Book 6. Chapter 93
The Mahabharata In Sanskrit
Book 6
Chapter 93
1
[स]
ततॊ दुर्यॊधनॊ राजा शकुनिश चापि सौबलः
दुःशासनश च पुत्रस ते सूतपुत्रश च दुर्जयः
2
समागम्य महाराज मन्त्रं चक्रूर विवक्षितम
कथं पाण्डुसुता युद्धे जेतव्याः सगणा इति
3
ततॊ दुर्यॊधनॊ राजा सर्वांस तान आह मन्त्रिणः
सूतपुत्रं समाभाष्य सौबलं च महाबलम
4
दरॊणॊ भीष्मः कृपः शल्यः सौमदत्तिश च संयुगे
न पार्थान परतिबाधन्ते न जाने तत्र कारणम
5
अवध्यमानास ते चापि कषपयन्ति बलं मम
सॊ ऽसमि कषीणबलः कर्ण कषीणशस्त्रश च संयुगे
6
निकृतः पाण्डवैः शूरैर अवध्यैर दैवतैर अपि
सॊ ऽहं संशयम आपन्नः परकरिष्ये कथं रणम
7
तम बरवीन महाराज सूतपुत्रॊ नराधिपम
मा शुचॊ भरतश्रेष्ठ परकरिष्ये परियं तव
8
भीष्मः शांतनवस तूर्णम अपयातु महारणात
निवृत्ते युधि गाङ्गेये नयस्तशस्त्रे च भारत
9
अहं पार्थान हनिष्यामि सनितान सर्वसॊमकैः
पश्यतॊ युधि भीष्मस्य शपे सत्येन ते नृप
10
पाण्डवेषु दयां राजन सदा भीष्मः करॊति वै
अशक्तश च रणे भीष्मॊ जेतुम एतान महारथान
11
अभिमानी रणे भीष्मॊ नित्यं चापि रणप्रियः
स कथं पाण्डवान युद्धे जेष्यते तात संगतान
12
स तवं शीघ्रम इतॊ गत्वा भीष्मस्य शिबिरं परति
अनुमान्य रणे भीष्मं शस्त्रं नयासय भारत
13
नयस्तशस्ते ततॊ भीष्मे निहतान पश्य पाण्डवान
मयैकेन रणे राजन ससुहृद गणबान्धवान
14
एवम उक्तस तु कर्णेन पुत्रॊ दुर्यॊधनस तव
अब्रवीद भरातरं तत्र दुःशासनम इदं वचः
15
अनुयात्रं यथा सज्जं सर्वं भवति सर्वतः
दुःशासन तथा कषिप्रं सर्वम एवॊपपादय
16
एवम उक्त्वा ततॊ राजन कर्णम आह जनेश्वरः
अनुमान्य रणे भीष्मम इतॊ ऽहं दविपदां वरम
17
आगमिष्ये ततः कषिप्रं तवत्सकाशम अरिंदम
ततस तवं पुरुषव्याघ्र परकरिष्यसि संयुगम
18
निष्पपात ततस तूर्णं पुत्रस तव विशां पते
सहितॊ भरातृभिः सर्वैर देवैर इव शतक्रतुः
19
ततस तं नृपशार्दूलं शार्दूलसमविक्रमम
आरॊहयद धयं तूर्णं भराता दुःशासनस तदा
20
अङ्गदी बद्धमुकुटॊ हस्ताभरणवान नृपः
धार्तराष्ट्रॊ महाराज विबभौ स महेन्द्रवत
21
भाण्डी पुष्पनिकाशेन तपनीयनिभेन च
अनुलिप्तः परार्घ्येन चन्दनेन सुगन्धिना
22
अरजॊ ऽमबरसंवीतः सिंहखेल गतिर नृपः
शुशुभे विमलार्चिष्मञ शरदीव दिवाकरः
23
तं परयान्तं नरव्याघ्रं भीष्मस्य शिबिरं परति
अनुजग्मुर महेष्वासाः सर्वलॊकस्य धन्विनः
भरातरश च महेष्वासास तरिदशा इव वासवम
24
हयान अन्ये समारुह्य गजान अन्ये च भारत
रथैर अन्ये नरश्रेष्ठाः परिवव्रुः समन्ततः
25
आत्तशस्त्राश च सुहृदॊ रक्षणार्थं महीपतेः
परादुर्बहूवुः सहिताः शक्रस्येवामरा दिवि
26
संपूज्यमानः कुरुभिः कौरवाणां महारथः
परययौ सदनं राजन गाङ्गेयस्य यशस्विनः
अन्वीयमानः सहितौ सॊदरैः सर्वतॊ नृपः
27
दक्षिणं दक्षिणः काले संभृत्य सवभुजं तदा
हस्तिहस्तॊपमं शैक्षं सर्वशत्रुनिबर्हणम
28
परगृह्णन्न अञ्जलीन नॄणाम उद्यतान सर्वतॊदिशम
शुश्राव मधुरा वाचॊ नानादेशनिवासिनाम
29
संस्तूयमानः सूतैश च मागधैश च महायशाः
पूजयानश च तान सर्वान सर्वलॊकेश्वरेश्वरः
30
परदीपैः काञ्चनैस तत्र गन्धतैलावसेचनैः
परिवव्रुर महात्मानं परज्वलद्भिः समन्ततः
31
स तैः परिवृतॊ राजा परदीपैः काञ्चनैः शुभैः
शुशुभे चन्द्रमा युक्तॊ दीप्तैर इव महाग्रहैः
32
कञ्चुकॊष्णीषिणस तत्र वेत्रझर्झर पाणयः
परॊत्सारयन्तः शनकैस तं जनं सर्वतॊदिशम
33
संप्राप्य तु ततॊ राजा भीष्मस्य सदनं शुभम
अवतीर्य हयाच चापि भीष्मं पराप्य जनेश्वरः
34
अभिवाद्य ततॊ भीष्मं निषण्णः परमासने
काञ्चने सर्वतॊभद्रे सपर्ध्यास्तरण संवृते
उवाच पराञ्जलिर भीष्मं बाष्पकण्ठॊ ऽशरुलॊचनः
35
तवां वयं समुपाश्रित्य संयुगे शत्रुसूदन
उत्सहेम रणे जेतुं सेन्द्रान अपि सुरासुरान
36
किम उ पाण्डुसुतान वीरान ससुहृद गणबान्धवान
तस्माद अर्हसि गाङ्गेय कृपां कर्तुं मयि परभॊ
जहि पाण्डुसुतान वीरान महेन्द्र इव दानवान
37
पूर्वम उक्तं महाबाहॊ निहनिष्यामि सॊमकान
पाञ्चालान पाण्डवैः सार्धं करूषांश चेति भारत
38
तद वचः सत्यम एवास्तु जहि पार्थान समागतान
सॊमकांश च महेष्वासान सत्यवाग भव भारत
39
दयया यदि वा राजन दवेष्यभावान मम परभॊ
मन्दभाग्यतया वापि मम रक्षसि पाण्डवान
40
अनुजानीहि समरे कर्णम आहवशॊभिनम
स जेष्यति रणे पार्थान ससुहृद गणबान्धवान
41
एतावद उक्त्वा नृपतिः पुत्रॊ दुर्यॊधनस तव
नॊवाच वचनं किं चिद भीष्मं भीमपराक्रमम
1
[s]
tato duryodhano rājā śakuniś cāpi saubalaḥ
duḥśāsanaś ca putras te sūtaputraś ca durjayaḥ
2
samāgamya mahārāja mantraṃ cakrūr vivakṣitam
kathaṃ pāṇḍusutā yuddhe jetavyāḥ sagaṇā iti
3
tato duryodhano rājā sarvāṃs tān āha mantriṇaḥ
sūtaputraṃ samābhāṣya saubalaṃ ca mahābalam
4
droṇo bhīṣmaḥ kṛpaḥ śalyaḥ saumadattiś ca saṃyuge
na pārthān pratibādhante na jāne tatra kāraṇam
5
avadhyamānās te cāpi kṣapayanti balaṃ mama
so 'smi kṣīṇabalaḥ karṇa kṣīṇaśastraś ca saṃyuge
6
nikṛtaḥ pāṇḍavaiḥ śūrair avadhyair daivatair api
so 'haṃ saṃśayam āpannaḥ prakariṣye kathaṃ raṇam
7
tama bravīn mahārāja sūtaputro narādhipam
mā śuco bharataśreṣṭha prakariṣye priyaṃ tava
8
bhīṣmaḥ śātanavas tūrṇam apayātu mahāraṇāt
nivṛtte yudhi gāṅgeye nyastaśastre ca bhārata
9
ahaṃ pārthān haniṣyāmi sanitān sarvasomakaiḥ
paśyato yudhi bhīṣmasya śape satyena te nṛpa
10
pāṇḍaveṣu dayāṃ rājan sadā bhīṣmaḥ karoti vai
aśaktaś ca raṇe bhīṣmo jetum etān mahārathān
11
abhimānī raṇe bhīṣmo nityaṃ cāpi raṇapriyaḥ
sa kathaṃ pāṇḍavān yuddhe jeṣyate tāta saṃgatān
12
sa tvaṃ śīghram ito gatvā bhīṣmasya śibiraṃ prati
anumānya raṇe bhīṣmaṃ śastraṃ nyāsaya bhārata
13
nyastaśaste tato bhīṣme nihatān paśya pāṇḍavān
mayaikena raṇe rājan sasuhṛd gaṇabāndhavān
14
evam uktas tu karṇena putro duryodhanas tava
abravīd bhrātaraṃ tatra duḥśāsanam idaṃ vacaḥ
15
anuyātraṃ yathā sajjaṃ sarvaṃ bhavati sarvataḥ
duḥśāsana tathā kṣipraṃ sarvam evopapādaya
16
evam uktvā tato rājan karṇam āha janeśvaraḥ
anumānya raṇe bhīṣmam ito 'haṃ dvipadāṃ varam
17
gamiṣye tataḥ kṣipraṃ tvatsakāśam ariṃdama
tatas tvaṃ puruṣavyāghra prakariṣyasi saṃyugam
18
niṣpapāta tatas tūrṇaṃ putras tava viśāṃ pate
sahito bhrātṛbhiḥ sarvair devair iva śatakratuḥ
19
tatas taṃ nṛpaśārdūlaṃ śārdūlasamavikramam
ārohayad dhayaṃ tūrṇaṃ bhrātā duḥśāsanas tadā
20
aṅgadī baddhamukuṭo hastābharaṇavān nṛpaḥ
dhārtarāṣṭro mahārāja vibabhau sa mahendravat
21
bhāṇḍī puṣpanikāśena tapanīyanibhena ca
anuliptaḥ parārghyena candanena sugandhinā
22
arajo 'mbarasaṃvītaḥ siṃhakhela gatir nṛpaḥ
śuśubhe vimalārciṣmañ śaradīva divākaraḥ
23
taṃ prayāntaṃ naravyāghraṃ bhīṣmasya śibiraṃ prati
anujagmur maheṣvāsāḥ sarvalokasya dhanvinaḥ
bhrātaraś ca maheṣvāsās tridaśā iva vāsavam
24
hayān anye samāruhya gajān anye ca bhārata
rathair anye naraśreṣṭhāḥ parivavruḥ samantataḥ
25
ttaśastrāś ca suhṛdo rakṣaṇārthaṃ mahīpateḥ
prādurbahūvuḥ sahitāḥ śakrasyevāmarā divi
26
saṃpūjyamānaḥ kurubhiḥ kauravāṇāṃ mahārathaḥ
prayayau sadanaṃ rājan gāṅgeyasya yaśasvinaḥ
anvīyamānaḥ sahitau sodaraiḥ sarvato nṛpaḥ
27
dakṣiṇaṃ dakṣiṇaḥ kāle saṃbhṛtya svabhujaṃ tadā
hastihastopamaṃ śaikṣaṃ sarvaśatrunibarhaṇam
28
pragṛhṇann añjalīn nṝṇām udyatān sarvatodiśam
śuśrāva madhurā vāco nānādeśanivāsinām
29
saṃstūyamānaḥ sūtaiś ca māgadhaiś ca mahāyaśāḥ
pūjayānaś ca tān sarvān sarvalokeśvareśvaraḥ
30
pradīpaiḥ kāñcanais tatra gandhatailāvasecanaiḥ
parivavrur mahātmānaṃ prajvaladbhiḥ samantataḥ
31
sa taiḥ parivṛto rājā pradīpaiḥ kāñcanaiḥ śubhaiḥ
śuśubhe candramā yukto dīptair iva mahāgrahaiḥ
32
kañcukoṣṇīiṇas tatra vetrajharjhara pāṇayaḥ
protsārayantaḥ śanakais taṃ janaṃ sarvatodiśam
33
saṃprāpya tu tato rājā bhīṣmasya sadanaṃ śubham
avatīrya hayāc cāpi bhīṣmaṃ prāpya janeśvaraḥ
34
abhivādya tato bhīṣmaṃ niṣaṇṇaḥ paramāsane
kāñcane sarvatobhadre spardhyāstaraṇa saṃvṛte
uvāca prāñjalir bhīṣmaṃ bāṣpakaṇṭho 'śrulocanaḥ
35
tvāṃ vayaṃ samupāśritya saṃyuge śatrusūdana
utsahema raṇe jetuṃ sendrān api surāsurān
36
kim u pāṇḍusutān vīrān sasuhṛd gaṇabāndhavān
tasmād arhasi gāṅgeya kṛpāṃ kartuṃ mayi prabho
jahi pāṇḍusutān vīrān mahendra iva dānavān
37
pūrvam uktaṃ mahābāho nihaniṣyāmi somakān
pāñcālān pāṇḍavaiḥ sārdhaṃ karūṣāṃś ceti bhārata
38
tad vacaḥ satyam evāstu jahi pārthān samāgatān
somakāṃś ca maheṣvāsān satyavāg bhava bhārata
39
dayayā yadi vā rājan dveṣyabhāvān mama prabho
mandabhāgyatayā vāpi mama rakṣasi pāṇḍavān
40
anujānīhi samare karṇam āhavaśobhinam
sa jeṣyati raṇe pārthān sasuhṛd gaṇabāndhavān
41
etāvad uktvā nṛpatiḥ putro duryodhanas tava
novāca vacanaṃ kiṃ cid bhīṣmaṃ bhīmaparākramam
Book 6
Chapter 93
1
[स]
ततॊ दुर्यॊधनॊ राजा शकुनिश चापि सौबलः
दुःशासनश च पुत्रस ते सूतपुत्रश च दुर्जयः
2
समागम्य महाराज मन्त्रं चक्रूर विवक्षितम
कथं पाण्डुसुता युद्धे जेतव्याः सगणा इति
3
ततॊ दुर्यॊधनॊ राजा सर्वांस तान आह मन्त्रिणः
सूतपुत्रं समाभाष्य सौबलं च महाबलम
4
दरॊणॊ भीष्मः कृपः शल्यः सौमदत्तिश च संयुगे
न पार्थान परतिबाधन्ते न जाने तत्र कारणम
5
अवध्यमानास ते चापि कषपयन्ति बलं मम
सॊ ऽसमि कषीणबलः कर्ण कषीणशस्त्रश च संयुगे
6
निकृतः पाण्डवैः शूरैर अवध्यैर दैवतैर अपि
सॊ ऽहं संशयम आपन्नः परकरिष्ये कथं रणम
7
तम बरवीन महाराज सूतपुत्रॊ नराधिपम
मा शुचॊ भरतश्रेष्ठ परकरिष्ये परियं तव
8
भीष्मः शांतनवस तूर्णम अपयातु महारणात
निवृत्ते युधि गाङ्गेये नयस्तशस्त्रे च भारत
9
अहं पार्थान हनिष्यामि सनितान सर्वसॊमकैः
पश्यतॊ युधि भीष्मस्य शपे सत्येन ते नृप
10
पाण्डवेषु दयां राजन सदा भीष्मः करॊति वै
अशक्तश च रणे भीष्मॊ जेतुम एतान महारथान
11
अभिमानी रणे भीष्मॊ नित्यं चापि रणप्रियः
स कथं पाण्डवान युद्धे जेष्यते तात संगतान
12
स तवं शीघ्रम इतॊ गत्वा भीष्मस्य शिबिरं परति
अनुमान्य रणे भीष्मं शस्त्रं नयासय भारत
13
नयस्तशस्ते ततॊ भीष्मे निहतान पश्य पाण्डवान
मयैकेन रणे राजन ससुहृद गणबान्धवान
14
एवम उक्तस तु कर्णेन पुत्रॊ दुर्यॊधनस तव
अब्रवीद भरातरं तत्र दुःशासनम इदं वचः
15
अनुयात्रं यथा सज्जं सर्वं भवति सर्वतः
दुःशासन तथा कषिप्रं सर्वम एवॊपपादय
16
एवम उक्त्वा ततॊ राजन कर्णम आह जनेश्वरः
अनुमान्य रणे भीष्मम इतॊ ऽहं दविपदां वरम
17
आगमिष्ये ततः कषिप्रं तवत्सकाशम अरिंदम
ततस तवं पुरुषव्याघ्र परकरिष्यसि संयुगम
18
निष्पपात ततस तूर्णं पुत्रस तव विशां पते
सहितॊ भरातृभिः सर्वैर देवैर इव शतक्रतुः
19
ततस तं नृपशार्दूलं शार्दूलसमविक्रमम
आरॊहयद धयं तूर्णं भराता दुःशासनस तदा
20
अङ्गदी बद्धमुकुटॊ हस्ताभरणवान नृपः
धार्तराष्ट्रॊ महाराज विबभौ स महेन्द्रवत
21
भाण्डी पुष्पनिकाशेन तपनीयनिभेन च
अनुलिप्तः परार्घ्येन चन्दनेन सुगन्धिना
22
अरजॊ ऽमबरसंवीतः सिंहखेल गतिर नृपः
शुशुभे विमलार्चिष्मञ शरदीव दिवाकरः
23
तं परयान्तं नरव्याघ्रं भीष्मस्य शिबिरं परति
अनुजग्मुर महेष्वासाः सर्वलॊकस्य धन्विनः
भरातरश च महेष्वासास तरिदशा इव वासवम
24
हयान अन्ये समारुह्य गजान अन्ये च भारत
रथैर अन्ये नरश्रेष्ठाः परिवव्रुः समन्ततः
25
आत्तशस्त्राश च सुहृदॊ रक्षणार्थं महीपतेः
परादुर्बहूवुः सहिताः शक्रस्येवामरा दिवि
26
संपूज्यमानः कुरुभिः कौरवाणां महारथः
परययौ सदनं राजन गाङ्गेयस्य यशस्विनः
अन्वीयमानः सहितौ सॊदरैः सर्वतॊ नृपः
27
दक्षिणं दक्षिणः काले संभृत्य सवभुजं तदा
हस्तिहस्तॊपमं शैक्षं सर्वशत्रुनिबर्हणम
28
परगृह्णन्न अञ्जलीन नॄणाम उद्यतान सर्वतॊदिशम
शुश्राव मधुरा वाचॊ नानादेशनिवासिनाम
29
संस्तूयमानः सूतैश च मागधैश च महायशाः
पूजयानश च तान सर्वान सर्वलॊकेश्वरेश्वरः
30
परदीपैः काञ्चनैस तत्र गन्धतैलावसेचनैः
परिवव्रुर महात्मानं परज्वलद्भिः समन्ततः
31
स तैः परिवृतॊ राजा परदीपैः काञ्चनैः शुभैः
शुशुभे चन्द्रमा युक्तॊ दीप्तैर इव महाग्रहैः
32
कञ्चुकॊष्णीषिणस तत्र वेत्रझर्झर पाणयः
परॊत्सारयन्तः शनकैस तं जनं सर्वतॊदिशम
33
संप्राप्य तु ततॊ राजा भीष्मस्य सदनं शुभम
अवतीर्य हयाच चापि भीष्मं पराप्य जनेश्वरः
34
अभिवाद्य ततॊ भीष्मं निषण्णः परमासने
काञ्चने सर्वतॊभद्रे सपर्ध्यास्तरण संवृते
उवाच पराञ्जलिर भीष्मं बाष्पकण्ठॊ ऽशरुलॊचनः
35
तवां वयं समुपाश्रित्य संयुगे शत्रुसूदन
उत्सहेम रणे जेतुं सेन्द्रान अपि सुरासुरान
36
किम उ पाण्डुसुतान वीरान ससुहृद गणबान्धवान
तस्माद अर्हसि गाङ्गेय कृपां कर्तुं मयि परभॊ
जहि पाण्डुसुतान वीरान महेन्द्र इव दानवान
37
पूर्वम उक्तं महाबाहॊ निहनिष्यामि सॊमकान
पाञ्चालान पाण्डवैः सार्धं करूषांश चेति भारत
38
तद वचः सत्यम एवास्तु जहि पार्थान समागतान
सॊमकांश च महेष्वासान सत्यवाग भव भारत
39
दयया यदि वा राजन दवेष्यभावान मम परभॊ
मन्दभाग्यतया वापि मम रक्षसि पाण्डवान
40
अनुजानीहि समरे कर्णम आहवशॊभिनम
स जेष्यति रणे पार्थान ससुहृद गणबान्धवान
41
एतावद उक्त्वा नृपतिः पुत्रॊ दुर्यॊधनस तव
नॊवाच वचनं किं चिद भीष्मं भीमपराक्रमम
1
[s]
tato duryodhano rājā śakuniś cāpi saubalaḥ
duḥśāsanaś ca putras te sūtaputraś ca durjayaḥ
2
samāgamya mahārāja mantraṃ cakrūr vivakṣitam
kathaṃ pāṇḍusutā yuddhe jetavyāḥ sagaṇā iti
3
tato duryodhano rājā sarvāṃs tān āha mantriṇaḥ
sūtaputraṃ samābhāṣya saubalaṃ ca mahābalam
4
droṇo bhīṣmaḥ kṛpaḥ śalyaḥ saumadattiś ca saṃyuge
na pārthān pratibādhante na jāne tatra kāraṇam
5
avadhyamānās te cāpi kṣapayanti balaṃ mama
so 'smi kṣīṇabalaḥ karṇa kṣīṇaśastraś ca saṃyuge
6
nikṛtaḥ pāṇḍavaiḥ śūrair avadhyair daivatair api
so 'haṃ saṃśayam āpannaḥ prakariṣye kathaṃ raṇam
7
tama bravīn mahārāja sūtaputro narādhipam
mā śuco bharataśreṣṭha prakariṣye priyaṃ tava
8
bhīṣmaḥ śātanavas tūrṇam apayātu mahāraṇāt
nivṛtte yudhi gāṅgeye nyastaśastre ca bhārata
9
ahaṃ pārthān haniṣyāmi sanitān sarvasomakaiḥ
paśyato yudhi bhīṣmasya śape satyena te nṛpa
10
pāṇḍaveṣu dayāṃ rājan sadā bhīṣmaḥ karoti vai
aśaktaś ca raṇe bhīṣmo jetum etān mahārathān
11
abhimānī raṇe bhīṣmo nityaṃ cāpi raṇapriyaḥ
sa kathaṃ pāṇḍavān yuddhe jeṣyate tāta saṃgatān
12
sa tvaṃ śīghram ito gatvā bhīṣmasya śibiraṃ prati
anumānya raṇe bhīṣmaṃ śastraṃ nyāsaya bhārata
13
nyastaśaste tato bhīṣme nihatān paśya pāṇḍavān
mayaikena raṇe rājan sasuhṛd gaṇabāndhavān
14
evam uktas tu karṇena putro duryodhanas tava
abravīd bhrātaraṃ tatra duḥśāsanam idaṃ vacaḥ
15
anuyātraṃ yathā sajjaṃ sarvaṃ bhavati sarvataḥ
duḥśāsana tathā kṣipraṃ sarvam evopapādaya
16
evam uktvā tato rājan karṇam āha janeśvaraḥ
anumānya raṇe bhīṣmam ito 'haṃ dvipadāṃ varam
17
gamiṣye tataḥ kṣipraṃ tvatsakāśam ariṃdama
tatas tvaṃ puruṣavyāghra prakariṣyasi saṃyugam
18
niṣpapāta tatas tūrṇaṃ putras tava viśāṃ pate
sahito bhrātṛbhiḥ sarvair devair iva śatakratuḥ
19
tatas taṃ nṛpaśārdūlaṃ śārdūlasamavikramam
ārohayad dhayaṃ tūrṇaṃ bhrātā duḥśāsanas tadā
20
aṅgadī baddhamukuṭo hastābharaṇavān nṛpaḥ
dhārtarāṣṭro mahārāja vibabhau sa mahendravat
21
bhāṇḍī puṣpanikāśena tapanīyanibhena ca
anuliptaḥ parārghyena candanena sugandhinā
22
arajo 'mbarasaṃvītaḥ siṃhakhela gatir nṛpaḥ
śuśubhe vimalārciṣmañ śaradīva divākaraḥ
23
taṃ prayāntaṃ naravyāghraṃ bhīṣmasya śibiraṃ prati
anujagmur maheṣvāsāḥ sarvalokasya dhanvinaḥ
bhrātaraś ca maheṣvāsās tridaśā iva vāsavam
24
hayān anye samāruhya gajān anye ca bhārata
rathair anye naraśreṣṭhāḥ parivavruḥ samantataḥ
25
ttaśastrāś ca suhṛdo rakṣaṇārthaṃ mahīpateḥ
prādurbahūvuḥ sahitāḥ śakrasyevāmarā divi
26
saṃpūjyamānaḥ kurubhiḥ kauravāṇāṃ mahārathaḥ
prayayau sadanaṃ rājan gāṅgeyasya yaśasvinaḥ
anvīyamānaḥ sahitau sodaraiḥ sarvato nṛpaḥ
27
dakṣiṇaṃ dakṣiṇaḥ kāle saṃbhṛtya svabhujaṃ tadā
hastihastopamaṃ śaikṣaṃ sarvaśatrunibarhaṇam
28
pragṛhṇann añjalīn nṝṇām udyatān sarvatodiśam
śuśrāva madhurā vāco nānādeśanivāsinām
29
saṃstūyamānaḥ sūtaiś ca māgadhaiś ca mahāyaśāḥ
pūjayānaś ca tān sarvān sarvalokeśvareśvaraḥ
30
pradīpaiḥ kāñcanais tatra gandhatailāvasecanaiḥ
parivavrur mahātmānaṃ prajvaladbhiḥ samantataḥ
31
sa taiḥ parivṛto rājā pradīpaiḥ kāñcanaiḥ śubhaiḥ
śuśubhe candramā yukto dīptair iva mahāgrahaiḥ
32
kañcukoṣṇīiṇas tatra vetrajharjhara pāṇayaḥ
protsārayantaḥ śanakais taṃ janaṃ sarvatodiśam
33
saṃprāpya tu tato rājā bhīṣmasya sadanaṃ śubham
avatīrya hayāc cāpi bhīṣmaṃ prāpya janeśvaraḥ
34
abhivādya tato bhīṣmaṃ niṣaṇṇaḥ paramāsane
kāñcane sarvatobhadre spardhyāstaraṇa saṃvṛte
uvāca prāñjalir bhīṣmaṃ bāṣpakaṇṭho 'śrulocanaḥ
35
tvāṃ vayaṃ samupāśritya saṃyuge śatrusūdana
utsahema raṇe jetuṃ sendrān api surāsurān
36
kim u pāṇḍusutān vīrān sasuhṛd gaṇabāndhavān
tasmād arhasi gāṅgeya kṛpāṃ kartuṃ mayi prabho
jahi pāṇḍusutān vīrān mahendra iva dānavān
37
pūrvam uktaṃ mahābāho nihaniṣyāmi somakān
pāñcālān pāṇḍavaiḥ sārdhaṃ karūṣāṃś ceti bhārata
38
tad vacaḥ satyam evāstu jahi pārthān samāgatān
somakāṃś ca maheṣvāsān satyavāg bhava bhārata
39
dayayā yadi vā rājan dveṣyabhāvān mama prabho
mandabhāgyatayā vāpi mama rakṣasi pāṇḍavān
40
anujānīhi samare karṇam āhavaśobhinam
sa jeṣyati raṇe pārthān sasuhṛd gaṇabāndhavān
41
etāvad uktvā nṛpatiḥ putro duryodhanas tava
novāca vacanaṃ kiṃ cid bhīṣmaṃ bhīmaparākramam
