Book 15. Chapter 30
The Mahabharata In Sanskrit
Book 15
Chapter 30
1
[वै]
आज्ञापयाम आस ततः सेनां भरतसत्तमः
अर्जुन परमुखैर गुप्तां लॊकपालॊपमैर नरैः
2
यॊगॊ यॊग इति परीत्या ततः शब्दॊ महान अभूत
करॊशतां सादिनां तत्र युज्यतां युज्यताम इति
3
के चिद यानैर नरा जग्मुः के चिद अश्वैर मनॊजवैः
रथैश च नगराकारैः परदीप्तज्वलनॊपमैः
4
गजेन्द्रैश च तथैवान्ये के चिद उष्ट्रैर नराधिप
पदातिनस तथैवान्ये नखरप्रासयॊधिनः
5
पौरजानपदाश चैव यानैर बहुविधैस तथा
अन्वयुः कुरुराजानं धृतराष्ट्र दिदृक्षया
6
स चापि राजवचनाम आचार्यॊ गौतमः कृपः
सेनाम आदाय सेनानी परययाव आश्रमं परति
7
ततॊ दविजैर वृतः शरीमान कुरुराजॊ युधिष्ठिरः
संस्तूयमानॊ बहुभिः सूतमागधबन्दिभिः
8
पाण्डुरेणातपत्रेण धरियमाणेन मूर्धनि
रथानीकेन महता निर्ययौ कुरुनन्दनः
9
गजैश चाचलसंकाशैर भीमकर्मा वृकॊदरः
सज्जयन्त्रायुधॊपेतैः परययौ मारुतात्मजः
10
माद्रीपुत्राव अपि तथा हयारॊहैः सुसंवृतौ
जग्मतुः परीतिजननौ संनद्ध कवचध्वजौ
11
अर्जुनश च महातेजा रथेनादित्यवर्चसा
वशीश्वेतैर हयैर दिव्यैर युक्तेनान्वगमन नृपम
12
दरौपदी परमुखाश चापि सत्री संग्घाः शिबिका गताः
सत्र्यध्यक्षयुक्ताः परययुर विसृजन्तॊ ऽमितं वसु
13
समृद्धनरनागाश्वं वेणुवीणा निनादितम
शुशुभे पाण्डवं सैन्यं तत तदा भरतर्षभ
14
नदीतीरेषु रम्येषु सरत्सु च विशां पते
वासान कृत्वा करमेणाथ जग्मुस ते कुरुपुंगवाः
15
युयुत्सुश च महातेजा धौम्यश चैव पुरॊहितः
युधिष्ठिरस्य वचनात पुरगुप्तिं परचक्रतुः
16
ततॊ युधिष्ठिरॊ राजा कुरुक्षेत्रम अवातरत
करमेणॊत्तीर्य यमुनां नदीं परमपावनीम
17
स ददर्शाश्रमं दूराद राजर्षेस तस्य धीमतः
शतयूपस्य कौरव्य धृतराष्ट्रस्य चैव ह
18
ततः परमुदितः सर्वॊ जनस तद वनम अञ्जसा
विवेश सुमहानादैर आपूर्य भरतर्षभ
1
[vai]
ājñāpayām āsa tataḥ senāṃ bharatasattamaḥ
arjuna pramukhair guptāṃ lokapālopamair naraiḥ
2
yogo yoga iti prītyā tataḥ śabdo mahān abhūt
krośatāṃ sādināṃ tatra yujyatāṃ yujyatām iti
3
ke cid yānair narā jagmuḥ ke cid aśvair manojavaiḥ
rathaiś ca nagarākāraiḥ pradīptajvalanopamaiḥ
4
gajendraiś ca tathaivānye ke cid uṣṭrair narādhipa
padātinas tathaivānye nakharaprāsayodhinaḥ
5
paurajānapadāś caiva yānair bahuvidhais tathā
anvayuḥ kururājānaṃ dhṛtarāṣṭra didṛkṣayā
6
sa cāpi rājavacanām ācāryo gautamaḥ kṛpaḥ
senām ādāya senānī prayayāv āśramaṃ prati
7
tato dvijair vṛtaḥ śrīmān kururājo yudhiṣṭhiraḥ
saṃstūyamāno bahubhiḥ sūtamāgadhabandibhiḥ
8
pāṇḍureṇātapatreṇa dhriyamāṇena mūrdhani
rathānīkena mahatā niryayau kurunandanaḥ
9
gajaiś cācalasaṃkāśair bhīmakarmā vṛkodaraḥ
sajjayantrāyudhopetaiḥ prayayau mārutātmajaḥ
10
mādrīputrāv api tathā hayārohaiḥ susaṃvṛtau
jagmatuḥ prītijananau saṃnaddha kavacadhvajau
11
arjunaś ca mahātejā rathenādityavarcasā
vaśīśvetair hayair divyair yuktenānvagaman nṛpam
12
draupadī pramukhāś cāpi strī saṃgghāḥ śibikā gatāḥ
stryadhyakṣayuktāḥ prayayur visṛjanto 'mitaṃ vasu
13
samṛddhanaranāgāśvaṃ veṇuvīṇā nināditam
śuśubhe pāṇḍavaṃ sainyaṃ tat tadā bharatarṣabha
14
nadītīreṣu ramyeṣu saratsu ca viśāṃ pate
vāsān kṛtvā krameṇātha jagmus te kurupuṃgavāḥ
15
yuyutsuś ca mahātejā dhaumyaś caiva purohitaḥ
yudhiṣṭhirasya vacanāt puraguptiṃ pracakratuḥ
16
tato yudhiṣṭhiro rājā kurukṣetram avātarat
krameṇottīrya yamunāṃ nadīṃ paramapāvanīm
17
sa dadarśāśramaṃ dūrād rājarṣes tasya dhīmataḥ
śatayūpasya kauravya dhṛtarāṣṭrasya caiva ha
18
tataḥ pramuditaḥ sarvo janas tad vanam añjasā
viveśa sumahānādair āpūrya bharatarṣabha
Book 15
Chapter 30
1
[वै]
आज्ञापयाम आस ततः सेनां भरतसत्तमः
अर्जुन परमुखैर गुप्तां लॊकपालॊपमैर नरैः
2
यॊगॊ यॊग इति परीत्या ततः शब्दॊ महान अभूत
करॊशतां सादिनां तत्र युज्यतां युज्यताम इति
3
के चिद यानैर नरा जग्मुः के चिद अश्वैर मनॊजवैः
रथैश च नगराकारैः परदीप्तज्वलनॊपमैः
4
गजेन्द्रैश च तथैवान्ये के चिद उष्ट्रैर नराधिप
पदातिनस तथैवान्ये नखरप्रासयॊधिनः
5
पौरजानपदाश चैव यानैर बहुविधैस तथा
अन्वयुः कुरुराजानं धृतराष्ट्र दिदृक्षया
6
स चापि राजवचनाम आचार्यॊ गौतमः कृपः
सेनाम आदाय सेनानी परययाव आश्रमं परति
7
ततॊ दविजैर वृतः शरीमान कुरुराजॊ युधिष्ठिरः
संस्तूयमानॊ बहुभिः सूतमागधबन्दिभिः
8
पाण्डुरेणातपत्रेण धरियमाणेन मूर्धनि
रथानीकेन महता निर्ययौ कुरुनन्दनः
9
गजैश चाचलसंकाशैर भीमकर्मा वृकॊदरः
सज्जयन्त्रायुधॊपेतैः परययौ मारुतात्मजः
10
माद्रीपुत्राव अपि तथा हयारॊहैः सुसंवृतौ
जग्मतुः परीतिजननौ संनद्ध कवचध्वजौ
11
अर्जुनश च महातेजा रथेनादित्यवर्चसा
वशीश्वेतैर हयैर दिव्यैर युक्तेनान्वगमन नृपम
12
दरौपदी परमुखाश चापि सत्री संग्घाः शिबिका गताः
सत्र्यध्यक्षयुक्ताः परययुर विसृजन्तॊ ऽमितं वसु
13
समृद्धनरनागाश्वं वेणुवीणा निनादितम
शुशुभे पाण्डवं सैन्यं तत तदा भरतर्षभ
14
नदीतीरेषु रम्येषु सरत्सु च विशां पते
वासान कृत्वा करमेणाथ जग्मुस ते कुरुपुंगवाः
15
युयुत्सुश च महातेजा धौम्यश चैव पुरॊहितः
युधिष्ठिरस्य वचनात पुरगुप्तिं परचक्रतुः
16
ततॊ युधिष्ठिरॊ राजा कुरुक्षेत्रम अवातरत
करमेणॊत्तीर्य यमुनां नदीं परमपावनीम
17
स ददर्शाश्रमं दूराद राजर्षेस तस्य धीमतः
शतयूपस्य कौरव्य धृतराष्ट्रस्य चैव ह
18
ततः परमुदितः सर्वॊ जनस तद वनम अञ्जसा
विवेश सुमहानादैर आपूर्य भरतर्षभ
1
[vai]
ājñāpayām āsa tataḥ senāṃ bharatasattamaḥ
arjuna pramukhair guptāṃ lokapālopamair naraiḥ
2
yogo yoga iti prītyā tataḥ śabdo mahān abhūt
krośatāṃ sādināṃ tatra yujyatāṃ yujyatām iti
3
ke cid yānair narā jagmuḥ ke cid aśvair manojavaiḥ
rathaiś ca nagarākāraiḥ pradīptajvalanopamaiḥ
4
gajendraiś ca tathaivānye ke cid uṣṭrair narādhipa
padātinas tathaivānye nakharaprāsayodhinaḥ
5
paurajānapadāś caiva yānair bahuvidhais tathā
anvayuḥ kururājānaṃ dhṛtarāṣṭra didṛkṣayā
6
sa cāpi rājavacanām ācāryo gautamaḥ kṛpaḥ
senām ādāya senānī prayayāv āśramaṃ prati
7
tato dvijair vṛtaḥ śrīmān kururājo yudhiṣṭhiraḥ
saṃstūyamāno bahubhiḥ sūtamāgadhabandibhiḥ
8
pāṇḍureṇātapatreṇa dhriyamāṇena mūrdhani
rathānīkena mahatā niryayau kurunandanaḥ
9
gajaiś cācalasaṃkāśair bhīmakarmā vṛkodaraḥ
sajjayantrāyudhopetaiḥ prayayau mārutātmajaḥ
10
mādrīputrāv api tathā hayārohaiḥ susaṃvṛtau
jagmatuḥ prītijananau saṃnaddha kavacadhvajau
11
arjunaś ca mahātejā rathenādityavarcasā
vaśīśvetair hayair divyair yuktenānvagaman nṛpam
12
draupadī pramukhāś cāpi strī saṃgghāḥ śibikā gatāḥ
stryadhyakṣayuktāḥ prayayur visṛjanto 'mitaṃ vasu
13
samṛddhanaranāgāśvaṃ veṇuvīṇā nināditam
śuśubhe pāṇḍavaṃ sainyaṃ tat tadā bharatarṣabha
14
nadītīreṣu ramyeṣu saratsu ca viśāṃ pate
vāsān kṛtvā krameṇātha jagmus te kurupuṃgavāḥ
15
yuyutsuś ca mahātejā dhaumyaś caiva purohitaḥ
yudhiṣṭhirasya vacanāt puraguptiṃ pracakratuḥ
16
tato yudhiṣṭhiro rājā kurukṣetram avātarat
krameṇottīrya yamunāṃ nadīṃ paramapāvanīm
17
sa dadarśāśramaṃ dūrād rājarṣes tasya dhīmataḥ
śatayūpasya kauravya dhṛtarāṣṭrasya caiva ha
18
tataḥ pramuditaḥ sarvo janas tad vanam añjasā
viveśa sumahānādair āpūrya bharatarṣabha
