īyiv�n

atra sarv�savaḥ pr�pt�ḥ punar gacchanti pañcadh�

14

atra duṣkṛtakarm�ṇo nar�ḥ pacyanti g�lava

atra vaitaraṇī n�ma nadī vitaraṇair vṛt�

atra gatv� sukhasy�ntaṃ duḥkhasy�ntaṃ prapadyate

15

atr�vṛtto dinakaraḥ kṣarate surasaṃ payaḥ

k�ṣṭh�ṃ c�s�dya dh�niṣṭh�ṃ himam utsṛjate punaḥ

16

atr�haṃ g�lava pur� kṣudh�rtaḥ paricintayan

labdhav�n yudhyam�nau dvau bṛhantau gala kacchapau

17

atra śakradhanur n�ma sūry�j j�to mah�n ṛṣiḥ

vidur yaṃ kapilaṃ devaṃ yen�tt�ḥ sagar�tmaj�ḥ

18

atra siddh�ḥ śiv� n�ma br�hmaṇ� vedap�rag�ḥ

adhītya sakhil�n ved�n �labhante yamakṣayam

19

atra bhogavatī n�ma purī v�sukip�lit�

takṣakeṇa ca n�gena tathaivair�vatena ca

20

atra niry�ṇak�leṣu tamaḥ saṃpr�pyate mahat

abhedyaṃ bh�skareṇ�pi svayaṃ v� kṛṣṇavartman�

21

eṣa tasy�pi te m�rgaḥ parit�pasya g�lava

brūhi me yadi gantavyaṃ pratīcīṃ śṛṇu v� mama