Book 5. Chapter 120
The Mahabharata In Sanskrit
Book 5
Chapter 120
1
[न]
परत्यभिज्ञात मात्रॊ ऽथ सद्भिस तैर नरपुंगवः
ययातिर दिव्यसंस्थानॊ बभूव विगतज्वरः
2
दिव्यमाल्याम्बरधरॊ दिव्याभरणभूषितः
दिव्यगन्धगुणॊपेतॊ न पृथ्वीम अस्पृशत तदा
3
ततॊ वसु मनाः पूर्वम उच्चैर उच्चारयन वचः
खयातॊ दानपतिर लॊके वयाजहार नृपं तदा
4
पराप्तवान अस्मि यल लॊके सर्ववर्णेष्व अगर्हया
तद अप्य अथ च दास्यामि तेन संयुज्यतां भवान
5
यत फलं दानशीलस्य कषमा शीलस्य यत फलम
यच च मे फलम आधाने तेन संयुज्यतां भवान
6
ततः परतर्दनॊ ऽपय आह वाक्यं कषत्रिय पुंगवः
यथा धर्मरतिर नित्यं नित्यं युद्धपरायणः
7
पराप्तवान अस्मि यल लॊके कषत्रधर्मॊद्भवं यशः
वीर शब्दफलं चैव तेन संयुज्यतां भवान
8
शिबिरौशीनरॊ धीमान उवाच मधुरां गिरम
यथा बालेषु नारीषु वैहार्येषु तथैव च
9
संगरेषु निपातेषु तथापद वयसनेषु च
अनृतं नॊक्तपूर्वं मे तेन सत्येन खं वरज
10
यथाप्राणांश च राज्यं च राजन कर्म सुखानि च
तयजेयं न पुनः सत्यं तेन सत्येन खं वरज
11
यथासत्येन मे धर्मॊ यथासत्येन पावकः
परीतः शक्रश च सत्येन तेन सत्येन खं वरज
12
अष्टकस तव अथ राजर्षिः कौशिकॊ माधवी सुतः
अनेकशतयज्वानं वचनं पराह धर्मवित
13
शतशः पुण्डरीका मे गॊसवाश च चिताः परभॊ
करतवॊ वाजपेयाश च तेषां फलम अवाप्नुहि
14
न मे रत्नानि न धनं न तथान्ये परिच्छदाः
करतुष्व अनुपयुक्तानि तेन सत्येन खं वरज
15
यथा यथा हि जल्पन्ति दौहित्रास तं नराधिपम
तथा तथा वसुमतीं तयक्त्वा राजा दिवं ययौ
16
एवं सर्वे समस्तास ते राजानः सुकृतैस तदा
ययातिं सवर्गतॊ भरष्टं तारयाम आसुर अञ्जसा
17
दौहित्राः सवेन धर्मेण यज्ञदानकृतेन वै
चतुर्षु राजवंशेषु संभूताः कुलवर्धनाः
मातामहं महाप्राज्ञं दिवम आरॊपयन्ति ते
18
राजधर्मगुणॊपेताः सर्वधर्मगुणान्विताः
दौहित्रास ते वयं राजन दिवम आरॊह पार्थिवः
1
[n]
pratyabhijñāta mātro 'tha sadbhis tair narapuṃgavaḥ
yayātir divyasaṃsthāno babhūva vigatajvaraḥ
2
divyamālyāmbaradharo divyābharaṇabhūṣitaḥ
divyagandhaguṇopeto na pṛthvīm aspṛśat tadā
3
tato vasu manāḥ pūrvam uccair uccārayan vacaḥ
khyāto dānapatir loke vyājahāra nṛpaṃ tadā
4
prāptavān asmi yal loke sarvavarṇeṣv agarhayā
tad apy atha ca dāsyāmi tena saṃyujyatāṃ bhavān
5
yat phalaṃ dānaśīlasya kṣamā śīlasya yat phalam
yac ca me phalam ādhāne tena saṃyujyatāṃ bhavān
6
tataḥ pratardano 'py āha vākyaṃ kṣatriya puṃgavaḥ
yathā dharmaratir nityaṃ nityaṃ yuddhaparāyaṇaḥ
7
prāptavān asmi yal loke kṣatradharmodbhavaṃ yaśaḥ
vīra śabdaphalaṃ caiva tena saṃyujyatāṃ bhavān
8
ibirauśīnaro dhīmān uvāca madhurāṃ giram
yathā bāleṣu nārīṣu vaihāryeṣu tathaiva ca
9
saṃgareṣu nipāteṣu tathāpad vyasaneṣu ca
anṛtaṃ noktapūrvaṃ me tena satyena khaṃ vraja
10
yathāprāṇāṃś ca rājyaṃ ca rājan karma sukhāni ca
tyajeyaṃ na punaḥ satyaṃ tena satyena khaṃ vraja
11
yathāsatyena me dharmo yathāsatyena pāvakaḥ
prītaḥ śakraś ca satyena tena satyena khaṃ vraja
12
aṣṭakas tv atha rājarṣiḥ kauśiko mādhavī sutaḥ
anekaśatayajvānaṃ vacanaṃ prāha dharmavit
13
ataśaḥ puṇḍarīkā me gosavāś ca citāḥ prabho
kratavo vājapeyāś ca teṣāṃ phalam avāpnuhi
14
na me ratnāni na dhanaṃ na tathānye paricchadāḥ
kratuṣv anupayuktāni tena satyena khaṃ vraja
15
yathā yathā hi jalpanti dauhitrās taṃ narādhipam
tathā tathā vasumatīṃ tyaktvā rājā divaṃ yayau
16
evaṃ sarve samastās te rājānaḥ sukṛtais tadā
yayātiṃ svargato bhraṣṭaṃ tārayām āsur añjasā
17
dauhitrāḥ svena dharmeṇa yajñadānakṛtena vai
caturṣu rājavaṃśeṣu saṃbhūtāḥ kulavardhanāḥ
mātāmahaṃ mahāprājñaṃ divam āropayanti te
18
rājadharmaguṇopetāḥ sarvadharmaguṇānvitāḥ
dauhitrās te vayaṃ rājan divam āroha pārthivaḥ
Book 5
Chapter 120
1
[न]
परत्यभिज्ञात मात्रॊ ऽथ सद्भिस तैर नरपुंगवः
ययातिर दिव्यसंस्थानॊ बभूव विगतज्वरः
2
दिव्यमाल्याम्बरधरॊ दिव्याभरणभूषितः
दिव्यगन्धगुणॊपेतॊ न पृथ्वीम अस्पृशत तदा
3
ततॊ वसु मनाः पूर्वम उच्चैर उच्चारयन वचः
खयातॊ दानपतिर लॊके वयाजहार नृपं तदा
4
पराप्तवान अस्मि यल लॊके सर्ववर्णेष्व अगर्हया
तद अप्य अथ च दास्यामि तेन संयुज्यतां भवान
5
यत फलं दानशीलस्य कषमा शीलस्य यत फलम
यच च मे फलम आधाने तेन संयुज्यतां भवान
6
ततः परतर्दनॊ ऽपय आह वाक्यं कषत्रिय पुंगवः
यथा धर्मरतिर नित्यं नित्यं युद्धपरायणः
7
पराप्तवान अस्मि यल लॊके कषत्रधर्मॊद्भवं यशः
वीर शब्दफलं चैव तेन संयुज्यतां भवान
8
शिबिरौशीनरॊ धीमान उवाच मधुरां गिरम
यथा बालेषु नारीषु वैहार्येषु तथैव च
9
संगरेषु निपातेषु तथापद वयसनेषु च
अनृतं नॊक्तपूर्वं मे तेन सत्येन खं वरज
10
यथाप्राणांश च राज्यं च राजन कर्म सुखानि च
तयजेयं न पुनः सत्यं तेन सत्येन खं वरज
11
यथासत्येन मे धर्मॊ यथासत्येन पावकः
परीतः शक्रश च सत्येन तेन सत्येन खं वरज
12
अष्टकस तव अथ राजर्षिः कौशिकॊ माधवी सुतः
अनेकशतयज्वानं वचनं पराह धर्मवित
13
शतशः पुण्डरीका मे गॊसवाश च चिताः परभॊ
करतवॊ वाजपेयाश च तेषां फलम अवाप्नुहि
14
न मे रत्नानि न धनं न तथान्ये परिच्छदाः
करतुष्व अनुपयुक्तानि तेन सत्येन खं वरज
15
यथा यथा हि जल्पन्ति दौहित्रास तं नराधिपम
तथा तथा वसुमतीं तयक्त्वा राजा दिवं ययौ
16
एवं सर्वे समस्तास ते राजानः सुकृतैस तदा
ययातिं सवर्गतॊ भरष्टं तारयाम आसुर अञ्जसा
17
दौहित्राः सवेन धर्मेण यज्ञदानकृतेन वै
चतुर्षु राजवंशेषु संभूताः कुलवर्धनाः
मातामहं महाप्राज्ञं दिवम आरॊपयन्ति ते
18
राजधर्मगुणॊपेताः सर्वधर्मगुणान्विताः
दौहित्रास ते वयं राजन दिवम आरॊह पार्थिवः
1
[n]
pratyabhijñāta mātro 'tha sadbhis tair narapuṃgavaḥ
yayātir divyasaṃsthāno babhūva vigatajvaraḥ
2
divyamālyāmbaradharo divyābharaṇabhūṣitaḥ
divyagandhaguṇopeto na pṛthvīm aspṛśat tadā
3
tato vasu manāḥ pūrvam uccair uccārayan vacaḥ
khyāto dānapatir loke vyājahāra nṛpaṃ tadā
4
prāptavān asmi yal loke sarvavarṇeṣv agarhayā
tad apy atha ca dāsyāmi tena saṃyujyatāṃ bhavān
5
yat phalaṃ dānaśīlasya kṣamā śīlasya yat phalam
yac ca me phalam ādhāne tena saṃyujyatāṃ bhavān
6
tataḥ pratardano 'py āha vākyaṃ kṣatriya puṃgavaḥ
yathā dharmaratir nityaṃ nityaṃ yuddhaparāyaṇaḥ
7
prāptavān asmi yal loke kṣatradharmodbhavaṃ yaśaḥ
vīra śabdaphalaṃ caiva tena saṃyujyatāṃ bhavān
8
ibirauśīnaro dhīmān uvāca madhurāṃ giram
yathā bāleṣu nārīṣu vaihāryeṣu tathaiva ca
9
saṃgareṣu nipāteṣu tathāpad vyasaneṣu ca
anṛtaṃ noktapūrvaṃ me tena satyena khaṃ vraja
10
yathāprāṇāṃś ca rājyaṃ ca rājan karma sukhāni ca
tyajeyaṃ na punaḥ satyaṃ tena satyena khaṃ vraja
11
yathāsatyena me dharmo yathāsatyena pāvakaḥ
prītaḥ śakraś ca satyena tena satyena khaṃ vraja
12
aṣṭakas tv atha rājarṣiḥ kauśiko mādhavī sutaḥ
anekaśatayajvānaṃ vacanaṃ prāha dharmavit
13
ataśaḥ puṇḍarīkā me gosavāś ca citāḥ prabho
kratavo vājapeyāś ca teṣāṃ phalam avāpnuhi
14
na me ratnāni na dhanaṃ na tathānye paricchadāḥ
kratuṣv anupayuktāni tena satyena khaṃ vraja
15
yathā yathā hi jalpanti dauhitrās taṃ narādhipam
tathā tathā vasumatīṃ tyaktvā rājā divaṃ yayau
16
evaṃ sarve samastās te rājānaḥ sukṛtais tadā
yayātiṃ svargato bhraṣṭaṃ tārayām āsur añjasā
17
dauhitrāḥ svena dharmeṇa yajñadānakṛtena vai
caturṣu rājavaṃśeṣu saṃbhūtāḥ kulavardhanāḥ
mātāmahaṃ mahāprājñaṃ divam āropayanti te
18
rājadharmaguṇopetāḥ sarvadharmaguṇānvitāḥ
dauhitrās te vayaṃ rājan divam āroha pārthivaḥ
