Rig Veda Book 10. Hymn 91

Rig Veda Book 10 Hymn 91

सं जाग�र�वद�भिर�जरमाण इध�यते दमे दमूना इषयन�निळस पदे

विश�वस�य होता हविषो वरेण�यो विभ�र�विभावास�षखा सखीयते

स दर�शतश�रीरतिथिर�ग�र�हे-गर�हे वने-वने शिश�रियेतक�ववीरिव

जनं-जनं जन�यो नाति मन�यते विश आक�षेति विश�यो विशं विशम

स�दक�षो दक�षैः करत�नासि स�क�रत�रग�ने कविः काव�येनासिविश�ववित

वस�र�वसूनां कषयसि तवमेक इद दयावा चयानि पर�थिवी च प�ष�यतः

परजानन�नग�ने तव योनिं रत�वियमिळायास पदे घर�तवन�तमासदः

आ ते चिकित�र उषसामिवेतयो.अरेपसः सूर�यस�येवरश�मयः

तव शरियो वर�ष�यस�येव विद�य�तश�चित�राश�चिकित�र उषसांन केतवः

यदोषधीरभिस�र�ष�टो वनानि च परिस�वयं चिन�षे अन�नमास�ये

तमोषधीर�दधिरे गर�भं रत�वियं तमापो अग�निंजनयन�त मातरः

तमित समानं वनिनश�च वीर�धोऽनतर�वतीश�च स�वते च विश�वहा

वातोपधूत इषितो वशानन� तर�ष� यदन�ना वेविषद�वितिष�ठसे

आ ते यतन�ते रथ�यो यथा पर�थक छर�धांस�यग�ने अजराणि धक�षतः

मेधाकारं विदथस�य परसाधनमग�निं होतारम�परिभूतमं मतिम

तमिदर�भे हविष�या समानमित�तमिन महे वर�णते नान�यं तवत

तवामिदत�र वर�णते तवायवो होतारमग�ने विदथेष�वेधसः

यद देवयन�तो दधति परयाण�सि ते हविष�मन�तोमनवो वर�क�तबर�हिषः

तवाग�ने होत�रं तव पोत�रं रत�वियं तव नेष�ट�रं तवमग�निद रतायतः

तव परशास�त�रं तवमध�वरीयसि बरह�माचासि गर�हपतिश�च नो दमे

यस�त�भ�यमग�ने अम�र�ताय मर�त�यः समिधा दाशद�त वाहविष�क�र�ति

तस�य होता भवसि यासि दूत�यम�प बरूषेयजस�यध�वरीयसि

इमा अस�मै मतयो वाचो अस�मदान रचो गिरः स�ष�ट�तयःसमग�मत

वसूयवो वसवे जातवेदसे वर�द�धास� चिद वर�धनोयास� चाकनत

इमां परत�नाय स�ष�ट�तिं नवीयसीं वोचेयमस�मा उशतेश�र�णोत� नः

भूया अन�तरा हर�द�यस�य निस�प�र�शे जायेवपत�य उशती स�वासाः

यस�मिन�नश�वास रषभास उक�षणो वशा मेषावस�र�ष�टास आह�ताः

कीलालपे सोमप�र�ष�ठाय वेधसेह�र�दा मतिं जनये चार�मग�नये

अहाव�यग�ने हविरास�ये ते सर�चीव घर�तं चम�वीव सोमः

वाजसनिं रयिमस�मे स�वीरं परशस�तं धेहि यशसम�ब�र�हन�तम


saṃ j�ghṛvadbhirjaram�ṇa idhyate dame damūn� iṣayanniḷas pade

viśvasya hot� haviṣo vareṇyo vibhurvibh�v�suṣakh� sakhīyate

sa darśataśrīratithirghṛhe-ghṛhe vane-vane śiśriyetakvavīriva

janaṃ-janaṃ janyo n�ti manyate viśa �kṣeti viśyo viśaṃ viśam

sudakṣo dakṣaiḥ kratun�si sukraturaghne kaviḥ k�vyen�siviśvavit

vasurvasūn�ṃ kṣayasi tvameka id dy�v� cay�ni pṛthivī ca puṣyataḥ


praj�nannaghne tava yoniṃ ṛtviyamiḷ�y�s pade ghṛtavantam�sadaḥ

� te cikitra uṣas�mivetayo.arepasaḥ sūryasyevaraśmayaḥ


tava śriyo varṣyasyeva vidyutaścitr�ścikitra uṣas�ṃna ketavaḥ

yadoṣadhīrabhisṛṣṭo van�ni ca parisvayaṃ cinuṣe annam�sye

tamoṣadhīrdadhire gharbhaṃ ṛtviyaṃ tam�po aghniṃjanayanta m�taraḥ

tamit sam�naṃ vaninaśca vīrudho'ntarvatīśca suvate ca viśvah�

v�topadhūta iṣito vaś�nanu tṛṣu yadann� veviṣadvitiṣṭhase

� te yatante rathyo yath� pṛthak chardh�ṃsyaghne ajar�ṇi dhakṣataḥ


medh�k�raṃ vidathasya pras�dhanamaghniṃ hot�ramparibhūtamaṃ matim

tamidarbhe haviṣy� sam�namittamin mahe vṛṇate n�nyaṃ tvat

tv�midatra vṛṇate tv�yavo hot�ramaghne vidatheṣuvedhasaḥ

yad devayanto dadhati pray�ṇsi te haviṣmantomanavo vṛktabarhiṣaḥ


tav�ghne hotraṃ tava potraṃ ṛtviyaṃ tava neṣṭraṃ tvamaghnid ṛt�yataḥ

tava praś�straṃ tvamadhvarīyasi brahm�c�si ghṛhapatiśca no dame

yastubhyamaghne amṛt�ya martyaḥ samidh� d�śaduta v�haviṣkṛti

tasya hot� bhavasi y�si dūtyamupa brūṣeyajasyadhvarīyasi

im� asmai matayo v�co asmad�n ṛco ghiraḥ suṣṭutayaḥsamaghmata

vasūyavo vasave j�tavedase vṛddh�su cid vardhanoy�su c�kanat

im�ṃ pratn�ya suṣṭutiṃ navīyasīṃ voceyamasm� uśateśṛṇotu naḥ

bhūy� antar� hṛdyasya nispṛśe j�yevapatya uśatī suv�s�ḥ


yasminnaśv�sa ṛṣabh�sa ukṣaṇo vaś� meṣ�avasṛṣṭ�sa �hut�ḥ


kīl�lape somapṛṣṭh�ya vedhasehṛd� matiṃ janaye c�rumaghnaye

ah�vyaghne havir�sye te srucīva ghṛtaṃ camvīva somaḥ

v�jasaniṃ rayimasme suvīraṃ praśastaṃ dhehi yaśasambṛhantam