Book 13. Chapter 46

The Mahabharata In Sanskrit


Book 13

Chapter 46

1

[भ]

पराचेतसस�य वचनं कीर�तयन�ति प�रा विदः

यस�याः किं चिन नाददते जञातयॊ न स विक�रयः

2

अर�हणं तत क�मारीणाम आनृशंस�यतमं च तत

सर�वं च परतिदेयं सयात कन�यायै तद अशेषतः

3

पितृभिर भरातृभिश चैव शवश�रैर अथ देवरैः

पूज�या लालयितव�याश च बह�कल�याणम ईप�स�भिः

4

यदि वै सत�री न रॊचेत प�मांसं न परमॊदयेत

अमॊदनात प�नः प�ंसः परजनं न परवर�धते

5

पूज�या लालयितव�याश च सत�रियॊ नित�यं जनाधिप

अपूजिताश च यत�रैताः सर�वास तत�राफलाः करियाः

तदैव तत क�लं नास�ति यदा शॊचन�ति जामयः

6

जामी शप�तानि गेहानि निकृत�तानीव कृत�यया

नैव भान�ति न वर�धन�ते शरिया हीनानि पार�थिव

7

सत�रियः प�ंसां परिददे मन�र जिगमिष�र दिवम

अबलाः सवल�प कौपीनाः स�हृदः सत�यजिष�णवः

8

ईर�ष�यवॊ मानकामाश च चण�डा अस�हृदॊ ऽब�धाः

सत�रियॊ माननम अर�हन�ति ता मानयत मानवाः

9

सत�री परत�ययॊ हि वॊ धर�मॊ रतिभॊगाश च केवलाः

परिचर�यान�न संस�कारास तद आयत�ता भवन�त� वः

10

उत�पादनम अपत�यस�य जातस�य परिपालनम

परीत�यर�थं लॊकयात�रा च पश�यत सत�री निबन�धनम

11

संमान�यमानाश चैताभिः सर�वकार�याण�य अवाप�स�यथ

विदेहराजद�हिता चात�र शलॊकम अगायत

12

नास�ति यज�ञः सत�रियः कश चिन न शराद�धं नॊपवासकम

धर�मस त� भर�तृश�श�रूषा तया सवर�गं जयत�य उत

13

पिता रक�षति कौमारे भर�ता रक�षति यौवने

प�तास त� सथविरी भावे न सत�री सवातन�त�र�यम अर�हति

14

शरिय �ताः सत�रियॊ नाम सत�कार�या भूतिम इच�छता

लालिता निगृहीता च सत�री शरीर भवति भारत

1

[bh]

pr�cetasasya vacanaṃ kīrtayanti pur� vidaḥ

yasy�ḥ kiṃ cin n�dadate jñ�tayo na sa vikrayaḥ

2

arhaṇaṃ tat kum�rīṇ�m �nṛśaṃsyatamaṃ ca tat

sarvaṃ ca pratideyaṃ sy�t kany�yai tad aśeṣataḥ

3

pitṛbhir bhr�tṛbhiś caiva śvaśurair atha devaraiḥ

pūjy� l�layitavy�ś ca bahukaly�ṇam īpsubhiḥ

4

yadi vai strī na roceta pum�ṃsaṃ na pramodayet

amodan�t punaḥ puṃsaḥ prajanaṃ na pravardhate

5

pūjy� l�layitavy�ś ca striyo nityaṃ jan�dhipa

apūjit�ś ca yatrait�ḥ sarv�s tatr�phal�ḥ kriy�ḥ

tadaiva tat kulaṃ n�sti yad� śocanti j�mayaḥ

6

j�mī śapt�ni geh�ni nikṛtt�nīva kṛtyay�

naiva bh�nti na vardhante śriy� hīn�ni p�rthiva

7

striyaḥ puṃs�ṃ paridade manur jigamiṣur divam

abal�ḥ svalpa kaupīn�ḥ suhṛdaḥ satyajiṣṇavaḥ

8

īrṣyavo m�nak�m�ś ca caṇ�� asuhṛdo 'budh�ḥ

striyo m�nanam arhanti t� m�nayata m�nav�ḥ

9

strī pratyayo hi vo dharmo ratibhog�ś ca keval�ḥ

paricary�nna saṃsk�r�s tad �yatt� bhavantu vaḥ

10

utp�danam apatyasya j�tasya parip�lanam

prītyarthaṃ lokay�tr� ca paśyata strī nibandhanam

11

saṃm�nyam�n�ś cait�bhiḥ sarvak�ry�ṇy av�psyatha

videhar�jaduhit� c�tra ślokam ag�yata

12

n�sti yajñaḥ striyaḥ kaś cin na śr�ddhaṃ nopav�sakam

dharmas tu bhartṛśuśrūṣ� tay� svargaṃ jayaty uta

13

pit� rakṣati kaum�re bhart� rakṣati yauvane

put�s tu sthavirī bh�ve na strī sv�tantryam arhati

14

śriya et�ḥ striyo n�ma satk�ry� bhūtim icchat�

l�lit� nigṛhīt� ca strī śrīr bhavati bh�rata