Rig Veda Book 10. Hymn 88

Rig Veda Book 10 Hymn 88

हविष पान�तमजरं सवर�विदि दिविस�प�र�श�याह�तं ज�ष�टमग�नौ

तस�य भर�मणे भ�वनाय देवा धर�मणे कंस�वधया पप�रथन�त

गीर�णं भ�वनं तमसपगूळमाविः सवरभवज�जातेग�नौ

तस�य देवाः पर�थिवि दयौर�तापो.अरणयन�नोषधीः सख�ये अस�य

देवेभिर�न�विषितो यज�ञियेभिरग�निं सतोषाण�यजरम�ब�र�हन�तम

यो भान�ना पर�थिविं दयाम�तेमामाततानरोदसी अन�तरिक�षम

यो होतासीत परथमो देवज�ष�टो यं समञ�जन�नाज�येनाव�र�णानः

स पतत�रीत�वरं सथ जगद यच�छ�वात�रमग�निरक�र�नोज�जातवेदः

यज�जतवेदो भ�वनस�य मूर�धन�नतिष�ठो अग�ने सह रोचनेन

तं तवहेम मतिभिर�गीर�भिर�क�थैः स यज�ञियो अभवोरोदसिप�राः

मूर�धा भ�वो भवति नक�तमग�निस�ततः स�र�यो जायतेप�रातर�द�यन

मयाम� त� यज�ञियानामेतमपो यत�तूर�णिश�चरति परजानन

दर�शेन�यो यो महिना समिद�धो.अरोचत दिवियोनिर�विभावा

तस�मिन�नग�नौ सूक�तवाकेन देवा हविर�विश�व अज�हव�स�तनूपाः

सूक�तवकं परथममादिदग�निमादिद धविरजनयन�तदेवाः

स �षां यज�ञो अभवत तनूपस�तं दयौर�वेदतं परिथिवि तमापः

यं देवासो अजनयन�ताग�निं यस�मिन�नाज�हव�र�भ�वनानिविश�वा

सो अर�चिषा पर�थिवीं दयाम�तेमां रजूयमानोतपन महित�वा

सतोमेन हि दिवि देवासो अग�निमजीजनञ�छक�तिभीरोदसिप�राम

तमू अक�र�ण�वन तरेधा भ�वे कं स ओषधीःपचति विश�वरूपाः

यदेदेनमदध�र�यज�ञियासो दिवि देवाः सूर�यमादितेयम

यदा चरिष�णू मिथ�नावभूतामादित परापश�यन�भ�वनानि विश�वा

विश�वस�मा अग�निं भ�वनाय देवा वैश�वानरं केत�मह�नामक�र�ण�वन

आ यस�ततानोषसो विभातीरपो ऊर�णोति तमोर�चिषा यन

वैश�वानरं कवयो यज�ञियासो.अग�निं देवा अजनयन�नज�र�यम

नक�षत�रं परत�नममिनच�चरिष�ण� यक�षस�याध�यक�षन�तविषं बर�हन�तम

वैश�वानरं विश�वहा दीदिवांसं मन�त�रैरग�निं कविमछा वदामः

यो महिम�ना परिबभूवोर�वी उतावस�ताद�तदेवः परस�तात

दवे सर�ती अश�र�णवं पितॄणामहं देवानाम�तमर�त�यानाम

ताभ�यामिदं विश�वमेजत समेति यदन�तरापितरं मातरं च

दवे समीची बिभ�र�तश�चरन�तं शीर�षतो जातं मनसाविम�र�ष�टम

स परत�यं विश�वा भ�वनानि तस�थावप�रय�छन�तरणिर�भ�राजमानः

यत�रा वदेते अवरः परश�च यज�ञन�योः कतरो नौ वि वेद

आ शेक�रित सधमादं सखायो नक�षन�त यज�ञं कैदं वि वोचत

कत�यग�नयः कति सूर�यासः कत�य�षासः कत�य� सविदापः

नोपस�पिजं वः पितरो वदामि पर�छामि वः कवयोविद�मने कम

यावन�मात�रम�षसो न परतीकं स�पर�ण�यो वसतेमातरिश�वः

तावद दधात�य�प यज�ञमायन बराह�मणोहोत�रवरो निषीदन


haviṣ p�ntamajaraṃ svarvidi divispṛśy�hutaṃ juṣṭamaghnau

tasya bharmaṇe bhuvan�ya dev� dharmaṇe kaṃsvadhay� paprathanta

ghīrṇaṃ bhuvanaṃ tamasapaghūḷam�viḥ svarabhavajj�teaghnau

tasya dev�ḥ pṛthivi dyaurut�po.araṇayannoṣadhīḥ sakhye asya

devebhirnviṣito yajñiyebhiraghniṃ stoṣ�ṇyajarambṛhantam

yo bh�nun� pṛthiviṃ dy�mutem�m�tat�narodasī antarikṣam

yo hot�sīt prathamo devajuṣṭo yaṃ samañjann�jyen�vṛṇ�naḥ

sa patatrītvaraṃ stha jaghad yacchv�tramaghnirakṛnojj�tavedaḥ


yajjatavedo bhuvanasya mūrdhannatiṣṭho aghne saha rocanena

taṃ tvahema matibhirghīrbhirukthaiḥ sa yajñiyo abhavorodasipr�ḥ


mūrdh� bhuvo bhavati naktamaghnistataḥ suryo j�yatepr�tarudyan

may�mu tu yajñiy�n�metamapo yattūrṇiścarati praj�nan

dṛśenyo yo mahin� samiddho.arocata diviyonirvibh�v�

tasminnaghnau sūktav�kena dev� havirviśva ajuhavustanūp�ḥ


sūktavakaṃ prathamam�didaghnim�did dhavirajanayantadev�ḥ


sa eṣ�ṃ yajño abhavat tanūpastaṃ dyaurvedataṃ prithivi tam�paḥ


yaṃ dev�so ajanayant�ghniṃ yasminn�juhavurbhuvan�niviśv�

so arciṣ� pṛthivīṃ dy�mutem�ṃ ṛjūyam�noatapan mahitv�

stomena hi divi dev�so aghnimajījanañchaktibhīrodasipr�m

tamū akṛṇvan tredh� bhuve kaṃ sa oṣadhīḥpacati viśvarūp�ḥ


yadedenamadadhuryajñiy�so divi dev�ḥ sūryam�diteyam

yad� cariṣṇū mithun�vabhūt�m�dit pr�paśyanbhuvan�ni viśv�

viśvasm� aghniṃ bhuvan�ya dev� vaiśv�naraṃ ketumahn�makṛṇvan

� yastat�noṣaso vibh�tīrapo ūrṇoti tamoarciṣ� yan

vaiśv�naraṃ kavayo yajñiy�so.aghniṃ dev� ajanayannajuryam

nakṣatraṃ pratnamaminaccariṣṇu yakṣasy�dhyakṣantaviṣaṃ bṛhantam

vaiśv�naraṃ viśvah� dīdiv�ṃsaṃ mantrairaghniṃ kavimach� vad�maḥ

yo mahimn� paribabhūvorvī ut�vast�dutadevaḥ parast�t

dve srutī aśṛṇavaṃ pit�ṇ�mahaṃ dev�n�mutamarty�n�m

t�bhy�midaṃ viśvamejat sameti yadantar�pitaraṃ m�taraṃ ca

dve samīcī bibhṛtaścarantaṃ śīrṣato j�taṃ manas�vimṛṣṭam

sa pratyaṃ viśv� bhuvan�ni tasth�vaprayuchantaraṇirbhr�jam�naḥ


yatr� vadete avaraḥ paraśca yajñanyoḥ kataro nau vi veda

� śekurit sadham�daṃ sakh�yo nakṣanta yajñaṃ kaidaṃ vi vocat

katyaghnayaḥ kati sūry�saḥ katyuṣ�saḥ katyu svid�paḥ

nopaspijaṃ vaḥ pitaro vad�mi pṛch�mi vaḥ kavayovidmane kam

y�vanm�tramuṣaso na pratīkaṃ suparṇyo vasatem�tariśvaḥ

t�vad dadh�tyupa yajñam�yan br�hmaṇohoturavaro niṣīdan