Book 3. Chapter 172

The Mahabharata In Sanskrit


Book 3

Chapter 172

1

[वै]

तस�यां रजन�यां वय�ष�टायां धर�मराजॊ य�धिष�ठिरः

उत�थायावश�य कार�याणि कृतवान भरतृभिः सह

2

ततः संचॊदयाम आस सॊ ऽरज�नं भरातृनन�दनम

दर�शयास�त�राणि कौन�तेय यैर जिता दानवास तवया

3

ततॊ धनंजयॊ राजन देवैर दत�तानि पाण�डवः

अस�त�राणि तानि दिव�यानि दर�शयाम आस भारत

4

यथान�यायं महातेजा शौचं परमम आस�थितः

गिरिकूबरं पादपाङ�गं श�भवेण�त�रिवेण�कम

पार�थिवं रथम आस�थाय शॊभमानॊ धनंजयः

5

ततः स�दंशितस तेन कवचेन स�वर�चसा

धन�र आदाय गाण�डीवं देवदत�तं च वारिजम

6

शॊश�भ�यमानः कौन�तेय आन�पूर�व�यान महाभ�जः

अस�त�राणि तानि दिव�यानि दर�शनायॊपचक�रमे

7

अथ परयॊक�ष�यमाणेन दिव�यान�य अस�त�राणि तेन वै

समाक�रान�ता मही पद�भ�यां समकम�पत सद�र�मा

8

कष�भिताः सरितश चैव तथैव च महॊदधिः

शैलाश चापि वयशीर�यन�त न ववौ च समीरणः

9

न बभासे सहस�रांश�र न जज�वाल च पावकः

न वेदाः परतिभान�ति सम दविजातीनां कथं चन

10

अन�तर�भूमि गता ये च पराणिनॊ जनमेजय

पीड�यमानाः सम�त�थाय पाण�डवं पर�यवारयन

11

वेपमानाः पराञ�जलयस ते सर�वे पिहिताननाः

दह�यमानास तदास�त�रैस तैर याचन�ति सम धनंजयम

12

ततॊ बरह�मर�षयश चैव सिधाश चैव स�रर�षयः

जङ�गमानि च भूतानि सर�वाण�य �वावतस�थिरे

13

राजर�षयश च परवरास तथैव च दिवौकसः

यक�षराक�षस गन�धर�वास तथैव च पतत�रिणः

14

ततः पितामहश चैव लॊकपालाश च सर�वशः

भगवांश च महादेवः सगणॊ ऽभयाययौ तदा

15

ततॊ वाय�र महाराज दिव�यैर माल�यैः स�गन�धिभिः

अभितः पाण�डवांश चित�रैर अवचक�रे समन�ततः

16

जग�श च गाथा विविधा गन�धर�वाः स�रचॊदिताः

ननृत�ः संघशश चैव राजन�न अप�सरसां गणाः

17

तस�मिंस त� त�म�ले काले नारदः स�रचॊदितः

आगम�याह वचॊ पार�थं शरवणीयम इदं नृप

18

अर�ज�नार�ज�न मा य�ङ�क�ष�व दिव�यान�य अस�त�राणि भारत

नैतानि निरधिष�ठाने परय�ज�यन�ते कदा चन

19

अधिष�ठाने न वानार�तः परय�ञ�जीत कदा चन

परयॊगे स�महान दॊषॊ हय अस�त�राणां क�र�नन�दन

20

�तानि रक�ष�यमाणानि धनंजय यथागमम

बलवन�ति स�खार�हाणि भविष�यन�ति न संशयः

21

अरक�ष�यमाणान�य �तानि तरैलॊक�यस�यापि पाण�डव

भवन�ति सम विनाशाय मैवं भूयॊ कृथाः कव चित

22

अजातशत�रॊ तवं चैव दरक�ष�यसे तानि संय�गे

यॊज�यमानानि पार�थेन दविषताम अवमर�दने

23

निवार�याथ ततः पार�थं सर�वे देवा यथागतम

जग�म�र अन�ये च ये तत�र समाजग�म�र नरर�षभ

24

तेष� सर�वेष� कौरव�य परतियातेष� पाण�डवाः

तस�मिन�न �व वने हृष�टास त ऊष�ः सह कृष�णया

1

[vai]

tasy�ṃ rajany�ṃ vyuṣṭ�y�ṃ dharmar�jo yudhiṣṭhiraḥ

utth�y�vaśya k�ry�ṇi kṛtav�n bhratṛbhiḥ saha

2

tataḥ saṃcoday�m �sa so 'rjunaṃ bhr�tṛnandanam

darśay�str�ṇi kaunteya yair jit� d�nav�s tvay�

3

tato dhanaṃjayo r�jan devair datt�ni p�ṇ�avaḥ

astr�ṇi t�ni divy�ni darśay�m �sa bh�rata

4

yath�ny�yaṃ mah�tej� śaucaṃ paramam �sthitaḥ

girikūbaraṃ p�dap�ṅgaṃ śubhaveṇutriveṇukam

p�rthivaṃ ratham �sth�ya śobham�no dhanaṃjayaḥ

5

tataḥ sudaṃśitas tena kavacena suvarcas�

dhanur �d�ya g�ṇ�īvaṃ devadattaṃ ca v�rijam

6

śośubhyam�naḥ kaunteya �nupūrvy�n mah�bhujaḥ

astr�ṇi t�ni divy�ni darśan�yopacakrame

7

atha prayokṣyam�ṇena divy�ny astr�ṇi tena vai

sam�kr�nt� mahī padbhy�ṃ samakampata sadrum�

8

kṣubhit�ḥ saritaś caiva tathaiva ca mahodadhiḥ

śail�ś c�pi vyaśīryanta na vavau ca samīraṇaḥ

9

na babh�se sahasr�ṃśur na jajv�la ca p�vakaḥ

na ved�ḥ pratibh�nti sma dvij�tīn�ṃ kathaṃ cana

10

antarbhūmi gat� ye ca pr�ṇino janamejaya

pī�yam�n�ḥ samutth�ya p�ṇ�avaṃ paryav�rayan

11

vepam�n�ḥ pr�ñjalayas te sarve pihit�nan�ḥ

dahyam�n�s tad�strais tair y�canti sma dhanaṃjayam

12

tato brahmarṣayaś caiva sidh�ś caiva surarṣayaḥ

jaṅgam�ni ca bhūt�ni sarv�ṇy ev�vatasthire

13

r�jarṣayaś ca pravar�s tathaiva ca divaukasaḥ

yakṣar�kṣasa gandharv�s tathaiva ca patatriṇaḥ

14

tataḥ pit�mahaś caiva lokap�l�ś ca sarvaśaḥ

bhagav�ṃś ca mah�devaḥ sagaṇo 'bhy�yayau tad�

15

tato v�yur mah�r�ja divyair m�lyaiḥ sugandhibhiḥ

abhitaḥ p�ṇ�av�ṃś citrair avacakre samantataḥ

16

jaguś ca g�th� vividh� gandharv�ḥ suracodit�ḥ

nanṛtuḥ saṃghaśaś caiva r�jann apsaras�ṃ gaṇ�ḥ

17

tasmiṃs tu tumule k�le n�radaḥ suracoditaḥ

�gamy�ha vaco p�rthaṃ śravaṇīyam idaṃ nṛpa

18

arjun�rjuna m� yuṅkṣva divy�ny astr�ṇi bh�rata

nait�ni niradhiṣṭh�ne prayujyante kad� cana

19

adhiṣṭh�ne na v�n�rtaḥ prayuñjīta kad� cana

prayoge sumah�n doṣo hy astr�ṇ�ṃ kurunandana

20

et�ni rakṣyam�ṇ�ni dhanaṃjaya yath�gamam

balavanti sukh�rh�ṇi bhaviṣyanti na saṃśayaḥ

21

arakṣyam�ṇ�ny et�ni trailokyasy�pi p�ṇ�ava

bhavanti sma vin�ś�ya maivaṃ bhūyo kṛth�ḥ kva cit

22

aj�taśatro tvaṃ caiva drakṣyase t�ni saṃyuge

yojyam�n�ni p�rthena dviṣat�m avamardane

23

niv�ry�tha tataḥ p�rthaṃ sarve dev� yath�gatam

jagmur anye ca ye tatra sam�jagmur nararṣabha

24

teṣu sarveṣu kauravya pratiy�teṣu p�ṇ�av�ḥ

tasminn eva vane hṛṣṭ�s ta ūṣuḥ saha kṛṣṇay�