Home
>
Library
>
New
>
John Dargavel Smith
>
The Mahabharata In Sanskrit
>
Book 2. Chapter 57
Book 2. Chapter 57
The Mahabharata In Sanskrit
Book 2
Chapter
57
1
[दुर]
परेषाम एव यशसा शलाघसे तवं; सदा छन्नः कुत्सयन धार्तराष्ट्रान
जानीमस तवां विदुर यत परियस तवं; बालान इवास्मान अवमन्यसे तवम
2
सुविज्ञेयः पुरुषॊ ऽनयत्र कामॊ; निन्दा परशंसे हि तथा युनक्ति
जिह्वा मनस ते हृदयं निर्व्यनक्ति; जयायॊ निराह मनसः परातिकूल्यम
3
उत्सङ्गेन वयाल इवाहृतॊ ऽसि; मार्जारवत पॊषकं चॊपहंसि
भर्तृघ्नत्वान न हि पापीय आहुस; तस्मात कषत्तः किं न बिभेषि पापात
4
जित्वा शत्रून फलम आप्तं महन नॊ; मास्मान कषत्तः परुषाणीह वॊचः
दविषद्भिस तवं संप्रयॊगाभिनन्दी; मुहुर दवेषं यासि नः संप्रमॊहात
5
अमित्रतां याति नरॊ ऽकषमं बरुवन; निगूहते गुह्यम अमित्रसंस्तवे
तद आश्रितापत्रपा किं न बाधते; यद इच्छसि तवं तद इहाद्य भाषसे
6
मा नॊ ऽवमन्स्था विद्म मनस तवेदं; शिक्षस्व बुद्धिं सथविराणां सकाशात
यशॊ रक्षस्व विदुर संप्रणीतं; मा वयापृतः परकार्येषु भूस तवम
7
अहं कर्तेति विदुर मावमन्स्था; मा नॊ नित्यं परुषाणीह वॊचः
न तवां पृच्छामि विदुर यद धितं मे; सवस्ति कषत्तर मा तितिक्षून कषिणु तवम
8
एकः शास्ता न दवितीयॊ ऽसति शास्ता; गर्भे शयानं पुरुषं शास्ति शास्ता
तेनानुशिष्टः परवणाद इवाम्भॊ; यथा नियुक्तॊ ऽसमि तथा वहामि
9
भिनत्ति शिरसा शैलम अहिं भॊजयते च यः
स एव तस्य कुरुते कार्याणाम अनुशासनम
10
यॊ बलाद अनुशास्तीह सॊ ऽमित्रं तेन विन्दति
मित्रताम अनुवृत्तं तु समुपेक्षेत पण्डितः
11
परदीप्य यः परदीप्ताग्निं पराक तवरन नाभिधावति
भस्मापि न स विन्देत शिष्टं कव चन भारत
12
न वासयेत पारवर्ग्यं दविषन्तं; विशेषतः कषत्तर अहितं मनुष्यम
स यत्रेच्छसि विदुर तत्र गच्छ; सुसान्त्वितापि हय असती सत्री जहाति
13
[वि]
एतावता ये पुरुषं तयजन्ति; तेषां सख्यम अन्तवद बरूहि राजन
राज्ञां हि चित्तानि परिप्लुतानि; सान्त्वं दत्त्वा मुसलैर घातयन्ति
14
अबालस तवं मन्यसे राजपुत्र; बालॊ ऽहम इत्य एव सुमन्दबुद्धे
यः सौहृदे पुरुषं सथापयित्वा; पश्चाद एनं दूषयते स बालः
15
न शरेयसे नीयते मन्दबुद्धिः; सत्री शरॊत्रियस्येव गृहे परदुष्टा
धरुवं न रॊचेद भरतर्षभस्य; पतिः कुमार्या इव षष्टिवर्षः
16
अनुप्रियं चेद अनुकाङ्क्षसे तवं; सर्वेषु कार्येषु हिताहितेषु
सत्रियश च राजञ जद पङ्गुकांश च; पृच्छ तवं वै तादृशांश चैव मूढान
17
लभ्यः खलु परातिपीय नरॊ ऽनुप्रिय वाग इह
अप्रियस्य तु पथ्यस्य वक्ता शरॊता च दुर्लभः
18
यस तु धर्मे पराश्वस्य हित्वा भर्तुः परियाप्रिये
अप्रियाण्य आह पथ्यानि तेन राजा सहायवान
19
अव्याधिजं कटुकं तीक्ष्णम उष्णं; यशॊ मुषं परुषं पूति गन्धि
सतां पेयं यन न पिबन्त्य असन्तॊ; मन्युं महाराज पिब परशाम्य
20
वैचित्रवीर्यस्य यशॊ धनं च; वाञ्छाम्य अहं सहपुत्रस्य शश्वत
यथातथा वॊ ऽसतु नमश च वॊ ऽसतु; ममापि च सवस्ति दिशन्तु विप्राः
21
आशीविषान नेत्रविषान कॊपयेन न तु पण्डितः
एवं ते ऽहं वदामीदं परयतः कुरुनन्दन
1
[dur]
pareṣām eva yaśasā ślāghase tvaṃ; sadā channaḥ kutsayan dhārtarāṣṭrān
jānīmas tvāṃ vidura yat priyas tvaṃ; bālān ivāsmān avamanyase tvam
2
suvijñeyaḥ puruṣo 'nyatra kāmo; nindā praśaṃse hi tathā yunakti
jihvā manas te hṛdayaṃ nirvyanakti; jyāyo nirāha manasaḥ prātikūlyam
3
utsaṅgena vyāla ivāhṛto 'si; mārjāravat poṣakaṃ copahaṃsi
bhartṛghnatvān na hi pāpīya āhus; tasmāt kṣattaḥ kiṃ na bibheṣi pāpāt
4
jitvā śatrūn phalam āptaṃ mahan no; māsmān kṣattaḥ paruṣāṇīha vocaḥ
dviṣadbhis tvaṃ saṃprayogābhinandī; muhur dveṣaṃ yāsi naḥ saṃpramohāt
5
amitratāṃ yāti naro 'kṣamaṃ bruvan; nigūhate guhyam amitrasaṃstave
tad āśritāpatrapā kiṃ na bādhate; yad icchasi tvaṃ tad ihādya bhāṣase
6
mā no 'vamansthā vidma manas tavedaṃ; śikṣasva buddhiṃ sthavir
āṇāṃ
sakāśāt
yaśo rakṣasva vidura saṃpraṇītaṃ; mā vyāpṛtaḥ parakāryeṣu bhūs tvam
7
ahaṃ karteti vidura māvamansthā; mā no nityaṃ paruṣāṇīha vocaḥ
na tvāṃ pṛcchāmi vidura yad dhitaṃ me; svasti kṣattar mā titikṣūn kṣiṇu tvam
8
ekaḥ śāstā na dvitīyo 'sti śāstā; garbhe śayānaṃ puruṣaṃ śāsti śāstā
tenānuśiṣṭaḥ pravaṇād ivāmbho; yathā niyukto 'smi tathā vahāmi
9
bhinatti śirasā śailam ahiṃ bhojayate ca yaḥ
sa eva tasya kurute kāryāṇām anuśāsanam
10
yo balād anuśāstīha so 'mitraṃ tena vindati
mitratām anuvṛttaṃ tu samupekṣeta paṇḍita
ḥ
11
pradīpya yaḥ pradīptāgniṃ prāk tvaran nābhidhāvati
bhasmāpi na sa vindeta śiṣṭaṃ kva cana bhārata
12
na vāsayet pāravargyaṃ dviṣantaṃ; viśeṣataḥ kṣattar ahitaṃ manuṣyam
sa yatrecchasi vidura tatra gaccha; susāntvitāpi hy asatī strī jahāti
13
[vi]
etāvatā ye puruṣaṃ tyajanti; teṣāṃ sakhyam antavad brūhi rājan
rājñāṃ hi cittāni pariplutāni; sāntvaṃ dattvā musalair ghātayanti
14
abālas tvaṃ manyase rājaputra; bālo 'ham ity eva sumandabuddhe
yaḥ sauhṛde puruṣaṃ sthāpayitvā; paścād enaṃ dūṣayate sa bāla
ḥ
15
na śreyase nīyate mandabuddhiḥ; strī śrotriyasyeva gṛhe pradu
ṣṭā
dhruvaṃ na roced bharatarṣabhasya; patiḥ kumāryā iva ṣaṣṭivarṣa
ḥ
16
anupriyaṃ ced anukāṅkṣase tvaṃ; sarveṣu kāryeṣu hitāhiteṣu
striyaś ca rājañ jada paṅgukāṃś ca; pṛccha tvaṃ vai tād
ṛśāṃś
caiva mūḍhān
17
labhyaḥ khalu prātipīya naro 'nupriya vāg iha
apriyasya tu pathyasya vaktā śrotā ca durlabha
ḥ
18
yas tu dharme parāśvasya hitvā bhartuḥ priyāpriye
apriyāṇy āha pathyāni tena rājā sahāyavān
19
avyādhijaṃ kaṭukaṃ tīkṣṇam uṣṇaṃ; yaśo muṣaṃ paruṣaṃ pūti gandhi
satāṃ peyaṃ yan na pibanty asanto; manyuṃ mahārāja piba praśāmya
20
vaicitravīryasya yaśo dhanaṃ ca; vāñchāmy ahaṃ sahaputrasya śaśvat
yathātathā vo 'stu namaś ca vo 'stu; mamāpi ca svasti diśantu vipr
āḥ
21
āś
viṣān netraviṣān kopayen na tu paṇḍitaḥ
evaṃ te 'haṃ vadāmīdaṃ prayataḥ kurunandana
apostolic polyglot bible
|
apostolic polyglot bible
Home
>
Library
>
New
>
John Dargavel Smith
>
The Mahabharata In Sanskrit
>
Book 2. Chapter 57