Book 5. Chapter 24
The Mahabharata In Sanskrit
Book 5
Chapter 24
1
[सम्जय]
यथार्हसे पाण्डव तत तथैव; कुरून कुरुश्रेष्ठ जनं च पृच्छसि
अनामयास तात मनस्विनस ते; कुरुश्रेष्ठान पृच्छसि पार्थ यांस तवम
2
सन्त्य एव वृद्धाः साधवॊ धार्तराष्ट्रे; सन्त्य एव पापाः पाण्डव तस्य विद्धि
दद्याद रिपॊश चापि हि धार्तराष्ट्रः; कुतॊ दायाँल लॊपयेद बराह्मणानाम
3
यद युष्माकं वर्तते ऽसौ न धर्म्यम; अद्रुग्धेषु दरुग्धवत तन न साधु
मित्र धरुक सयाद धृतराष्ट्रः सपुत्रॊ; युष्मान दविषन साधु वृतान असाधुः
4
न चानुजानाति भृशं च तप्यते; शॊचत्य अन्तः सथविरॊ ऽजातशत्रॊ
शृणॊति हि बराह्मणानां समेत्य; मित्रद्रॊहः पातकेभ्यॊ गरीयान
5
समरन्ति तुभ्यं नरदेवं संगमे; युद्धे च जिष्णॊश च युधां परणेतुः
समुत्कृष्टे दुन्दुभिशङ्खशब्दे; गदापाणिं भीमसेनं समरन्ति
6
माद्री सुतौ चापि रणाजिमध्ये; सर्वा दिशः संपतन्तौ समरन्ति
सेनां वर्षन्तौ शरवर्षैर अजस्रं; महारथौ समरे दुष्प्रकम्प्यौ
7
न तव एव मन्ये पुरुषस्य राजन्न; अनागतं जञायते यद भविष्यम
तवं चेद इमं सर्वधर्मॊपपन्नः; पराप्तः कलेशं पाण्डव कृच्छ्ररूपम
8
तवम एवैतत सर्वम अतश च भूयः; समीकुर्याः परज्ञयाजात शत्रॊ
न कामार्थं संत्यजेयुर हि धर्मं; पाण्डॊः सुताः सर्व एवेन्द्र कल्पाः
9
तवम एवैतत परज्ञयाजात शत्रॊ; शमं कुर्या येन शर्माप्नुयुस ते
धार्तराष्ट्राः पाण्डवाः सृञ्जयाश च; ये चाप्य अन्ये पार्थिवाः संनिविष्टाः
10
यन माब्रवीद धृतराष्ट्रॊ निशायाम; अजातशत्रॊ वचनं पिता ते
सहामात्यः सह पुत्रश च राजन; समेत्य तां वाचम इमां निबॊध
1
[samjaya]
yathārhase pāṇḍava tat tathaiva; kurūn kuruśreṣṭha janaṃ ca pṛcchasi
anāmayās tāta manasvinas te; kuruśreṣṭhān pṛcchasi pārtha yāṃs tvam
2
santy eva vṛddhāḥ sādhavo dhārtarāṣṭre; santy eva pāpāḥ pāṇḍava tasya viddhi
dadyād ripoś cāpi hi dhārtarāṣṭraḥ; kuto dāyāṁl lopayed brāhmaṇānām
3
yad yuṣmākaṃ vartate 'sau na dharmyam; adrugdheṣu drugdhavat tan na sādhu
mitra dhruk syād dhṛtarāṣṭraḥ saputro; yuṣmān dviṣan sādhu vṛtān asādhuḥ
4
na cānujānāti bhṛśaṃ ca tapyate; śocaty antaḥ sthaviro 'jātaśatro
śṛoti hi brāhmaṇānāṃ sametya; mitradrohaḥ pātakebhyo garīyān
5
smaranti tubhyaṃ naradevaṃ saṃgame; yuddhe ca jiṣṇoś ca yudhāṃ praṇetuḥ
samutkṛṣṭe dundubhiśaṅkhaśabde; gadāpāṇiṃ bhīmasenaṃ smaranti
6
mādrī sutau cāpi raṇājimadhye; sarvā diśaḥ saṃpatantau smaranti
senāṃ varṣantau śaravarṣair ajasraṃ; mahārathau samare duṣprakampyau
7
na tv eva manye puruṣasya rājann; anāgataṃ jñāyate yad bhaviṣyam
tvaṃ ced imaṃ sarvadharmopapannaḥ; prāptaḥ kleśaṃ pāṇḍava kṛcchrarūpam
8
tvam evaitat sarvam ataś ca bhūyaḥ; samīkuryāḥ prajñayājāta śatro
na kāmārthaṃ saṃtyajeyur hi dharmaṃ; pāṇḍoḥ sutāḥ sarva evendra kalpāḥ
9
tvam evaitat prajñayājāta śatro; śamaṃ kuryā yena śarmāpnuyus te
dhārtarāṣṭrāḥ pāṇḍavāḥ sṛñjayāś ca; ye cāpy anye pārthivāḥ saṃniviṣṭāḥ
10
yan mābravīd dhṛtarāṣṭro niśāyām; ajātaśatro vacanaṃ pitā te
sahāmātyaḥ saha putraś ca rājan; sametya tāṃ vācam imāṃ nibodha
Book 5
Chapter 24
1
[सम्जय]
यथार्हसे पाण्डव तत तथैव; कुरून कुरुश्रेष्ठ जनं च पृच्छसि
अनामयास तात मनस्विनस ते; कुरुश्रेष्ठान पृच्छसि पार्थ यांस तवम
2
सन्त्य एव वृद्धाः साधवॊ धार्तराष्ट्रे; सन्त्य एव पापाः पाण्डव तस्य विद्धि
दद्याद रिपॊश चापि हि धार्तराष्ट्रः; कुतॊ दायाँल लॊपयेद बराह्मणानाम
3
यद युष्माकं वर्तते ऽसौ न धर्म्यम; अद्रुग्धेषु दरुग्धवत तन न साधु
मित्र धरुक सयाद धृतराष्ट्रः सपुत्रॊ; युष्मान दविषन साधु वृतान असाधुः
4
न चानुजानाति भृशं च तप्यते; शॊचत्य अन्तः सथविरॊ ऽजातशत्रॊ
शृणॊति हि बराह्मणानां समेत्य; मित्रद्रॊहः पातकेभ्यॊ गरीयान
5
समरन्ति तुभ्यं नरदेवं संगमे; युद्धे च जिष्णॊश च युधां परणेतुः
समुत्कृष्टे दुन्दुभिशङ्खशब्दे; गदापाणिं भीमसेनं समरन्ति
6
माद्री सुतौ चापि रणाजिमध्ये; सर्वा दिशः संपतन्तौ समरन्ति
सेनां वर्षन्तौ शरवर्षैर अजस्रं; महारथौ समरे दुष्प्रकम्प्यौ
7
न तव एव मन्ये पुरुषस्य राजन्न; अनागतं जञायते यद भविष्यम
तवं चेद इमं सर्वधर्मॊपपन्नः; पराप्तः कलेशं पाण्डव कृच्छ्ररूपम
8
तवम एवैतत सर्वम अतश च भूयः; समीकुर्याः परज्ञयाजात शत्रॊ
न कामार्थं संत्यजेयुर हि धर्मं; पाण्डॊः सुताः सर्व एवेन्द्र कल्पाः
9
तवम एवैतत परज्ञयाजात शत्रॊ; शमं कुर्या येन शर्माप्नुयुस ते
धार्तराष्ट्राः पाण्डवाः सृञ्जयाश च; ये चाप्य अन्ये पार्थिवाः संनिविष्टाः
10
यन माब्रवीद धृतराष्ट्रॊ निशायाम; अजातशत्रॊ वचनं पिता ते
सहामात्यः सह पुत्रश च राजन; समेत्य तां वाचम इमां निबॊध
1
[samjaya]
yathārhase pāṇḍava tat tathaiva; kurūn kuruśreṣṭha janaṃ ca pṛcchasi
anāmayās tāta manasvinas te; kuruśreṣṭhān pṛcchasi pārtha yāṃs tvam
2
santy eva vṛddhāḥ sādhavo dhārtarāṣṭre; santy eva pāpāḥ pāṇḍava tasya viddhi
dadyād ripoś cāpi hi dhārtarāṣṭraḥ; kuto dāyāṁl lopayed brāhmaṇānām
3
yad yuṣmākaṃ vartate 'sau na dharmyam; adrugdheṣu drugdhavat tan na sādhu
mitra dhruk syād dhṛtarāṣṭraḥ saputro; yuṣmān dviṣan sādhu vṛtān asādhuḥ
4
na cānujānāti bhṛśaṃ ca tapyate; śocaty antaḥ sthaviro 'jātaśatro
śṛoti hi brāhmaṇānāṃ sametya; mitradrohaḥ pātakebhyo garīyān
5
smaranti tubhyaṃ naradevaṃ saṃgame; yuddhe ca jiṣṇoś ca yudhāṃ praṇetuḥ
samutkṛṣṭe dundubhiśaṅkhaśabde; gadāpāṇiṃ bhīmasenaṃ smaranti
6
mādrī sutau cāpi raṇājimadhye; sarvā diśaḥ saṃpatantau smaranti
senāṃ varṣantau śaravarṣair ajasraṃ; mahārathau samare duṣprakampyau
7
na tv eva manye puruṣasya rājann; anāgataṃ jñāyate yad bhaviṣyam
tvaṃ ced imaṃ sarvadharmopapannaḥ; prāptaḥ kleśaṃ pāṇḍava kṛcchrarūpam
8
tvam evaitat sarvam ataś ca bhūyaḥ; samīkuryāḥ prajñayājāta śatro
na kāmārthaṃ saṃtyajeyur hi dharmaṃ; pāṇḍoḥ sutāḥ sarva evendra kalpāḥ
9
tvam evaitat prajñayājāta śatro; śamaṃ kuryā yena śarmāpnuyus te
dhārtarāṣṭrāḥ pāṇḍavāḥ sṛñjayāś ca; ye cāpy anye pārthivāḥ saṃniviṣṭāḥ
10
yan mābravīd dhṛtarāṣṭro niśāyām; ajātaśatro vacanaṃ pitā te
sahāmātyaḥ saha putraś ca rājan; sametya tāṃ vācam imāṃ nibodha
