Book 12. Chapter 350
The Mahabharata In Sanskrit
Book 12
Chapter 350
1
[बराह्मण]
विवस्वतॊ गच्छति पर्ययेण; वॊढुं भवांस तं रथम एकचक्रम
आश्चर्यभूतं यदि तत्र किं चिद; दृष्टं तवया शंसितुम अर्हसि तवम
2
[नाग]
यस्य रश्मिसहस्रेषु शाखास्व इव विहंगमाः
वसन्त्य आश्रित्य मुनयः संसिद्धा दैवतैः सह
3
यतॊ वायुर विनिःसृत्य सूर्यरश्म्य आश्रितॊ महान
विजृम्भत्य अम्बरे विप्र किम आश्चर्यतरं ततः
4
शुक्रॊ नामासितः पारॊ यस्य वारिधरॊ ऽमबरे
तॊयं सृजति वर्षासु किम आश्चर्यम अतः परम
5
यॊ ऽसतमासांस तु शुचिना किरणेनॊज्झितं पयः
पर्यादत्ते पुनः काले किम आश्चर्यम अतः परम
6
यस्य तेजॊ विशेषेषु नित्यम आत्मा परतिष्ठितः
यतॊ बीजं मही चेयं धार्यते सचराचरम
7
यत्र देवॊ महाबाहुः शाश्वतः परमॊ ऽकषरः
अनादि निधनॊ विप्र किम आश्चर्यम अतः परम
8
आश्चर्याणाम इवाश्चर्यम इदम एकं तु मे शृणु
विमले यन मया दृष्टम अम्बरे सूर्यसंश्रयात
9
पुरा मध्याह्न समये लॊकांस तपति भास्करे
परत्य आदित्यप्रतीकाशः सर्वतः परत्यदृश्यत
10
स लॊकांस तेजसा सर्वान सवभासा निर्विभासयन
आदित्याभीमुखॊ ऽभयेति गगनं पातयन्न इव
11
हुताहुतिर इव जयॊतिर वयाप्य तेजॊ मरीचिभिः
अनिर्देश्येन रूपेण दवितीय इव भास्करः
12
तस्याभिगमन पराप्तौ हस्तॊ दत्तॊ विवस्वता
तेनापि दक्षिणॊ हस्तॊ दत्तः परत्यर्चनार्थिना
13
ततॊ भित्त्वैव गगनं परविष्टॊ रविमन्दलम
एकीभूतं च तत तेजः कषणेनादित्यतां गतम
14
तत्र नः शंसयॊ जातस तयॊस तेजः समागमे
अनयॊः कॊ भवेत सूर्यॊ रथस्थॊ यॊ ऽयम आगतः
15
ते वयं जातसंदेहाः पर्यपृच्छामहे रविम
क एष दिवम आक्रम्य गतः सूर्य इवापरः
1
[brāhmaṇa]
vivasvato gacchati paryayeṇa; voḍhuṃ bhavāṃs taṃ ratham ekacakram
āścaryabhūtaṃ yadi tatra kiṃ cid; dṛṣṭaṃ tvayā śaṃsitum arhasi tvam
2
[nāga]
yasya raśmisahasreṣu śākhāsv iva vihaṃgamāḥ
vasanty āśritya munayaḥ saṃsiddhā daivataiḥ saha
3
yato vāyur viniḥsṛtya sūryaraśmy āśrito mahān
vijṛmbhaty ambare vipra kim āścaryataraṃ tataḥ
4
ukro nāmāsitaḥ pāro yasya vāridharo 'mbare
toyaṃ sṛjati varṣāsu kim āścaryam ataḥ param
5
yo 'stamāsāṃs tu śucinā kiraṇenojjhitaṃ payaḥ
paryādatte punaḥ kāle kim āścaryam ataḥ param
6
yasya tejo viśeṣeṣu nityam ātmā pratiṣṭhitaḥ
yato bījaṃ mahī ceyaṃ dhāryate sacarācaram
7
yatra devo mahābāhuḥ śāśvataḥ paramo 'kṣaraḥ
anādi nidhano vipra kim āścaryam ataḥ param
8
ācaryāṇām ivāścaryam idam ekaṃ tu me śṛṇu
vimale yan mayā dṛṣṭam ambare sūryasaṃśrayāt
9
purā madhyāhna samaye lokāṃs tapati bhāskare
praty ādityapratīkāśaḥ sarvataḥ pratyadṛśyata
10
sa lokāṃs tejasā sarvān svabhāsā nirvibhāsayan
ādityābhīmukho 'bhyeti gaganaṃ pātayann iva
11
hutāhutir iva jyotir vyāpya tejo marīcibhiḥ
anirdeśyena rūpeṇa dvitīya iva bhāskaraḥ
12
tasyābhigamana prāptau hasto datto vivasvatā
tenāpi dakṣiṇo hasto dattaḥ pratyarcanārthinā
13
tato bhittvaiva gaganaṃ praviṣṭo ravimandalam
ekībhūtaṃ ca tat tejaḥ kṣaṇenādityatāṃ gatam
14
tatra naḥ śaṃsayo jātas tayos tejaḥ samāgame
anayoḥ ko bhavet sūryo rathastho yo 'yam āgataḥ
15
te vayaṃ jātasaṃdehāḥ paryapṛcchāmahe ravim
ka eṣa divam ākramya gataḥ sūrya ivāparaḥ
Book 12
Chapter 350
1
[बराह्मण]
विवस्वतॊ गच्छति पर्ययेण; वॊढुं भवांस तं रथम एकचक्रम
आश्चर्यभूतं यदि तत्र किं चिद; दृष्टं तवया शंसितुम अर्हसि तवम
2
[नाग]
यस्य रश्मिसहस्रेषु शाखास्व इव विहंगमाः
वसन्त्य आश्रित्य मुनयः संसिद्धा दैवतैः सह
3
यतॊ वायुर विनिःसृत्य सूर्यरश्म्य आश्रितॊ महान
विजृम्भत्य अम्बरे विप्र किम आश्चर्यतरं ततः
4
शुक्रॊ नामासितः पारॊ यस्य वारिधरॊ ऽमबरे
तॊयं सृजति वर्षासु किम आश्चर्यम अतः परम
5
यॊ ऽसतमासांस तु शुचिना किरणेनॊज्झितं पयः
पर्यादत्ते पुनः काले किम आश्चर्यम अतः परम
6
यस्य तेजॊ विशेषेषु नित्यम आत्मा परतिष्ठितः
यतॊ बीजं मही चेयं धार्यते सचराचरम
7
यत्र देवॊ महाबाहुः शाश्वतः परमॊ ऽकषरः
अनादि निधनॊ विप्र किम आश्चर्यम अतः परम
8
आश्चर्याणाम इवाश्चर्यम इदम एकं तु मे शृणु
विमले यन मया दृष्टम अम्बरे सूर्यसंश्रयात
9
पुरा मध्याह्न समये लॊकांस तपति भास्करे
परत्य आदित्यप्रतीकाशः सर्वतः परत्यदृश्यत
10
स लॊकांस तेजसा सर्वान सवभासा निर्विभासयन
आदित्याभीमुखॊ ऽभयेति गगनं पातयन्न इव
11
हुताहुतिर इव जयॊतिर वयाप्य तेजॊ मरीचिभिः
अनिर्देश्येन रूपेण दवितीय इव भास्करः
12
तस्याभिगमन पराप्तौ हस्तॊ दत्तॊ विवस्वता
तेनापि दक्षिणॊ हस्तॊ दत्तः परत्यर्चनार्थिना
13
ततॊ भित्त्वैव गगनं परविष्टॊ रविमन्दलम
एकीभूतं च तत तेजः कषणेनादित्यतां गतम
14
तत्र नः शंसयॊ जातस तयॊस तेजः समागमे
अनयॊः कॊ भवेत सूर्यॊ रथस्थॊ यॊ ऽयम आगतः
15
ते वयं जातसंदेहाः पर्यपृच्छामहे रविम
क एष दिवम आक्रम्य गतः सूर्य इवापरः
1
[brāhmaṇa]
vivasvato gacchati paryayeṇa; voḍhuṃ bhavāṃs taṃ ratham ekacakram
āścaryabhūtaṃ yadi tatra kiṃ cid; dṛṣṭaṃ tvayā śaṃsitum arhasi tvam
2
[nāga]
yasya raśmisahasreṣu śākhāsv iva vihaṃgamāḥ
vasanty āśritya munayaḥ saṃsiddhā daivataiḥ saha
3
yato vāyur viniḥsṛtya sūryaraśmy āśrito mahān
vijṛmbhaty ambare vipra kim āścaryataraṃ tataḥ
4
ukro nāmāsitaḥ pāro yasya vāridharo 'mbare
toyaṃ sṛjati varṣāsu kim āścaryam ataḥ param
5
yo 'stamāsāṃs tu śucinā kiraṇenojjhitaṃ payaḥ
paryādatte punaḥ kāle kim āścaryam ataḥ param
6
yasya tejo viśeṣeṣu nityam ātmā pratiṣṭhitaḥ
yato bījaṃ mahī ceyaṃ dhāryate sacarācaram
7
yatra devo mahābāhuḥ śāśvataḥ paramo 'kṣaraḥ
anādi nidhano vipra kim āścaryam ataḥ param
8
ācaryāṇām ivāścaryam idam ekaṃ tu me śṛṇu
vimale yan mayā dṛṣṭam ambare sūryasaṃśrayāt
9
purā madhyāhna samaye lokāṃs tapati bhāskare
praty ādityapratīkāśaḥ sarvataḥ pratyadṛśyata
10
sa lokāṃs tejasā sarvān svabhāsā nirvibhāsayan
ādityābhīmukho 'bhyeti gaganaṃ pātayann iva
11
hutāhutir iva jyotir vyāpya tejo marīcibhiḥ
anirdeśyena rūpeṇa dvitīya iva bhāskaraḥ
12
tasyābhigamana prāptau hasto datto vivasvatā
tenāpi dakṣiṇo hasto dattaḥ pratyarcanārthinā
13
tato bhittvaiva gaganaṃ praviṣṭo ravimandalam
ekībhūtaṃ ca tat tejaḥ kṣaṇenādityatāṃ gatam
14
tatra naḥ śaṃsayo jātas tayos tejaḥ samāgame
anayoḥ ko bhavet sūryo rathastho yo 'yam āgataḥ
15
te vayaṃ jātasaṃdehāḥ paryapṛcchāmahe ravim
ka eṣa divam ākramya gataḥ sūrya ivāparaḥ
