Book 5. Chapter 106

The Mahabharata In Sanskrit


Book 5

Chapter 106

1

[स�पर�ण]

अन�शिष�टॊ ऽसमि देवेन गालवाज�ञात यॊनिना

बरूहि काम अन�संयामि दरष�ट�ं परथमतॊ दिशम

2

पूर�वां वा दक�षिणां वाहम अथ वा पश�चिमां दिशम

उत�तरां वा दविजश�रेष�ठ क�तॊ गच�छामि गालव

3

यस�याम उदयते पूर�वं सर�वलॊकप�रभावनः

सविता यत�र संध�यायां साध�यानां वर�तते तपः

4

यस�यां पूर�वं मतिर जाता यया वयाप�तम इदं जगत

चक�ष�षी यत�र धर�मस�य यत�र चैष परतिष�ठितः

5

ह�तं यतॊ म�खैर हव�यं सर�पते सर�वतॊदिशम

�तद दवारं दविजश�रेष�ठ दिवसस�य तथाध�वनः

6

यत�र पूर�वं परसूता वै दाक�षायण�यः परजाः सत�रियः

यस�यां दिशि परवृद�धाश च कश�यपस�यात�मसंभवाः

7

यतॊमूला स�राणां शरीर यत�र शक�रॊ ऽभयषिच�यता

स�रराज�येन विप�रर�षे देवैश चात�र तपश चितम

8

�तस�मात कारणाद बरह�मन पूर�वेत�य �षा द�ग उच�यते

यस�मात पूर�वतरे काले पूर�वम �षावृता स�रैः

9

अत �व च पूर�वेषां पूर�वाम आशाम अवेक�षताम

पूर�वकार�याणि कार�याणि दैवानि स�खम ईप�सता

10

अत�र वेदाञ जगौ पूर�वं भगवा�ल लॊकभावनः

अत�रैवॊक�ता सवित�रासीत सावित�री बरह�मवादिष�

11

अत�र दत�तानि सूर�येण यजूंषि दविजसत�तम

अत�र लब�धवरैः सॊमः स�रैः करत�ष� पीयते

12

अत�र तृप�ता ह�तवहाः सवां यॊनिम उपभ�ञ�जते

अत�र पातालम आश�रित�य वर�णः शरियम आप च

13

अत�र पूर�वं वसिष�ठस�य पौराणस�य दविजर�षभ

सूतिश चैव परतिष�ठा च निधनं च परकाशते

14

ओंकारस�यात�र जायन�ते सूतयॊ दशतीर दश

पिबन�ति म�नयॊ यत�र हविर�धाने सम सॊमपाः

15

परॊक�षिता यत�र बहवॊ वराहाद�या मृगा वने

शक�रेण यत�र भागार�थे दैवतेष� परकल�पिताः

16

अत�राहिताः कृतघ�नाश च मान�षाश चास�राश च ये

उदयंस तान हि सर�वान वै करॊधाद धन�ति विभावस�ः

17

�तद दवारं तरिलॊकस�य सवर�गस�य च म�खस�य च

�ष पूर�वॊ दिशा भागॊ विशावैनं यदीच�छसि

18

परियं कार�यं हि मे तस�य यस�यास�मि वचने सथितः

बरूहि गालव यास�यामि शृण� चाप�य अपरां दिशम

1

[suparṇa]

anuśiṣṭo 'smi devena g�lav�jñ�ta yonin�

brūhi k�m anusaṃy�mi draṣṭuṃ prathamato diśam

2

pūrv�ṃ v� dakṣiṇ�ṃ v�ham atha v� paścim�ṃ diśam

uttar�ṃ v� dvijaśreṣṭha kuto gacch�mi g�lava

3

yasy�m udayate pūrvaṃ sarvalokaprabh�vanaḥ

savit� yatra saṃdhy�y�ṃ s�dhy�n�ṃ vartate tapaḥ

4

yasy�ṃ pūrvaṃ matir j�t� yay� vy�ptam idaṃ jagat

cakṣuṣī yatra dharmasya yatra caiṣa pratiṣṭhitaḥ

5

hutaṃ yato mukhair havyaṃ sarpate sarvatodiśam

etad dv�raṃ dvijaśreṣṭha divasasya tath�dhvanaḥ

6

yatra pūrvaṃ prasūt� vai d�kṣ�yaṇyaḥ praj�ḥ striyaḥ

yasy�ṃ diśi pravṛddh�ś ca kaśyapasy�tmasaṃbhav�ḥ

7

yatomūl� sur�ṇ�ṃ śrīr yatra śakro 'bhyaṣicyat�

surar�jyena viprarṣe devaiś c�tra tapaś citam

8

etasm�t k�raṇ�d brahman pūrvety eṣ� dug ucyate

yasm�t pūrvatare k�le pūrvam eṣ�vṛt� suraiḥ

9

ata eva ca pūrveṣ�ṃ pūrv�m �ś�m avekṣat�m

pūrvak�ry�ṇi k�ry�ṇi daiv�ni sukham īpsat�

10

atra ved�ñ jagau pūrvaṃ bhagav��l lokabh�vanaḥ

atraivokt� savitr�sīt s�vitrī brahmav�diṣu

11

atra datt�ni sūryeṇa yajūṃṣi dvijasattama

atra labdhavaraiḥ somaḥ suraiḥ kratuṣu pīyate

12

atra tṛpt� hutavah�ḥ sv�ṃ yonim upabhuñjate

atra p�t�lam �śritya varuṇaḥ śriyam �pa ca

13

atra pūrvaṃ vasiṣṭhasya paur�ṇasya dvijarṣabha

sūtiś caiva pratiṣṭh� ca nidhanaṃ ca prak�śate

14

oṃk�rasy�tra j�yante sūtayo daśatīr daśa

pibanti munayo yatra havirdh�ne sma somap�ḥ

15

prokṣit� yatra bahavo var�h�dy� mṛg� vane

śakreṇa yatra bh�g�rthe daivateṣu prakalpit�ḥ

16

atr�hit�ḥ kṛtaghn�ś ca m�nuṣ�ś c�sur�ś ca ye

udayaṃs t�n hi sarv�n vai krodh�d dhanti vibh�vasuḥ

17

etad dv�raṃ trilokasya svargasya ca mukhasya ca

eṣa pūrvo diś� bh�go viś�vainaṃ yadīcchasi

18

priyaṃ k�ryaṃ hi me tasya yasy�smi vacane sthitaḥ

brūhi g�lava y�sy�mi śṛṇu c�py apar�ṃ diśam