Book 15. Chapter 20

The Mahabharata In Sanskrit


Book 15

Chapter 20

1

[वै]

विद�रेणैवम उक�तस त� धृतराष�ट�रॊ जनाधिपः

परीतिमान अभवद राजा राज�ञॊ जिष�णॊश च कर�मणा

2

ततॊ ऽभिरूपान भीष�माय बराह�मणान ऋषिसत�तमान

प�त�रार�थे स�हृदां चैव स समीक�ष�य सहस�रशः

3

कारयित�वान�न पानानि यानान�य आच�छादनानि च

स�वर�णमणिरत�नानि दासीदास परिच�छदान

4

कम�बलाजिन रत�नानि गरामान कषेत�रान अजाविकम

अलंकारान गजान अश�वान कन�याश चैव वरस�त�रियः

आदिश�यादिश�य विप�रेभ�यॊ ददौ स नृपसत�तमः

5

दरॊणं संकीर�त�य भीष�मं च सॊमदत�तं च बाह�लिकम

द�र�यॊधनं च राजानं प�त�रांश चैव पृथक पृथक

जयद�रथ प�रॊगाश च स�हृदश चैव सर�वशः

6

स शराद�धयज�ञॊ ववृधे बह� गॊधनदक�षिणः

अनेकधनरत�नौघॊ य�धिष�ठिर मते तदा

7

अनिशं यत�र प�र�षा गणका लेखकास तथा

य�धिष�ठिरस�य वचनात तद आपृच�छन�ति तं नृपम

8

आज�ञापय किम �तेभ�यः परदेयं दीयताम इति

तद उपस�थितम �वात�र वचनान�ते परदृश�यते

9

शते देये दशशतं सहस�रे चाय�तं तथा

दीयते वचनाद राज�ञः क�न�तीप�त�रस�य धीमतः

10

�वं स वस� धाराभिर वर�षमाणॊ नृपाम�ब�दः

तर�पयाम आस विप�रांस तान वर�षन भूमिम इवाम�ब�दः

11

ततॊ ऽनन�तरम �वात�र सर�ववर�णान महीपतिः

अन�नपानरसौघेन पलावयाम आस पार�थिवः

12

सवस�त�र फेनरत�नौघॊ मृद अङ�गनिनद सवनः

गवाश�वमकरावर�तॊ नारीरत�नमहाकरः

13

गरामाग�रहार क�ल�याढ�यॊ मणिहेमजलार�णवः

जगत संप�लावयाम आस धृतराष�ट�र दयाम�ब�धिः

14

�वं सप�त�रपौत�राणां पितॄणाम आत�मनस तथा

गान�धार�याश च महाराज परददाव और�ध�व देहिकम

15

परिश�रान�तॊ यदासीत स ददद दानान�य अनेकशः

ततॊ निर�वर�तयाम आस दानयज�ञं क�रूद�वहः

16

�वं स राजा कौरव�यश चक�रे दानमहॊत�सवम

नटनर�तक लास�याढ�यं बह�व अन�नरसदक�षिणम

17

दशाहम �वं दानानि दत�त�वा राजाम�बिका स�तः

बभूव प�त�रपौत�राणाम अनृणॊ भरतर�षभ

1

[vai]

vidureṇaivam uktas tu dhṛtar�ṣṭro jan�dhipaḥ

prītim�n abhavad r�j� r�jño jiṣṇoś ca karmaṇ�

2

tato 'bhirūp�n bhīṣm�ya br�hmaṇ�n ṛṣisattam�n

putr�rthe suhṛd�ṃ caiva sa samīkṣya sahasraśaḥ

3

k�rayitv�nna p�n�ni y�n�ny �cch�dan�ni ca

suvarṇamaṇiratn�ni d�sīd�sa paricchad�n

4

kambal�jina ratn�ni gr�m�n kṣetr�n aj�vikam

alaṃk�r�n gaj�n aśv�n kany�ś caiva varastriyaḥ

�diśy�diśya viprebhyo dadau sa nṛpasattamaḥ

5

droṇaṃ saṃkīrtya bhīṣmaṃ ca somadattaṃ ca b�hlikam

duryodhanaṃ ca r�j�naṃ putr�ṃś caiva pṛthak pṛthak

jayadratha purog�ś ca suhṛdaś caiva sarvaśaḥ

6

sa śr�ddhayajño vavṛdhe bahu godhanadakṣiṇaḥ

anekadhanaratnaugho yudhiṣṭhira mate tad�

7

aniśaṃ yatra puruṣ� gaṇak� lekhak�s tath�

yudhiṣṭhirasya vacan�t tad �pṛcchanti taṃ nṛpam

8

�jñ�paya kim etebhyaḥ pradeyaṃ dīyat�m iti

tad upasthitam ev�tra vacan�nte pradṛśyate

9

śate deye daśaśataṃ sahasre c�yutaṃ tath�

dīyate vacan�d r�jñaḥ kuntīputrasya dhīmataḥ

10

evaṃ sa vasu dh�r�bhir varṣam�ṇo nṛp�mbudaḥ

tarpay�m �sa vipr�ṃs t�n varṣan bhūmim iv�mbudaḥ

11

tato 'nantaram ev�tra sarvavarṇ�n mahīpatiḥ

annap�narasaughena pl�vay�m �sa p�rthivaḥ

12

savastra phenaratnaugho mṛd aṅganinada svanaḥ

gav�śvamakar�varto n�rīratnamah�karaḥ

13

gr�m�grah�ra kuly��hyo maṇihemajal�rṇavaḥ

jagat saṃpl�vay�m �sa dhṛtar�ṣṭra day�mbudhiḥ

14

evaṃ saputrapautr�ṇ�ṃ pit�ṇ�m �tmanas tath�

g�ndh�ry�ś ca mah�r�ja pradad�v aurdhva dehikam

15

pariśr�nto yad�sīt sa dadad d�n�ny anekaśaḥ

tato nirvartay�m �sa d�nayajñaṃ kurūdvahaḥ

16

evaṃ sa r�j� kauravyaś cakre d�namahotsavam

naṭanartaka l�sy��hyaṃ bahv annarasadakṣiṇam

17

daś�ham evaṃ d�n�ni dattv� r�j�mbik� sutaḥ

babhūva putrapautr�ṇ�m anṛṇo bharatarṣabha