Book 3. Chapter 120
The Mahabharata In Sanskrit
Book 3
Chapter 120
1
[सात्यकि]
न राम कालः परिदेवनाय; यद उत्तरं तत्र तद एव सर्वे
समाचरामॊ हय अनतीत कालं; युधिष्ठिरॊ यद्य अपि नाह किं चित
2
ये नाथवन्तॊ हि भवन्ति लॊके; ते नात्मना कर्म समारभन्ते
तेषां तु कार्येषु भवन्ति नाथाः; शैब्यादयॊ राम यथा ययातेः
3
येषां तथा राम समारभन्ते; कार्याणि नाथाः सवमतेन लॊके
ते नाथवन्तः पुरुषप्रवीरा; नानाथ वत कृच्छ्रम अवाप्नुवन्ति
4
कस्माद अयं राम जनार्दनौ च; परद्युम्न साम्बौ च मया समेतौ
वसत्य अरण्ये सह सॊदरीयैस; तरैलॊक्यनाथान अधिगम्य नाथान
5
निर्यातु साध्व अद्य दशार्ह सेना; परभूतनानायुध चित्रवर्माः
यमक्षयं गच्छतु धार्तराष्ट्रः; स बान्धवॊ वृष्णिबलाभिभूतः
6
तवं हय एव कॊपात पृथिवीम अपीमां; संवेष्टयेस तिष्ठतु शार्ङ्गधन्वा
स धार्तराष्ट्रं जहि सानुबन्धं; वृत्रं यथा देवपतिर महेन्द्रः
7
भराता च मे यश च सखा गुरुश च; जनार्दनस्यात्म समश च पार्थः
यदर्थम अभ्युद्यतम उत्तमं तत; करॊति कर्माग्र्यम अपारणीयम
8
तस्यास्त्र वर्षाण्य अहम उत्तमास्त्रैर; विहत्य सर्वाणि रणे ऽभिभूय
कायाच छिरः सर्पविषाग्निकल्पैः; शरॊत्तमैर उन्मथितास्मि राम
9
खड्गेन चाहं निशितेन संख्ये; कायाच छिरस तस्य बलात परमथ्य
ततॊ ऽसय सर्वान अनुगान हनिष्ये; दुर्यॊधनं चापि कुरूंश च सर्वान
10
आत्तायुधं माम इह रौहिणेय; पश्यन्तु भौमा युधि जातहर्षाः
निघ्नन्तम एकं कुरु यॊधमुख्यान; काले महाकक्षम इवान्तकाग्निः
11
परद्युम्न मुक्तान निशितान न शक्ताः; सॊढुं कृप दरॊण विकर्ण कर्णाः
जानामि वीर्यं च तवात्म जस्य; कार्ष्णिर भवत्य एष यथा रणस्थः
12
साम्बः ससूतं स रथं भुजाभ्यां; दुःशासनं शास्तु बलात परमथ्य
न विद्यते जाम्ब वती सुतस्य; रणे ऽविषह्यं हि रणॊत्कटस्य
13
एतेन बालेन हि शम्बरस्य; दैत्यस्य सैन्यं सहसा परणुन्नम
वृत्तॊरुर अत्यायत पीनबाहुर; एतेन संख्ये निहतॊ ऽशवचक्रः
कॊ नाम साम्बस्य रणे मनुष्यॊ; गत्वान्तरं वै भुजयॊर धरेत
14
यथा परविश्यान्तरम अन्तकस्य; काले मनुष्यॊ न विनिष्क्रमेत
तथा परविश्यान्तरम अस्य संख्ये; कॊ नाम जीवन पुनर आव्रजेत
15
दरॊणं च भीष्मं च महारथौ तौ; सुतैर वृतं चाप्य अथ सॊमदत्तम
सर्वाणि सैन्यानि च वासुदेवः; परधक्ष्यते सायकवह्नि जालैः
16
किंनाम लॊकेष्व अविषह्यम अस्ति; कृष्णस्य सर्वेषु सदैव तेषु
आत्तायुधस्यॊत्तम बाणपाणेश; चक्रायुधस्याप्रतिमस्य युद्धे
17
ततॊ ऽनिरुद्धॊ ऽपय असि चर्म पाणिर; महीम इमां धार्तराष्ट्रैर वि संज्ञैः
हृतॊत्तमाङ्गैर निहतैः करॊतु; कीर्णां कुशैर वेदिम इवाध्वरेषु
18
गदॊल्मुकौ बाहुक भानुनीथाः; शूरश च संख्ये निशठः कुमारः
रणॊत्कटौ सारण चारुदेष्णौ; कुलॊचितं विप्रथयन्तु कर्म
19
स वृष्णिभॊजान्धकयॊधमुख्या; समागता कषत्रिय शूरसेना
हत्वा रणे तान धृतराष्ट्र पुत्राँल; लॊके यशः सफीतम उपाकरॊतु
20
ततॊ ऽभिमन्युः पृथिवीं परशास्तु; यावद वरतं धर्मभृतां वरिष्ठः
युधिष्ठिरः पारयते महात्मा; दयूते यथॊक्तं कुरुसत्तमेन
21
अस्मत परमुखैर वि शिखैर जितारिस; ततॊ महीं भॊक्ष्यति धर्मराजः
निर धार्तराष्ट्रां हतसूतपुत्राम; एतद धि नः कृत्यतमं यशश्यम
22
[वासु]
असंशयं माधव सत्यम एतद; गृह्णीम ते वाक्यम अदीनसत्त्व
सवाभ्यां भुजाभ्याम अजितां तु भूमिं; नेच्छेत कुरूणाम ऋषभः कथं चित
23
न हय एष कामान न भयान न लॊभाद; युधिष्ठिरॊ जातु जह्यात सवधर्मम
भीमार्जुनौ चाति रथौ यमौ वा; तथैव कृष्णा दरुपदात्म जेयम
24
उभौ हि युद्धे ऽपरतिमौ पृथिव्यां; वृकॊदरश चैव धनंजयश च
कस्मान न कृत्स्नां पृथिवीं परशासेन; माद्री सुताभ्यांच पुरस्कृतॊ ऽयम
25
यदा तु पाञ्चाल पतिर महात्मा; स केकयश चेदिपतिर वयं च
यॊत्स्याम विक्रम्य परांस तदा वै; सुयॊधनस तयक्ष्यति जीवलॊकम
26
[य]
नैतच चित्रं माधव यद बरवीषि; सत्यं तु मे रक्ष्य तमं न राज्यम
कृष्णस तु मां वेद यथा वद एकः; कृष्णं च वेदाहम अथॊ यथा वत
27
यदैव कालं पुरुषप्रवीरॊ; वेत्स्यत्य अयं माधव विक्रमस्य
तदा रणे तवं च शिनिप्रवीर; सुयॊधनं जेष्यसि केशवश च
28
परतिप्रयान्त्व अद्य दशार्ह वीरा; दृढॊ ऽसमि नाथैर नरलॊकनाथैः
धर्मे ऽपरमादं कुरुताप्रमेया; दरष्टास्मि भूयः सुखिनः समेतान
29
ते ऽनयॊन्यम आमन्त्र्य तथाभिवाद्य; वृद्धान परिस्वज्य शिशूंश च सर्वान
यदुप्रवीराः सवगृहाणि जग्मू; राजापि तीर्थान्य अनुसंचचार
30
विसृज्य कृष्णं तव अथ धर्मराजॊ; विदर्भराजॊप चितां सुतीर्थाम
सुतेन सॊमेन विमिश्रितॊदां; ततः पयॊष्णीं परति स हय उवास
1
[sātyaki]
na rāma kālaḥ paridevanāya; yad uttaraṃ tatra tad eva sarve
samācarāmo hy anatīta kālaṃ; yudhiṣṭhiro yady api nāha kiṃ cit
2
ye nāthavanto hi bhavanti loke; te nātmanā karma samārabhante
teṣāṃ tu kāryeṣu bhavanti nāthāḥ; śaibyādayo rāma yathā yayāteḥ
3
yeṣāṃ tathā rāma samārabhante; kāryāṇi nāthāḥ svamatena loke
te nāthavantaḥ puruṣapravīrā; nānātha vat kṛcchram avāpnuvanti
4
kasmād ayaṃ rāma janārdanau ca; pradyumna sāmbau ca mayā sametau
vasaty araṇye saha sodarīyais; trailokyanāthān adhigamya nāthān
5
niryātu sādhv adya daśārha senā; prabhūtanānāyudha citravarmāḥ
yamakṣayaṃ gacchatu dhārtarāṣṭraḥ; sa bāndhavo vṛṣṇibalābhibhūtaḥ
6
tvaṃ hy eva kopāt pṛthivīm apīmāṃ; saṃveṣṭayes tiṣṭhatu śārṅgadhanvā
sa dhārtarāṣṭraṃ jahi sānubandhaṃ; vṛtraṃ yathā devapatir mahendraḥ
7
bhrātā ca me yaś ca sakhā guruś ca; janārdanasyātma samaś ca pārthaḥ
yadartham abhyudyatam uttamaṃ tat; karoti karmāgryam apāraṇīyam
8
tasyāstra varṣāṇy aham uttamāstrair; vihatya sarvāṇi raṇe 'bhibhūya
kāyāc chiraḥ sarpaviṣāgnikalpaiḥ; śarottamair unmathitāsmi rāma
9
khaḍgena cāhaṃ niśitena saṃkhye; kāyāc chiras tasya balāt pramathya
tato 'sya sarvān anugān haniṣye; duryodhanaṃ cāpi kurūṃś ca sarvān
10
ttāyudhaṃ mām iha rauhiṇeya; paśyantu bhaumā yudhi jātaharṣāḥ
nighnantam ekaṃ kuru yodhamukhyān; kāle mahākakṣam ivāntakāgniḥ
11
pradyumna muktān niśitān na śaktāḥ; soḍhuṃ kṛpa droṇa vikarṇa karṇāḥ
jānāmi vīryaṃ ca tavātma jasya; kārṣṇir bhavaty eṣa yathā raṇasthaḥ
12
sāmbaḥ sasūtaṃ sa rathaṃ bhujābhyāṃ; duḥśāsanaṃ śāstu balāt pramathya
na vidyate jāmba vatī sutasya; raṇe 'viṣahyaṃ hi raṇotkaṭasya
13
etena bālena hi śambarasya; daityasya sainyaṃ sahasā praṇunnam
vṛttorur atyāyata pīnabāhur; etena saṃkhye nihato 'śvacakraḥ
ko nāma sāmbasya raṇe manuṣyo; gatvāntaraṃ vai bhujayor dhareta
14
yathā praviśyāntaram antakasya; kāle manuṣyo na viniṣkrameta
tathā praviśyāntaram asya saṃkhye; ko nāma jīvan punar āvrajeta
15
droṇaṃ ca bhīṣmaṃ ca mahārathau tau; sutair vṛtaṃ cāpy atha somadattam
sarvāṇi sainyāni ca vāsudevaḥ; pradhakṣyate sāyakavahni jālaiḥ
16
kiṃnāma lokeṣv aviṣahyam asti; kṛṣṇasya sarveṣu sadaiva teṣu
āttāyudhasyottama bāṇapāṇeś; cakrāyudhasyāpratimasya yuddhe
17
tato 'niruddho 'py asi carma pāṇir; mahīm imāṃ dhārtarāṣṭrair vi saṃjñaiḥ
hṛtottamāṅgair nihataiḥ karotu; kīrṇāṃ kuśair vedim ivādhvareṣu
18
gadolmukau bāhuka bhānunīthāḥ; śraś ca saṃkhye niśaṭhaḥ kumāraḥ
raṇotkaṭau sāraṇa cārudeṣṇau; kulocitaṃ viprathayantu karma
19
sa vṛṣṇibhojāndhakayodhamukhyā; samāgatā kṣatriya śūrasenā
hatvā raṇe tān dhṛtarāṣṭra putrāṁl; loke yaśaḥ sphītam upākarotu
20
tato 'bhimanyuḥ pṛthivīṃ praśāstu; yāvad vrataṃ dharmabhṛtāṃ variṣṭhaḥ
yudhiṣṭhiraḥ pārayate mahātmā; dyūte yathoktaṃ kurusattamena
21
asmat pramukhair vi śikhair jitāris; tato mahīṃ bhokṣyati dharmarājaḥ
nir dhārtarāṣṭrāṃ hatasūtaputrām; etad dhi naḥ kṛtyatamaṃ yaśaśyam
22
[vāsu]
asaṃśayaṃ mādhava satyam etad; gṛhṇīma te vākyam adīnasattva
svābhyāṃ bhujābhyām ajitāṃ tu bhūmiṃ; necchet kurūṇām ṛṣabhaḥ kathaṃ cit
23
na hy eṣa kāmān na bhayān na lobhād; yudhiṣṭhiro jātu jahyāt svadharmam
bhīmārjunau cāti rathau yamau vā; tathaiva kṛṣṇā drupadātma jeyam
24
ubhau hi yuddhe 'pratimau pṛthivyāṃ; vṛkodaraś caiva dhanaṃjayaś ca
kasmān na kṛtsnāṃ pṛthivīṃ praśāsen; mādrī sutābhyāṃca puraskṛto 'yam
25
yadā tu pāñcāla patir mahātmā; sa kekayaś cedipatir vayaṃ ca
yotsyāma vikramya parāṃs tadā vai; suyodhanas tyakṣyati jīvalokam
26
[y]
naitac citraṃ mādhava yad bravīṣi; satyaṃ tu me rakṣya tamaṃ na rājyam
kṛṣṇas tu māṃ veda yathā vad ekaḥ; kṛṣṇaṃ ca vedāham atho yathā vat
27
yadaiva kālaṃ puruṣapravīro; vetsyaty ayaṃ mādhava vikramasya
tadā raṇe tvaṃ ca śinipravīra; suyodhanaṃ jeṣyasi keśavaś ca
28
pratiprayāntv adya daśārha vīrā; dṛḍho 'smi nāthair naralokanāthaiḥ
dharme 'pramādaṃ kurutāprameyā; draṣṭāsmi bhūyaḥ sukhinaḥ sametān
29
te 'nyonyam āmantrya tathābhivādya; vṛddhān parisvajya śiśūṃś ca sarvān
yadupravīrāḥ svagṛhāṇi jagmū; rājāpi tīrthāny anusaṃcacāra
30
visṛjya kṛṣṇaṃ tv atha dharmarājo; vidarbharājopa citāṃ sutīrthām
sutena somena vimiśritodāṃ; tataḥ payoṣṇīṃ prati sa hy uvāsa
Book 3
Chapter 120
1
[सात्यकि]
न राम कालः परिदेवनाय; यद उत्तरं तत्र तद एव सर्वे
समाचरामॊ हय अनतीत कालं; युधिष्ठिरॊ यद्य अपि नाह किं चित
2
ये नाथवन्तॊ हि भवन्ति लॊके; ते नात्मना कर्म समारभन्ते
तेषां तु कार्येषु भवन्ति नाथाः; शैब्यादयॊ राम यथा ययातेः
3
येषां तथा राम समारभन्ते; कार्याणि नाथाः सवमतेन लॊके
ते नाथवन्तः पुरुषप्रवीरा; नानाथ वत कृच्छ्रम अवाप्नुवन्ति
4
कस्माद अयं राम जनार्दनौ च; परद्युम्न साम्बौ च मया समेतौ
वसत्य अरण्ये सह सॊदरीयैस; तरैलॊक्यनाथान अधिगम्य नाथान
5
निर्यातु साध्व अद्य दशार्ह सेना; परभूतनानायुध चित्रवर्माः
यमक्षयं गच्छतु धार्तराष्ट्रः; स बान्धवॊ वृष्णिबलाभिभूतः
6
तवं हय एव कॊपात पृथिवीम अपीमां; संवेष्टयेस तिष्ठतु शार्ङ्गधन्वा
स धार्तराष्ट्रं जहि सानुबन्धं; वृत्रं यथा देवपतिर महेन्द्रः
7
भराता च मे यश च सखा गुरुश च; जनार्दनस्यात्म समश च पार्थः
यदर्थम अभ्युद्यतम उत्तमं तत; करॊति कर्माग्र्यम अपारणीयम
8
तस्यास्त्र वर्षाण्य अहम उत्तमास्त्रैर; विहत्य सर्वाणि रणे ऽभिभूय
कायाच छिरः सर्पविषाग्निकल्पैः; शरॊत्तमैर उन्मथितास्मि राम
9
खड्गेन चाहं निशितेन संख्ये; कायाच छिरस तस्य बलात परमथ्य
ततॊ ऽसय सर्वान अनुगान हनिष्ये; दुर्यॊधनं चापि कुरूंश च सर्वान
10
आत्तायुधं माम इह रौहिणेय; पश्यन्तु भौमा युधि जातहर्षाः
निघ्नन्तम एकं कुरु यॊधमुख्यान; काले महाकक्षम इवान्तकाग्निः
11
परद्युम्न मुक्तान निशितान न शक्ताः; सॊढुं कृप दरॊण विकर्ण कर्णाः
जानामि वीर्यं च तवात्म जस्य; कार्ष्णिर भवत्य एष यथा रणस्थः
12
साम्बः ससूतं स रथं भुजाभ्यां; दुःशासनं शास्तु बलात परमथ्य
न विद्यते जाम्ब वती सुतस्य; रणे ऽविषह्यं हि रणॊत्कटस्य
13
एतेन बालेन हि शम्बरस्य; दैत्यस्य सैन्यं सहसा परणुन्नम
वृत्तॊरुर अत्यायत पीनबाहुर; एतेन संख्ये निहतॊ ऽशवचक्रः
कॊ नाम साम्बस्य रणे मनुष्यॊ; गत्वान्तरं वै भुजयॊर धरेत
14
यथा परविश्यान्तरम अन्तकस्य; काले मनुष्यॊ न विनिष्क्रमेत
तथा परविश्यान्तरम अस्य संख्ये; कॊ नाम जीवन पुनर आव्रजेत
15
दरॊणं च भीष्मं च महारथौ तौ; सुतैर वृतं चाप्य अथ सॊमदत्तम
सर्वाणि सैन्यानि च वासुदेवः; परधक्ष्यते सायकवह्नि जालैः
16
किंनाम लॊकेष्व अविषह्यम अस्ति; कृष्णस्य सर्वेषु सदैव तेषु
आत्तायुधस्यॊत्तम बाणपाणेश; चक्रायुधस्याप्रतिमस्य युद्धे
17
ततॊ ऽनिरुद्धॊ ऽपय असि चर्म पाणिर; महीम इमां धार्तराष्ट्रैर वि संज्ञैः
हृतॊत्तमाङ्गैर निहतैः करॊतु; कीर्णां कुशैर वेदिम इवाध्वरेषु
18
गदॊल्मुकौ बाहुक भानुनीथाः; शूरश च संख्ये निशठः कुमारः
रणॊत्कटौ सारण चारुदेष्णौ; कुलॊचितं विप्रथयन्तु कर्म
19
स वृष्णिभॊजान्धकयॊधमुख्या; समागता कषत्रिय शूरसेना
हत्वा रणे तान धृतराष्ट्र पुत्राँल; लॊके यशः सफीतम उपाकरॊतु
20
ततॊ ऽभिमन्युः पृथिवीं परशास्तु; यावद वरतं धर्मभृतां वरिष्ठः
युधिष्ठिरः पारयते महात्मा; दयूते यथॊक्तं कुरुसत्तमेन
21
अस्मत परमुखैर वि शिखैर जितारिस; ततॊ महीं भॊक्ष्यति धर्मराजः
निर धार्तराष्ट्रां हतसूतपुत्राम; एतद धि नः कृत्यतमं यशश्यम
22
[वासु]
असंशयं माधव सत्यम एतद; गृह्णीम ते वाक्यम अदीनसत्त्व
सवाभ्यां भुजाभ्याम अजितां तु भूमिं; नेच्छेत कुरूणाम ऋषभः कथं चित
23
न हय एष कामान न भयान न लॊभाद; युधिष्ठिरॊ जातु जह्यात सवधर्मम
भीमार्जुनौ चाति रथौ यमौ वा; तथैव कृष्णा दरुपदात्म जेयम
24
उभौ हि युद्धे ऽपरतिमौ पृथिव्यां; वृकॊदरश चैव धनंजयश च
कस्मान न कृत्स्नां पृथिवीं परशासेन; माद्री सुताभ्यांच पुरस्कृतॊ ऽयम
25
यदा तु पाञ्चाल पतिर महात्मा; स केकयश चेदिपतिर वयं च
यॊत्स्याम विक्रम्य परांस तदा वै; सुयॊधनस तयक्ष्यति जीवलॊकम
26
[य]
नैतच चित्रं माधव यद बरवीषि; सत्यं तु मे रक्ष्य तमं न राज्यम
कृष्णस तु मां वेद यथा वद एकः; कृष्णं च वेदाहम अथॊ यथा वत
27
यदैव कालं पुरुषप्रवीरॊ; वेत्स्यत्य अयं माधव विक्रमस्य
तदा रणे तवं च शिनिप्रवीर; सुयॊधनं जेष्यसि केशवश च
28
परतिप्रयान्त्व अद्य दशार्ह वीरा; दृढॊ ऽसमि नाथैर नरलॊकनाथैः
धर्मे ऽपरमादं कुरुताप्रमेया; दरष्टास्मि भूयः सुखिनः समेतान
29
ते ऽनयॊन्यम आमन्त्र्य तथाभिवाद्य; वृद्धान परिस्वज्य शिशूंश च सर्वान
यदुप्रवीराः सवगृहाणि जग्मू; राजापि तीर्थान्य अनुसंचचार
30
विसृज्य कृष्णं तव अथ धर्मराजॊ; विदर्भराजॊप चितां सुतीर्थाम
सुतेन सॊमेन विमिश्रितॊदां; ततः पयॊष्णीं परति स हय उवास
1
[sātyaki]
na rāma kālaḥ paridevanāya; yad uttaraṃ tatra tad eva sarve
samācarāmo hy anatīta kālaṃ; yudhiṣṭhiro yady api nāha kiṃ cit
2
ye nāthavanto hi bhavanti loke; te nātmanā karma samārabhante
teṣāṃ tu kāryeṣu bhavanti nāthāḥ; śaibyādayo rāma yathā yayāteḥ
3
yeṣāṃ tathā rāma samārabhante; kāryāṇi nāthāḥ svamatena loke
te nāthavantaḥ puruṣapravīrā; nānātha vat kṛcchram avāpnuvanti
4
kasmād ayaṃ rāma janārdanau ca; pradyumna sāmbau ca mayā sametau
vasaty araṇye saha sodarīyais; trailokyanāthān adhigamya nāthān
5
niryātu sādhv adya daśārha senā; prabhūtanānāyudha citravarmāḥ
yamakṣayaṃ gacchatu dhārtarāṣṭraḥ; sa bāndhavo vṛṣṇibalābhibhūtaḥ
6
tvaṃ hy eva kopāt pṛthivīm apīmāṃ; saṃveṣṭayes tiṣṭhatu śārṅgadhanvā
sa dhārtarāṣṭraṃ jahi sānubandhaṃ; vṛtraṃ yathā devapatir mahendraḥ
7
bhrātā ca me yaś ca sakhā guruś ca; janārdanasyātma samaś ca pārthaḥ
yadartham abhyudyatam uttamaṃ tat; karoti karmāgryam apāraṇīyam
8
tasyāstra varṣāṇy aham uttamāstrair; vihatya sarvāṇi raṇe 'bhibhūya
kāyāc chiraḥ sarpaviṣāgnikalpaiḥ; śarottamair unmathitāsmi rāma
9
khaḍgena cāhaṃ niśitena saṃkhye; kāyāc chiras tasya balāt pramathya
tato 'sya sarvān anugān haniṣye; duryodhanaṃ cāpi kurūṃś ca sarvān
10
ttāyudhaṃ mām iha rauhiṇeya; paśyantu bhaumā yudhi jātaharṣāḥ
nighnantam ekaṃ kuru yodhamukhyān; kāle mahākakṣam ivāntakāgniḥ
11
pradyumna muktān niśitān na śaktāḥ; soḍhuṃ kṛpa droṇa vikarṇa karṇāḥ
jānāmi vīryaṃ ca tavātma jasya; kārṣṇir bhavaty eṣa yathā raṇasthaḥ
12
sāmbaḥ sasūtaṃ sa rathaṃ bhujābhyāṃ; duḥśāsanaṃ śāstu balāt pramathya
na vidyate jāmba vatī sutasya; raṇe 'viṣahyaṃ hi raṇotkaṭasya
13
etena bālena hi śambarasya; daityasya sainyaṃ sahasā praṇunnam
vṛttorur atyāyata pīnabāhur; etena saṃkhye nihato 'śvacakraḥ
ko nāma sāmbasya raṇe manuṣyo; gatvāntaraṃ vai bhujayor dhareta
14
yathā praviśyāntaram antakasya; kāle manuṣyo na viniṣkrameta
tathā praviśyāntaram asya saṃkhye; ko nāma jīvan punar āvrajeta
15
droṇaṃ ca bhīṣmaṃ ca mahārathau tau; sutair vṛtaṃ cāpy atha somadattam
sarvāṇi sainyāni ca vāsudevaḥ; pradhakṣyate sāyakavahni jālaiḥ
16
kiṃnāma lokeṣv aviṣahyam asti; kṛṣṇasya sarveṣu sadaiva teṣu
āttāyudhasyottama bāṇapāṇeś; cakrāyudhasyāpratimasya yuddhe
17
tato 'niruddho 'py asi carma pāṇir; mahīm imāṃ dhārtarāṣṭrair vi saṃjñaiḥ
hṛtottamāṅgair nihataiḥ karotu; kīrṇāṃ kuśair vedim ivādhvareṣu
18
gadolmukau bāhuka bhānunīthāḥ; śraś ca saṃkhye niśaṭhaḥ kumāraḥ
raṇotkaṭau sāraṇa cārudeṣṇau; kulocitaṃ viprathayantu karma
19
sa vṛṣṇibhojāndhakayodhamukhyā; samāgatā kṣatriya śūrasenā
hatvā raṇe tān dhṛtarāṣṭra putrāṁl; loke yaśaḥ sphītam upākarotu
20
tato 'bhimanyuḥ pṛthivīṃ praśāstu; yāvad vrataṃ dharmabhṛtāṃ variṣṭhaḥ
yudhiṣṭhiraḥ pārayate mahātmā; dyūte yathoktaṃ kurusattamena
21
asmat pramukhair vi śikhair jitāris; tato mahīṃ bhokṣyati dharmarājaḥ
nir dhārtarāṣṭrāṃ hatasūtaputrām; etad dhi naḥ kṛtyatamaṃ yaśaśyam
22
[vāsu]
asaṃśayaṃ mādhava satyam etad; gṛhṇīma te vākyam adīnasattva
svābhyāṃ bhujābhyām ajitāṃ tu bhūmiṃ; necchet kurūṇām ṛṣabhaḥ kathaṃ cit
23
na hy eṣa kāmān na bhayān na lobhād; yudhiṣṭhiro jātu jahyāt svadharmam
bhīmārjunau cāti rathau yamau vā; tathaiva kṛṣṇā drupadātma jeyam
24
ubhau hi yuddhe 'pratimau pṛthivyāṃ; vṛkodaraś caiva dhanaṃjayaś ca
kasmān na kṛtsnāṃ pṛthivīṃ praśāsen; mādrī sutābhyāṃca puraskṛto 'yam
25
yadā tu pāñcāla patir mahātmā; sa kekayaś cedipatir vayaṃ ca
yotsyāma vikramya parāṃs tadā vai; suyodhanas tyakṣyati jīvalokam
26
[y]
naitac citraṃ mādhava yad bravīṣi; satyaṃ tu me rakṣya tamaṃ na rājyam
kṛṣṇas tu māṃ veda yathā vad ekaḥ; kṛṣṇaṃ ca vedāham atho yathā vat
27
yadaiva kālaṃ puruṣapravīro; vetsyaty ayaṃ mādhava vikramasya
tadā raṇe tvaṃ ca śinipravīra; suyodhanaṃ jeṣyasi keśavaś ca
28
pratiprayāntv adya daśārha vīrā; dṛḍho 'smi nāthair naralokanāthaiḥ
dharme 'pramādaṃ kurutāprameyā; draṣṭāsmi bhūyaḥ sukhinaḥ sametān
29
te 'nyonyam āmantrya tathābhivādya; vṛddhān parisvajya śiśūṃś ca sarvān
yadupravīrāḥ svagṛhāṇi jagmū; rājāpi tīrthāny anusaṃcacāra
30
visṛjya kṛṣṇaṃ tv atha dharmarājo; vidarbharājopa citāṃ sutīrthām
sutena somena vimiśritodāṃ; tataḥ payoṣṇīṃ prati sa hy uvāsa
