Home
>
Library
>
New
>
John Dargavel Smith
>
The Mahabharata In Sanskrit
>
Book 1. Chapter 185
Book 1. Chapter 185
The Mahabharata In Sanskrit
Book 1
Chapter
185
1
[वै]
ततस तथॊक्तः परिहृष्टरूपः; पित्रे शशंसाथ स राजपुत्रः
धृष्टद्युम्नः सॊमकानां परबर्हॊ; वृत्तं यथा येन हृता च कृष्णा
2
यॊ ऽसौ युवस्वायत लॊहिताक्षः; कृष्णाजिनी देवसमानरूपः
यः कार्मुकाग्र्यं कृतवान अधिज्यं; लक्ष्यं च तत पतितवान पृथिव्याम
3
असज्जमानश च गतस तरस्वी; वृतॊ दविजाग्र्यैर अभिपूज्यमानः
चक्राम वज्रीव दितेः सुतेषु; सर्वैश च देवैर ऋषिभिश च जुष्टः
4
कृष्णा च गृह्याजिनम अन्वयात तं; नागं यथा नागवधूः परहृष्टा
अमृष्यमाणेषु नराधिपेषु; करुद्धेषु तं तत्र समापतत्सु
5
ततॊ ऽपरः पार्थिव राजमध्ये; परवृद्धम आरुज्य मही पररॊहम
परकालयन्न एव स पार्थिवौघान; करुद्धॊ ऽनतकः पराणभृतॊ यथैव
6
तौ पार्थिवानां मिषतां नरेन्द्र; कृष्णाम उपादाय गतौ नराग्र्यौ
विभ्राजमानाव इव चन्द्रसूर्यौ; बाह्यां पुराद भार्गव कर्मशालाम
7
तत्रॊपविष्टार्चिर इवानलस्य; तेषां जनित्रीति मम परतर्कः
तथाविधैर एव नरप्रवीरैर; उपॊपविष्टैस तरिभिर अग्निकल्पैः
8
तस्यास ततस ताव अभिवाद्य पादाव; उक्त्वा च कृष्णाम अभिवादयेति
सथितौ च तत्रैव निवेद्य कृष्णां; भैक्ष परचाराय गता नराग्र्याः
9
तेषां तु भैक्षं परतिगृह्य कृष्णा; कृत्वा बलिं बरह्मणसाच च कृत्वा
तां चैव वृद्धां परिविष्य तांश च; नरप्रवीरान सवयम अप्य अभुङ्क्त
10
सुप्तास तु ते पार्थिव सर्व एव; कृष्णा तु तेषां चरणॊपधानम
आसीत पृथिव्यां शयनं च तेषां; दर्भाजिनाग्र्यास्तरणॊपपन्नम
11
ते नर्दमाना इव कालमेघाः; कथा विचित्राः कथयां बभूवुः
न वैश्यशूद्रौपयिकीः कथास ता; न च दविजातेः कथयन्ति वीराः
12
निःसंशयं कषत्रिय पुंगवास ते; यथा हि युद्धं कथयन्ति राजन
आशा हि नॊ वयक्तम इयं समृद्धा; मुक्तान हि पार्थाञ शृणुमॊ ऽगनिदाहात
13
यथा हि लक्ष्यं निहतं धनुश च; सज्यं कृतं तेन तथा परसह्य
यथा च भाषन्ति परस्परं ते; छन्ना धरुवं ते परचरन्ति पार्थाः
14
ततः स राजा दरुपदः परहृष्टः; पुरॊहितं परेषयां तत्र चक्रे
विद्याम युष्मान इति भाषमाणॊ; महात्मनः पाण्डुसुताः सथ कच चित
15
गृहीतवाक्यॊ नृपतेः पुरॊधा; गत्वा परशंसाम अभिधाय तेषाम
वाक्यं यथावन नृपतेः समग्राम; उवाच तान स करमवित करमेण
16
विज्ञातुम इच्छत्य अवनीश्वरॊ वः; पाञ्चालराजॊ दरुपदॊ वरार्हाः
लक्ष्यस्य वेद्धारम इमं हि दृष्ट्वा; हर्षस्य नान्तं परिपश्यते सः
17
तद आचड्ढ्वं जञातिकुलानुपूर्वीं; पदं शिरःसु दविषतां कुरुध्वम
परह्लादयध्वं हृदये ममेदं; पाञ्चालराजस्य सहानुगस्य
18
पाण्डुर हि राजा दरुपदस्य राज्ञः; परियः सखा चात्मसमॊ बभूव
तस्यैष कामॊ दुहिता ममेयं; सनुषा यदि सयाद इति कौरवस्य
19
अयं च कामॊ दरुपदस्य राज्ञॊ; हृदि सथितॊ नित्यम अनिन्दिताङ्गाः
यद अर्जुनॊ वै पृथु दीर्घबाहुर; धर्मेण विन्देत सुतां ममेति
20
तथॊक्त वाक्यं तु पुरॊहितं तं; सथितं विनीतं समुदीक्ष्य राजा
समीपस्थं भीमम इदं शशास; परदीयतां पाद्यम अर्घ्यं तथास्मै
21
मान्यः पुरॊधा दरुपदस्य राज्ञस; तस्मै परयॊज्याभ्यधिकैव पूजा
भीमस तथा तत कृतवान नरेन्द्र; तां चैव पूजां परतिसंगृहीत्वा
22
सुखॊपविष्टं तु पुरॊहितं तं; युधिष्ठिरॊ बराह्मणम इत्य उवाच
पाञ्चालराजेन सुता निसृष्टा; सवधर्मदृष्टेन यथानुकामम
23
परदिष्ट शुल्का दरुपदेन राज्ञा; सानेन वीरेण तथानुवृत्ता
न तत्र वर्णेषु कृता विवक्षा; न जीव शिल्पे न कुले न गॊत्रे
24
कृतेन सज्येन हि कार्मुकेण; विद्धेन लक्ष्येण च संनिसृष्टा
सेयं तथानेन महात्मनेह; कृष्णा जिता पार्थिव संघमध्ये
25
नैवं गते सौमकिर अद्य राजा; संतापम अर्हत्य असुखाय कर्तुम
कामश च यॊ ऽसौ दरुपसद्य राज्ञः; स चापि संपत्स्यति पार्थिवस्य
26
अप्राप्य रूपां हि नरेन्द्र कन्याम; इमाम अहं बराह्मण साधु मन्ये
न तद धनुर मन्दबलेन शक्यं; मौर्व्या समायॊजयितुं तथा हि
न चाकृतास्त्रेण न हीनजेन; लक्ष्यं तथा पातयितुं हि शक्यम
27
तस्मान न तापं दुहितुर निमित्तं; पाञ्चालराजॊ ऽरहति कर्तुम अद्य
न चापि तत पातनम अन्यथेह; कर्तुं विषह्यं भुवि मानवेन
28
एवं बरुवत्य एव युधिष्ठिरे तु; पाञ्चालराजस्य समीपतॊ ऽनयः
तत्राजगामाशु नरॊ दवितीयॊ; निवेदयिष्यन्न इह सिद्धम अन्नम
1
[vai]
tatas tathoktaḥ parihṛṣṭarūpaḥ; pitre śaśaṃsātha sa rājaputraḥ
dhṛṣṭadyumnaḥ somakānāṃ prabarho; vṛttaṃ yathā yena hṛtā ca k
ṛṣṇā
2
yo 'sau yuvasvāyata lohitākṣaḥ; k
ṛṣṇ
jinī devasamānarūpaḥ
yaḥ kārmukāgryaṃ kṛtavān adhijyaṃ; lakṣyaṃ ca tat patitavān pṛthivyām
3
asajjamānaś ca gatas tarasvī; vṛto dvijāgryair abhipūjyamānaḥ
cakrāma vajrīva diteḥ suteṣu; sarvaiś ca devair ṛṣibhiś ca juṣṭa
ḥ
4
k
ṛṣṇā
ca gṛhyājinam anvayāt taṃ; nāgaṃ yathā nāgavadhūḥ prah
ṛṣṭā
amṛṣyamāṇeṣu narādhipeṣu; kruddheṣu taṃ tatra samāpatatsu
5
tato 'paraḥ pārthiva rājamadhye; pravṛddham ārujya mahī praroham
prakālayann eva sa pārthivaughān; kruddho 'ntakaḥ prāṇabhṛto yathaiva
6
tau pārthivānāṃ miṣatāṃ narendra; k
ṛṣṇ
m upādāya gatau narāgryau
vibhrājamānāv iva candrasūryau; bāhyāṃ purād bhārgava karmaśālām
7
tatropaviṣṭārcir ivānalasya; teṣāṃ janitrīti mama pratarkaḥ
tathāvidhair eva narapravīrair; upopaviṣṭais tribhir agnikalpai
ḥ
8
tasyās tatas tāv abhivādya pādāv; uktvā ca k
ṛṣṇ
m abhivādayeti
sthitau ca tatraiva nivedya k
ṛṣṇāṃ;
bhaikṣa pracārāya gatā narāgry
āḥ
9
teṣāṃ tu bhaikṣaṃ pratigṛhya k
ṛṣṇā;
kṛtvā baliṃ brahmaṇasāc ca kṛtvā
tāṃ caiva vṛddhāṃ pariviṣya tāṃś ca; narapravīrān svayam apy abhuṅkta
10
suptās tu te pārthiva sarva eva; k
ṛṣṇā
tu teṣāṃ caraṇopadhānam
āsīt pṛthivyāṃ śayanaṃ ca teṣāṃ; darbhājināgryāstaraṇopapannam
11
te nardamānā iva kālameghāḥ; kathā vicitrāḥ kathayāṃ babhūvuḥ
na vaiśyaśūdraupayikīḥ kathās tā; na ca dvijāteḥ kathayanti vīr
āḥ
12
niḥsaṃśayaṃ kṣatriya puṃgavās te; yathā hi yuddhaṃ kathayanti rājan
āśā
hi no vyaktam iyaṃ samṛddhā; muktān hi pārth
āñ śṛ
umo 'gnidāhāt
13
yathā hi lakṣyaṃ nihataṃ dhanuś ca; sajyaṃ kṛtaṃ tena tathā prasahya
yathā ca bhāṣanti parasparaṃ te; channā dhruvaṃ te pracaranti pārth
āḥ
14
tataḥ sa rājā drupadaḥ prahṛṣṭaḥ; purohitaṃ preṣayāṃ tatra cakre
vidyāma yuṣmān iti bhāṣamāṇo; mahātmanaḥ pāṇḍusutāḥ stha kac cit
15
gṛhītavākyo nṛpateḥ purodhā; gatvā praśaṃsām abhidhāya teṣām
vākyaṃ yathāvan nṛpateḥ samagrām; uvāca tān sa kramavit krameṇa
16
vijñātum icchaty avanīśvaro vaḥ; pāñcālarājo drupado varārhāḥ
lakṣyasya veddhāram imaṃ hi dṛṣṭvā; harṣasya nāntaṃ paripaśyate sa
ḥ
17
tad ācaḍḍhvaṃ jñātikulānupūrvīṃ; padaṃ śiraḥsu dviṣatāṃ kurudhvam
prahlādayadhvaṃ hṛdaye mamedaṃ; pāñcālarājasya sahānugasya
18
pāṇḍur hi rājā drupadasya rājñaḥ; priyaḥ sakhā cātmasamo babhūva
tasyaiṣa kāmo duhitā mameyaṃ; snuṣā yadi syād iti kauravasya
19
ayaṃ ca kāmo drupadasya rājño; hṛdi sthito nityam aninditāṅgāḥ
yad arjuno vai pṛthu dīrghabāhur; dharmeṇa vindeta sutāṃ mameti
20
tathokta vākyaṃ tu purohitaṃ taṃ; sthitaṃ vinītaṃ samudīkṣya rājā
samīpasthaṃ bhīmam idaṃ śaśāsa; pradīyatāṃ pādyam arghyaṃ tathāsmai
21
mānyaḥ purodhā drupadasya rājñas; tasmai prayojyābhyadhikaiva pūjā
bhīmas tathā tat kṛtavān narendra; tāṃ caiva pūjāṃ pratisaṃgṛhītv
ā
22
sukhopaviṣṭaṃ tu purohitaṃ taṃ; yudhiṣṭhiro brāhmaṇam ity uvāca
pāñcālarājena sutā nis
ṛṣṭā;
svadharmadṛṣṭena yathānukāmam
23
pradiṣṭa śulkā drupadena rājñā; sānena vīreṇa tathānuvṛttā
na tatra varṇeṣu kṛtā vivakṣā; na jīva śilpe na kule na gotre
24
kṛtena sajyena hi kārmukeṇa; viddhena lakṣyeṇa ca saṃnis
ṛṣṭā
seyaṃ tathānena mahātmaneha; k
ṛṣṇā
jitā pārthiva saṃghamadhye
25
naivaṃ gate saumakir adya rājā; saṃtāpam arhaty asukhāya kartum
kāmaś ca yo 'sau drupasadya rājñaḥ; sa cāpi saṃpatsyati pārthivasya
26
aprāpya rūpāṃ hi narendra kanyām; imām ahaṃ brāhmaṇa sādhu manye
na tad dhanur mandabalena śakyaṃ; maurvyā samāyojayituṃ tathā hi
na cākṛtāstreṇa na hīnajena; lakṣyaṃ tathā pātayituṃ hi śakyam
27
tasmān na tāpaṃ duhitur nimittaṃ; pāñcālarājo 'rhati kartum adya
na cāpi tat pātanam anyatheha; kartuṃ viṣahyaṃ bhuvi mānavena
28
evaṃ bruvaty eva yudhiṣṭhire tu; pāñcālarājasya samīpato 'nyaḥ
tatrājagāmāśu naro dvitīyo; nivedayiṣyann iha siddham annam
veda yajur veda sama veda atharva
|
veda yajur veda sama veda atharva
Home
>
Library
>
New
>
John Dargavel Smith
>
The Mahabharata In Sanskrit
>
Book 1. Chapter 185