Book 9. Chapter 6
The Mahabharata In Sanskrit
Book 9
Chapter 6
1
[स]
एतच छरुत्वा वचॊ राज्ञॊ मद्रराजः परतापवान
दुर्यॊधनं तदा राजन वाक्यम एतद उवाच ह
2
दुर्यॊधन महाबाहॊ शृणु वाक्यविदां वर
याव एतौ मन्यसे कृष्णौ रथस्थौ रथिनां वरौ
न मे तुल्याव उभाव एतौ बाहुवीर्ये कथं चन
3
उद्यतां पृथिवीं सर्वां ससुरासुरमानवाम
यॊधयेयं रणमुखे संक्रुद्धः किम उ पाण्डवान
विजेष्ये च रणे पार्थान सॊमकांश च समागतान
4
अहं सेना परणेता ते भविष्यामि न संशयः
तं च वयूहं विधास्यामि न तरिष्यन्ति यं परे
इति सत्यं बरवीम्य एष दुर्यॊधन न संशयः
5
एवम उक्तस ततॊ राजा मद्राधिपतिम अञ्जसा
अभ्यषिञ्चत सेनाया मध्ये भरतसत्तम
विधिना शस्त्रदृष्टेन हृष्टरूपॊ विशां पते
6
अभिषिक्ते ततस तस्मिन सिंहनादॊ महान अभूत
तव सैन्येष्व अवाद्यन्त वादित्राणि च भारत
7
हृष्टाश चासंस तदा यॊधा मद्रकाश च महारथाः
तुष्टुवुश चैव राजानं शल्यम आहवशॊभिनम
8
जय राजंश चिरं जीव जहि शत्रून समागतान
तव बाहुबलं पराप्य धार्तराष्ट्रामहा बलाः
निखिलां पृथिवीं सर्वां परशासन्तु हतद्विषः
9
तवं हि शक्तॊ रणे जेतुं ससुरासुरमानवान
मर्त्यधर्माण इह तु किम उ सॊमक सृञ्जयान
10
एवं संस्तूयमानस तु मद्राणाम अधिपॊ बली
हर्षं पराप तदा वीरॊ दुरापम अकृतात्मभिः
11
[षल्य]
अद्यैवाहं रणे सर्वान पाञ्चालान सह पाण्डवैः
निहनिष्यामि राजेन्द्र सवर्गं यास्यामि वा हतः
12
अद्य पश्यन्तु मां लॊका विचरन्तम अभीतवत
अद्य पाण्डुसुताः सर्वे वासुदेवः ससात्यकिः
13
पाञ्चालाश चेदयश चैव दरौपदेयाश च सर्वशः
धृष्टद्युम्नः शिखण्डी च सर्वे चापि परभद्रकाः
14
विक्रमं मम पश्यन्तु धनुषश च महद बलम
लाघवं चास्त्रवीर्यं च भुजयॊश च बलं युधि
15
अद्य पश्यन्तु मे पार्थाः सिद्धाश च सहचारणैः
यादृशं मे बलं बाह्वॊः साम्पद अस्त्रेषु या च मे
16
अद्य मे विक्रमं दृष्ट्वा पाण्डवानां महारथाः
परतीकार परा भूत्वा चेष्टन्तां विविधाः करियाः
17
अद्य सैन्यानि पाण्डूनां दरावयिष्ये समन्ततः
दरॊण भीष्माव अति विभॊ सूतपुत्रं च संयुगे
विचरिष्ये रणे युध्यन परियार्थं तव कौरव
18
[स]
अभिषिक्ते तदा शल्ये तव सैन्येषु मानद
न कर्ण वयसनं किं चिन मेनिरे तत्र भारत
19
हृष्टाः सुमनसश चैव बभूवुस तत्र सैनिकाः
मेनिरे निहतान पार्थान मद्रराजवशं गतान
20
परहर्षं पराप्य सेना तु तावकी भरतर्षभ
तां रात्रिं सुखिनी सुप्ता सवस्थचित्तेव साभवत
21
सैन्यस्य तव तं शब्दं शरुत्वा राजा युधिष्ठिरः
वार्ष्णेयम अब्रवीद वाक्यं सर्व कषत्रस्य शृण्वतः
22
मद्रराजः कृतः शल्यॊ धार्तराष्ट्रेण माधव
सेनापतिर महेष्वासः सर्वसैन्येषु पूजितः
23
एतच छरुत्वा यथा भूतं कुरु माधव यत कषमम
भवान नेताच गॊप्ता च विधत्स्व यद अनन्तरम
24
तम अब्रवीन महाराज वासुदेवॊ जनाधिपम
आर्तायनिम अहं जाने यथातत्त्वेन भारत
25
वीर्यवांश च महातेजा महात्मा च विशेषतः
कृती च चित्रयॊधी च समयुक्तॊ लाघवेन च
26
यादृग भीष्मस तथा दरॊणॊ यादृक कर्णश च संयुगे
तादृशस तद विशिष्टॊ वा मद्रराजॊ मतॊ मम
27
युध्यमानस्य तस्याजौ चिन्तयन्न एव भारत
यॊद्धारं नाधिगच्छामि तुल्यरूपं जनाधिप
28
शिखण्ड्यर्जुन भीमानां सात्वतस्य च भारत
धृष्टद्युम्नस्य च तथा बलेनाभ्यधिकॊ रणे
29
मद्रराजॊ महाराज सिंहद्विरदविक्रमः
विचरिष्यत्य अभीः काले कालः करुद्धः परजास्व इव
30
तस्याद्य न परपश्यामि परतियॊद्धारम आहवे
तवाम ऋते पुरुषव्याघ्र शार्दूलसमविक्रमम
31
सदेवलॊके कृत्स्ने ऽसमिन नान्यस तवत्तः पुमान भवेत
मद्रराजं रणे करुद्धं यॊ हन्यात कुरुनन्दन
अहन्य अहनि युध्यन्तं कषॊभयन्तं बलं तव
32
तस्माज जहि रणे शल्यं मघवान इव शम्बरम
अतिपश्चाद असौ वीरॊ धार्तराष्ट्रेण सत्कृतः
33
तवैव हि जयॊ नूनं हते मद्रेश्वरे युधि
तस्मिन हते हतं सर्वं धार्तराष्ट्र बलं महत
34
एतच छरुत्वा महाराज वचनं मम सांप्रतम
परत्युद्याहि रणे पार्थ मद्रराजं महाबलम
जहि चैनं महाबाहॊ वासवॊ नमुचिं यथा
35
न चैव अत्र दया कार्या मातुलॊ ऽयं ममेति वै
कषत्रधर्मं पुरस्कृत्य जहि मद्रजनेश्वरम
36
भीष्मद्रॊणार्णवं तीर्त्वा कर्ण पातालसंभवम
मा निमज्जस्व सगणः शल्यम आसाद्य गॊष्पदम
37
यच च ते तपसॊ वीर्यं यच च कषात्रं बलं तव
तद दर्शय रणे सर्वं जहि चैनं महारथम
38
एतावद उक्त्वा वचनं केशवः परवीरहा
जगाम शिबिरं सायं पूज्यमानॊ ऽथ पाण्डवैः
39
केशवे तु तदा याते धर्मराजॊ युधिष्ठिरः
विसृज्य सर्वान भरातॄंश च पाञ्चालान अथ सॊमकान
सुष्वाप रजनीं तां तु विशल्य इव कुञ्जरः
40
ते च सर्वे महेष्वासाः पाञ्चालाः पाण्डवास तथा
कर्णस्य निधने हृष्टाः सुषुपुस तां निशां तदा
41
गतज्वरं महेष्वासं तीर्णपारं महारथम
बभूव पाण्डवेयानां सैन्यं परमुदितं निशि
सूतपुत्रस्य निधने जयं लब्ध्वा च मारिष
1
[s]
etac chrutvā vaco rājño madrarājaḥ pratāpavān
duryodhanaṃ tadā rājan vākyam etad uvāca ha
2
duryodhana mahābāho śṛṇu vākyavidāṃ vara
yāv etau manyase kṛṣṇau rathasthau rathināṃ varau
na me tulyāv ubhāv etau bāhuvīrye kathaṃ cana
3
udyatāṃ pṛthivīṃ sarvāṃ sasurāsuramānavām
yodhayeyaṃ raṇamukhe saṃkruddhaḥ kim u pāṇḍavān
vijeṣye ca raṇe pārthān somakāṃś ca samāgatān
4
ahaṃ senā praṇetā te bhaviṣyāmi na saṃśayaḥ
taṃ ca vyūhaṃ vidhāsyāmi na tariṣyanti yaṃ pare
iti satyaṃ bravīmy eṣa duryodhana na saṃśayaḥ
5
evam uktas tato rājā madrādhipatim añjasā
abhyaṣiñcata senāyā madhye bharatasattama
vidhinā śastradṛṣṭena hṛṣṭarūpo viśāṃ pate
6
abhiṣikte tatas tasmin siṃhanādo mahān abhūt
tava sainyeṣv avādyanta vāditrāṇi ca bhārata
7
hṛṣṭāś cāsaṃs tadā yodhā madrakāś ca mahārathāḥ
tuṣṭuvuś caiva rājānaṃ śalyam āhavaśobhinam
8
jaya rājaṃś ciraṃ jīva jahi śatrūn samāgatān
tava bāhubalaṃ prāpya dhārtarāṣṭrāmahā balāḥ
nikhilāṃ pṛthivīṃ sarvāṃ praśāsantu hatadviṣaḥ
9
tvaṃ hi śakto raṇe jetuṃ sasurāsuramānavān
martyadharmāṇa iha tu kim u somaka sṛñjayān
10
evaṃ saṃstūyamānas tu madrāṇām adhipo balī
harṣaṃ prāpa tadā vīro durāpam akṛtātmabhiḥ
11
[alya]
adyaivāhaṃ raṇe sarvān pāñcālān saha pāṇḍavaiḥ
nihaniṣyāmi rājendra svargaṃ yāsyāmi vā hataḥ
12
adya paśyantu māṃ lokā vicarantam abhītavat
adya pāṇḍusutāḥ sarve vāsudevaḥ sasātyakiḥ
13
pāñcālāś cedayaś caiva draupadeyāś ca sarvaśaḥ
dhṛṣṭadyumnaḥ śikhaṇḍī ca sarve cāpi prabhadrakāḥ
14
vikramaṃ mama paśyantu dhanuṣaś ca mahad balam
lāghavaṃ cāstravīryaṃ ca bhujayoś ca balaṃ yudhi
15
adya paśyantu me pārthāḥ siddhāś ca sahacāraṇaiḥ
yādṛśaṃ me balaṃ bāhvoḥ sāmpad astreṣu yā ca me
16
adya me vikramaṃ dṛṣṭvā pāṇḍavānāṃ mahārathāḥ
pratīkāra parā bhūtvā ceṣṭantāṃ vividhāḥ kriyāḥ
17
adya sainyāni pāṇḍūnāṃ drāvayiṣye samantataḥ
droṇa bhīṣmāv ati vibho sūtaputraṃ ca saṃyuge
vicariṣye raṇe yudhyan priyārthaṃ tava kaurava
18
[s]
abhiṣikte tadā śalye tava sainyeṣu mānada
na karṇa vyasanaṃ kiṃ cin menire tatra bhārata
19
hṛṣṭāḥ sumanasaś caiva babhūvus tatra sainikāḥ
menire nihatān pārthān madrarājavaśaṃ gatān
20
praharṣaṃ prāpya senā tu tāvakī bharatarṣabha
tāṃ rātriṃ sukhinī suptā svasthacitteva sābhavat
21
sainyasya tava taṃ śabdaṃ śrutvā rājā yudhiṣṭhiraḥ
vārṣṇeyam abravīd vākyaṃ sarva kṣatrasya śṛṇvataḥ
22
madrarājaḥ kṛtaḥ śalyo dhārtarāṣṭreṇa mādhava
senāpatir maheṣvāsaḥ sarvasainyeṣu pūjitaḥ
23
etac chrutvā yathā bhūtaṃ kuru mādhava yat kṣamam
bhavān netāca goptā ca vidhatsva yad anantaram
24
tam abravīn mahārāja vāsudevo janādhipam
ārtāyanim ahaṃ jāne yathātattvena bhārata
25
vīryavāṃś ca mahātejā mahātmā ca viśeṣataḥ
kṛtī ca citrayodhī ca smayukto lāghavena ca
26
yādṛg bhīṣmas tathā droṇo yādṛk karṇaś ca saṃyuge
tādṛśas tad viśiṣṭo vā madrarājo mato mama
27
yudhyamānasya tasyājau cintayann eva bhārata
yoddhāraṃ nādhigacchāmi tulyarūpaṃ janādhipa
28
ikhaṇḍyarjuna bhīmānāṃ sātvatasya ca bhārata
dhṛṣṭadyumnasya ca tathā balenābhyadhiko raṇe
29
madrarājo mahārāja siṃhadviradavikramaḥ
vicariṣyaty abhīḥ kāle kālaḥ kruddhaḥ prajāsv iva
30
tasyādya na prapaśyāmi pratiyoddhāram āhave
tvām ṛte puruṣavyāghra śārdūlasamavikramam
31
sadevaloke kṛtsne 'smin nānyas tvattaḥ pumān bhavet
madrarājaṃ raṇe kruddhaṃ yo hanyāt kurunandana
ahany ahani yudhyantaṃ kṣobhayantaṃ balaṃ tava
32
tasmāj jahi raṇe śalyaṃ maghavān iva śambaram
atipaścād asau vīro dhārtarāṣṭreṇa satkṛtaḥ
33
tavaiva hi jayo nūnaṃ hate madreśvare yudhi
tasmin hate hataṃ sarvaṃ dhārtarāṣṭra balaṃ mahat
34
etac chrutvā mahārāja vacanaṃ mama sāṃpratam
pratyudyāhi raṇe pārtha madrarājaṃ mahābalam
jahi cainaṃ mahābāho vāsavo namuciṃ yathā
35
na caiv atra dayā kāryā mātulo 'yaṃ mameti vai
kṣatradharmaṃ puraskṛtya jahi madrajaneśvaram
36
bhīṣmadroṇārṇavaṃ tīrtvā karṇa pātālasaṃbhavam
mā nimajjasva sagaṇaḥ śalyam āsādya goṣpadam
37
yac ca te tapaso vīryaṃ yac ca kṣātraṃ balaṃ tava
tad darśaya raṇe sarvaṃ jahi cainaṃ mahāratham
38
etāvad uktvā vacanaṃ keśavaḥ paravīrahā
jagāma śibiraṃ sāyaṃ pūjyamāno 'tha pāṇḍavaiḥ
39
keśave tu tadā yāte dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ
visṛjya sarvān bhrātṝṃś ca pāñcālān atha somakān
suṣvāpa rajanīṃ tāṃ tu viśalya iva kuñjaraḥ
40
te ca sarve maheṣvāsāḥ pāñcālāḥ pāṇḍavās tathā
karṇasya nidhane hṛṣṭāḥ suṣupus tāṃ niśāṃ tadā
41
gatajvaraṃ maheṣvāsaṃ tīrṇapāraṃ mahāratham
babhūva pāṇḍaveyānāṃ sainyaṃ pramuditaṃ niśi
sūtaputrasya nidhane jayaṃ labdhvā ca māriṣa
Book 9
Chapter 6
1
[स]
एतच छरुत्वा वचॊ राज्ञॊ मद्रराजः परतापवान
दुर्यॊधनं तदा राजन वाक्यम एतद उवाच ह
2
दुर्यॊधन महाबाहॊ शृणु वाक्यविदां वर
याव एतौ मन्यसे कृष्णौ रथस्थौ रथिनां वरौ
न मे तुल्याव उभाव एतौ बाहुवीर्ये कथं चन
3
उद्यतां पृथिवीं सर्वां ससुरासुरमानवाम
यॊधयेयं रणमुखे संक्रुद्धः किम उ पाण्डवान
विजेष्ये च रणे पार्थान सॊमकांश च समागतान
4
अहं सेना परणेता ते भविष्यामि न संशयः
तं च वयूहं विधास्यामि न तरिष्यन्ति यं परे
इति सत्यं बरवीम्य एष दुर्यॊधन न संशयः
5
एवम उक्तस ततॊ राजा मद्राधिपतिम अञ्जसा
अभ्यषिञ्चत सेनाया मध्ये भरतसत्तम
विधिना शस्त्रदृष्टेन हृष्टरूपॊ विशां पते
6
अभिषिक्ते ततस तस्मिन सिंहनादॊ महान अभूत
तव सैन्येष्व अवाद्यन्त वादित्राणि च भारत
7
हृष्टाश चासंस तदा यॊधा मद्रकाश च महारथाः
तुष्टुवुश चैव राजानं शल्यम आहवशॊभिनम
8
जय राजंश चिरं जीव जहि शत्रून समागतान
तव बाहुबलं पराप्य धार्तराष्ट्रामहा बलाः
निखिलां पृथिवीं सर्वां परशासन्तु हतद्विषः
9
तवं हि शक्तॊ रणे जेतुं ससुरासुरमानवान
मर्त्यधर्माण इह तु किम उ सॊमक सृञ्जयान
10
एवं संस्तूयमानस तु मद्राणाम अधिपॊ बली
हर्षं पराप तदा वीरॊ दुरापम अकृतात्मभिः
11
[षल्य]
अद्यैवाहं रणे सर्वान पाञ्चालान सह पाण्डवैः
निहनिष्यामि राजेन्द्र सवर्गं यास्यामि वा हतः
12
अद्य पश्यन्तु मां लॊका विचरन्तम अभीतवत
अद्य पाण्डुसुताः सर्वे वासुदेवः ससात्यकिः
13
पाञ्चालाश चेदयश चैव दरौपदेयाश च सर्वशः
धृष्टद्युम्नः शिखण्डी च सर्वे चापि परभद्रकाः
14
विक्रमं मम पश्यन्तु धनुषश च महद बलम
लाघवं चास्त्रवीर्यं च भुजयॊश च बलं युधि
15
अद्य पश्यन्तु मे पार्थाः सिद्धाश च सहचारणैः
यादृशं मे बलं बाह्वॊः साम्पद अस्त्रेषु या च मे
16
अद्य मे विक्रमं दृष्ट्वा पाण्डवानां महारथाः
परतीकार परा भूत्वा चेष्टन्तां विविधाः करियाः
17
अद्य सैन्यानि पाण्डूनां दरावयिष्ये समन्ततः
दरॊण भीष्माव अति विभॊ सूतपुत्रं च संयुगे
विचरिष्ये रणे युध्यन परियार्थं तव कौरव
18
[स]
अभिषिक्ते तदा शल्ये तव सैन्येषु मानद
न कर्ण वयसनं किं चिन मेनिरे तत्र भारत
19
हृष्टाः सुमनसश चैव बभूवुस तत्र सैनिकाः
मेनिरे निहतान पार्थान मद्रराजवशं गतान
20
परहर्षं पराप्य सेना तु तावकी भरतर्षभ
तां रात्रिं सुखिनी सुप्ता सवस्थचित्तेव साभवत
21
सैन्यस्य तव तं शब्दं शरुत्वा राजा युधिष्ठिरः
वार्ष्णेयम अब्रवीद वाक्यं सर्व कषत्रस्य शृण्वतः
22
मद्रराजः कृतः शल्यॊ धार्तराष्ट्रेण माधव
सेनापतिर महेष्वासः सर्वसैन्येषु पूजितः
23
एतच छरुत्वा यथा भूतं कुरु माधव यत कषमम
भवान नेताच गॊप्ता च विधत्स्व यद अनन्तरम
24
तम अब्रवीन महाराज वासुदेवॊ जनाधिपम
आर्तायनिम अहं जाने यथातत्त्वेन भारत
25
वीर्यवांश च महातेजा महात्मा च विशेषतः
कृती च चित्रयॊधी च समयुक्तॊ लाघवेन च
26
यादृग भीष्मस तथा दरॊणॊ यादृक कर्णश च संयुगे
तादृशस तद विशिष्टॊ वा मद्रराजॊ मतॊ मम
27
युध्यमानस्य तस्याजौ चिन्तयन्न एव भारत
यॊद्धारं नाधिगच्छामि तुल्यरूपं जनाधिप
28
शिखण्ड्यर्जुन भीमानां सात्वतस्य च भारत
धृष्टद्युम्नस्य च तथा बलेनाभ्यधिकॊ रणे
29
मद्रराजॊ महाराज सिंहद्विरदविक्रमः
विचरिष्यत्य अभीः काले कालः करुद्धः परजास्व इव
30
तस्याद्य न परपश्यामि परतियॊद्धारम आहवे
तवाम ऋते पुरुषव्याघ्र शार्दूलसमविक्रमम
31
सदेवलॊके कृत्स्ने ऽसमिन नान्यस तवत्तः पुमान भवेत
मद्रराजं रणे करुद्धं यॊ हन्यात कुरुनन्दन
अहन्य अहनि युध्यन्तं कषॊभयन्तं बलं तव
32
तस्माज जहि रणे शल्यं मघवान इव शम्बरम
अतिपश्चाद असौ वीरॊ धार्तराष्ट्रेण सत्कृतः
33
तवैव हि जयॊ नूनं हते मद्रेश्वरे युधि
तस्मिन हते हतं सर्वं धार्तराष्ट्र बलं महत
34
एतच छरुत्वा महाराज वचनं मम सांप्रतम
परत्युद्याहि रणे पार्थ मद्रराजं महाबलम
जहि चैनं महाबाहॊ वासवॊ नमुचिं यथा
35
न चैव अत्र दया कार्या मातुलॊ ऽयं ममेति वै
कषत्रधर्मं पुरस्कृत्य जहि मद्रजनेश्वरम
36
भीष्मद्रॊणार्णवं तीर्त्वा कर्ण पातालसंभवम
मा निमज्जस्व सगणः शल्यम आसाद्य गॊष्पदम
37
यच च ते तपसॊ वीर्यं यच च कषात्रं बलं तव
तद दर्शय रणे सर्वं जहि चैनं महारथम
38
एतावद उक्त्वा वचनं केशवः परवीरहा
जगाम शिबिरं सायं पूज्यमानॊ ऽथ पाण्डवैः
39
केशवे तु तदा याते धर्मराजॊ युधिष्ठिरः
विसृज्य सर्वान भरातॄंश च पाञ्चालान अथ सॊमकान
सुष्वाप रजनीं तां तु विशल्य इव कुञ्जरः
40
ते च सर्वे महेष्वासाः पाञ्चालाः पाण्डवास तथा
कर्णस्य निधने हृष्टाः सुषुपुस तां निशां तदा
41
गतज्वरं महेष्वासं तीर्णपारं महारथम
बभूव पाण्डवेयानां सैन्यं परमुदितं निशि
सूतपुत्रस्य निधने जयं लब्ध्वा च मारिष
1
[s]
etac chrutvā vaco rājño madrarājaḥ pratāpavān
duryodhanaṃ tadā rājan vākyam etad uvāca ha
2
duryodhana mahābāho śṛṇu vākyavidāṃ vara
yāv etau manyase kṛṣṇau rathasthau rathināṃ varau
na me tulyāv ubhāv etau bāhuvīrye kathaṃ cana
3
udyatāṃ pṛthivīṃ sarvāṃ sasurāsuramānavām
yodhayeyaṃ raṇamukhe saṃkruddhaḥ kim u pāṇḍavān
vijeṣye ca raṇe pārthān somakāṃś ca samāgatān
4
ahaṃ senā praṇetā te bhaviṣyāmi na saṃśayaḥ
taṃ ca vyūhaṃ vidhāsyāmi na tariṣyanti yaṃ pare
iti satyaṃ bravīmy eṣa duryodhana na saṃśayaḥ
5
evam uktas tato rājā madrādhipatim añjasā
abhyaṣiñcata senāyā madhye bharatasattama
vidhinā śastradṛṣṭena hṛṣṭarūpo viśāṃ pate
6
abhiṣikte tatas tasmin siṃhanādo mahān abhūt
tava sainyeṣv avādyanta vāditrāṇi ca bhārata
7
hṛṣṭāś cāsaṃs tadā yodhā madrakāś ca mahārathāḥ
tuṣṭuvuś caiva rājānaṃ śalyam āhavaśobhinam
8
jaya rājaṃś ciraṃ jīva jahi śatrūn samāgatān
tava bāhubalaṃ prāpya dhārtarāṣṭrāmahā balāḥ
nikhilāṃ pṛthivīṃ sarvāṃ praśāsantu hatadviṣaḥ
9
tvaṃ hi śakto raṇe jetuṃ sasurāsuramānavān
martyadharmāṇa iha tu kim u somaka sṛñjayān
10
evaṃ saṃstūyamānas tu madrāṇām adhipo balī
harṣaṃ prāpa tadā vīro durāpam akṛtātmabhiḥ
11
[alya]
adyaivāhaṃ raṇe sarvān pāñcālān saha pāṇḍavaiḥ
nihaniṣyāmi rājendra svargaṃ yāsyāmi vā hataḥ
12
adya paśyantu māṃ lokā vicarantam abhītavat
adya pāṇḍusutāḥ sarve vāsudevaḥ sasātyakiḥ
13
pāñcālāś cedayaś caiva draupadeyāś ca sarvaśaḥ
dhṛṣṭadyumnaḥ śikhaṇḍī ca sarve cāpi prabhadrakāḥ
14
vikramaṃ mama paśyantu dhanuṣaś ca mahad balam
lāghavaṃ cāstravīryaṃ ca bhujayoś ca balaṃ yudhi
15
adya paśyantu me pārthāḥ siddhāś ca sahacāraṇaiḥ
yādṛśaṃ me balaṃ bāhvoḥ sāmpad astreṣu yā ca me
16
adya me vikramaṃ dṛṣṭvā pāṇḍavānāṃ mahārathāḥ
pratīkāra parā bhūtvā ceṣṭantāṃ vividhāḥ kriyāḥ
17
adya sainyāni pāṇḍūnāṃ drāvayiṣye samantataḥ
droṇa bhīṣmāv ati vibho sūtaputraṃ ca saṃyuge
vicariṣye raṇe yudhyan priyārthaṃ tava kaurava
18
[s]
abhiṣikte tadā śalye tava sainyeṣu mānada
na karṇa vyasanaṃ kiṃ cin menire tatra bhārata
19
hṛṣṭāḥ sumanasaś caiva babhūvus tatra sainikāḥ
menire nihatān pārthān madrarājavaśaṃ gatān
20
praharṣaṃ prāpya senā tu tāvakī bharatarṣabha
tāṃ rātriṃ sukhinī suptā svasthacitteva sābhavat
21
sainyasya tava taṃ śabdaṃ śrutvā rājā yudhiṣṭhiraḥ
vārṣṇeyam abravīd vākyaṃ sarva kṣatrasya śṛṇvataḥ
22
madrarājaḥ kṛtaḥ śalyo dhārtarāṣṭreṇa mādhava
senāpatir maheṣvāsaḥ sarvasainyeṣu pūjitaḥ
23
etac chrutvā yathā bhūtaṃ kuru mādhava yat kṣamam
bhavān netāca goptā ca vidhatsva yad anantaram
24
tam abravīn mahārāja vāsudevo janādhipam
ārtāyanim ahaṃ jāne yathātattvena bhārata
25
vīryavāṃś ca mahātejā mahātmā ca viśeṣataḥ
kṛtī ca citrayodhī ca smayukto lāghavena ca
26
yādṛg bhīṣmas tathā droṇo yādṛk karṇaś ca saṃyuge
tādṛśas tad viśiṣṭo vā madrarājo mato mama
27
yudhyamānasya tasyājau cintayann eva bhārata
yoddhāraṃ nādhigacchāmi tulyarūpaṃ janādhipa
28
ikhaṇḍyarjuna bhīmānāṃ sātvatasya ca bhārata
dhṛṣṭadyumnasya ca tathā balenābhyadhiko raṇe
29
madrarājo mahārāja siṃhadviradavikramaḥ
vicariṣyaty abhīḥ kāle kālaḥ kruddhaḥ prajāsv iva
30
tasyādya na prapaśyāmi pratiyoddhāram āhave
tvām ṛte puruṣavyāghra śārdūlasamavikramam
31
sadevaloke kṛtsne 'smin nānyas tvattaḥ pumān bhavet
madrarājaṃ raṇe kruddhaṃ yo hanyāt kurunandana
ahany ahani yudhyantaṃ kṣobhayantaṃ balaṃ tava
32
tasmāj jahi raṇe śalyaṃ maghavān iva śambaram
atipaścād asau vīro dhārtarāṣṭreṇa satkṛtaḥ
33
tavaiva hi jayo nūnaṃ hate madreśvare yudhi
tasmin hate hataṃ sarvaṃ dhārtarāṣṭra balaṃ mahat
34
etac chrutvā mahārāja vacanaṃ mama sāṃpratam
pratyudyāhi raṇe pārtha madrarājaṃ mahābalam
jahi cainaṃ mahābāho vāsavo namuciṃ yathā
35
na caiv atra dayā kāryā mātulo 'yaṃ mameti vai
kṣatradharmaṃ puraskṛtya jahi madrajaneśvaram
36
bhīṣmadroṇārṇavaṃ tīrtvā karṇa pātālasaṃbhavam
mā nimajjasva sagaṇaḥ śalyam āsādya goṣpadam
37
yac ca te tapaso vīryaṃ yac ca kṣātraṃ balaṃ tava
tad darśaya raṇe sarvaṃ jahi cainaṃ mahāratham
38
etāvad uktvā vacanaṃ keśavaḥ paravīrahā
jagāma śibiraṃ sāyaṃ pūjyamāno 'tha pāṇḍavaiḥ
39
keśave tu tadā yāte dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ
visṛjya sarvān bhrātṝṃś ca pāñcālān atha somakān
suṣvāpa rajanīṃ tāṃ tu viśalya iva kuñjaraḥ
40
te ca sarve maheṣvāsāḥ pāñcālāḥ pāṇḍavās tathā
karṇasya nidhane hṛṣṭāḥ suṣupus tāṃ niśāṃ tadā
41
gatajvaraṃ maheṣvāsaṃ tīrṇapāraṃ mahāratham
babhūva pāṇḍaveyānāṃ sainyaṃ pramuditaṃ niśi
sūtaputrasya nidhane jayaṃ labdhvā ca māriṣa
