Home
>
Library
>
New
>
John Dargavel Smith
>
The Mahabharata In Sanskrit
>
Book 8. Chapter 7
Book 8. Chapter 7
The Mahabharata In Sanskrit
Book 8
Chapter
7
1
[धृ]
सेनापत्यं तु संप्राप्य कर्णॊ वैकर्तनस तदा
तथॊक्तश च सवयं राज्ञा सनिग्धं भरातृसमं वचः
2
यॊगम आज्ञाप्य सेनाया आदित्ये ऽभयुदिते तदा
अकरॊत किं महाप्राज्ञस तन ममाचक्ष्व संजय
3
[स]
कर्णस्य मतम आज्ञाय पुत्रस ते भरतर्षभ
यॊगम आज्ञापयाम आस नान्दी तूर्यपुरःसरम
4
महत्य अपररात्रे तु तव पुत्रस्य मारिष
यॊगॊ गॊगेति सहसा परादुरासीन महास्वनः
5
नागानां कल्पमानानां रथानां च वरूथिनाम
संनह्यतां पदातीनां वाजिनां च विशां पते
6
करॊशतां चापि यॊधानां तवरितानां परस्परम
बभूव तुमुलः शब्दॊ दिवस्पृक सुमहांस तदा
7
ततः शवेतपताकेन बालार्काकार वाजिना
हेमपृष्ठेन धनुषा हस्तिकक्ष्येण केतुना
8
तूणेन शरपूर्णेन साङ्गदेन वरूथिना
शतघ्नी किङ्किणी शक्तिशूलतॊमर धारिणा
9
कार्मुकेणॊपपन्नेन विमलादित्य वर्चसा
रथेनातिपताकेन सूतपुत्रॊ वयदृश्यत
10
धमन्तं वारिजं तात हेमजालविभूषितम
विधुन्वानं महच चापं कार्तस्वरविभूषितम
11
दृष्ट्वा कर्णं महेष्वासं रथस्थं रथिनां वरम
भानुमन्तम इवॊद्यन्तं तमॊ घनन्तं सहस्रशः
12
न भीष्म वयसनं के चिन नापि दरॊणस्य मारिष
नान्येषां पुरुषव्याघ्र मेनिरे तत्र कौरवाः
13
ततस तु तवरयन यॊधाञ शङ्खशब्देन मारिष
कर्णॊ निष्कासयाम आस कौरवाणां वरूथिनीम
14
वयूहं वयूह्य महेष्वासॊ माकरं शत्रुतापनः
परत्युद्ययौ तदा कर्णः पाण्डवान विजिगीषया
15
मकरस्य तु तुण्डे वै कर्णॊ राजन वयवस्थितः
नेत्राभ्यां शकुनिः शूर उलूकश च महारथः
16
दरॊणपुत्रस तु शिरसि गरीवायां सर्वसॊदराः
मध्ये दुर्यॊधनॊ राजा बलेन महता वृतः
17
वामे पादे तु राजेन्द्र कृतवर्मा वयवस्थितः
नारायण बलैर युक्तॊ गॊपालैर युद्धदुर्मदः
18
पादे तु दक्षिणे राजन गौतमः सत्यविक्रमः
तरिगर्तैश च महेष्वासैर दाक्षिणात्यैश च संवृतः
19
अनुपादस तु यॊ वामस तत्र शल्यॊ वयवस्थितः
महत्या सेनया सार्धं मद्रदेशसमुत्थया
20
दक्षिणे तु महाराज सुषेणः सत्यसंगरः
वृतॊ रथसहस्रैश च दन्तिनां च शतैस तथा
21
पुच्छे आस्तां महावीरौ भरातरौ पार्थिवौ तदा
चित्रसेनश च चित्रश च महत्या सेनया वृतौ
22
ततः परयाते राजेन्द्र कर्णे नरवरॊत्तमे
धनंजयम अभिप्रेक्ष्य धर्मराजॊ ऽबरवीद इदम
23
पश्य पार्थ महासेनां धार्तराष्ट्रस्य संयुगे
कर्णेन निर्मितां वीर गुप्तां वीरैर महारथैः
24
हतवीरतमा हय एषा धार्तराष्ट्री महाचमूः
फल्गु शेषा महाबाहॊ तृणैस तुल्या मता मम
25
एकॊ हय अत्र महेष्वासः सूतपुत्रॊ वयवस्थितः
स देवासुरगन्धर्वैः स किंनरमहॊरगैः
चराचरैस तरिभिर लॊकैर यॊ ऽजय्यॊ रथिनां वरः
26
तं हत्वाद्य महाबाहॊ विजयस तव फल्गुना
उद्धृतश च भवेच छल्यॊ मम दवादश वार्षिकः
एवं जञात्वा महाबाहॊ वयूहं वयूह यथेच्छसि
27
भरातुस तद वचनं शरुत्वा पाण्डवः शवेतवाहनः
अर्धचन्द्रेण वयूहेन परत्यव्यूहत तां चमूम
28
वामपार्श्वे ऽभवद राजन भीमसेनॊ वयवस्थितः
दक्षिणे च महेष्वासॊ धृष्टद्युम्नॊ महाबलः
29
मध्ये वयूहस्य साक्षात तु पाण्डवः कृष्णसारथिः
नकुलः सहदेवश च धर्मराजश च पृष्ठतः
30
चक्ररक्षौ तु पाञ्चाल्यौ युधामन्यूत्तमौजसौ
नार्जुनं जहतुर युद्धे पाल्यमानौ किरीटिना
31
शेषा नृपतयॊ वीराः सथिता वयूहस्य दंशिताः
यथा भावं यथॊत्साहं यथा सत्त्वं च भारत
32
एवम एतन महाव्यूहं वयूह्य भारत पाण्डवाः
तावकाश च महेष्वासा युद्धायैव मनॊ दधुः
33
दृष्ट्वा वयूढां तव चमूं सूतपुत्रेण संयुगे
निहतान पाण्डवान मेने तव पुत्रः सहान्वयः
34
तथैव पाण्डवीं सेनां वयूढां दृष्ट्वा युधिष्ठिरः
धार्तराष्ट्रान हतान मेने स कर्णान वै जनाधिप
35
ततः शङ्खाश च भेर्यश च पणवानकगॊमुखाः
सहसैवाभ्यहन्यन्त स शब्दाश च समन्ततः
36
सेनयॊर उभयॊ राजन परावाद्यन्त महास्वनाः
सिंहनादश च संजज्ञे शूराणां जय गृद्धिनाम
37
हयहेषित शब्दाश च वारणानां च बृंहितम
रथनेमि सवनाश चॊग्राः संबभूवुर जनाधिप
38
न दरॊण वयसनं कश चिज जानीते भरतर्षभ
दृष्ट्वा कर्णं महेष्वासं मुखे वयूहस्य दंशितम
39
उभे सेने महासत्त्वे परहृष्टनरकुञ्जरे
यॊद्धुकामे सथिते राजन हन्तुम अन्यॊन्यम अञ्जसा
40
तत्र यत्तौ सुसंरब्धौ दृष्ट्वान्यॊन्यं वयवस्थितौ
अनीकमध्ये राजेन्द्र रेजतुः कर्णपाण्डवौ
41
नृत्यमाने तु ते सेने समेयातां परस्परम
तयॊः पक्षैः परपक्षैश च निर्जग्मुर वै युयुत्सवः
42
ततः परववृते युद्धं नरवारणवाजिनाम
रथिनां च महाराज अन्यॊन्यं निघ्नतां दृढम
1
[dhṛ]
senāpatyaṃ tu saṃprāpya karṇo vaikartanas tadā
tathoktaś ca svayaṃ rājñā snigdhaṃ bhrātṛsamaṃ vaca
ḥ
2
yogam ājñāpya senāyā āditye 'bhyudite tadā
akarot kiṃ mahāprājñas tan mamācakṣva saṃjaya
3
[s]
karṇasya matam ājñāya putras te bharatarṣabha
yogam ājñāpayām āsa nāndī tūryapuraḥsaram
4
mahaty apararātre tu tava putrasya māriṣa
yogo gogeti sahasā prādurāsīn mahāsvana
ḥ
5
nāgānāṃ kalpamānānāṃ rathānāṃ ca varūthinām
saṃnahyatāṃ padātīnāṃ vājināṃ ca viśāṃ pate
6
krośatāṃ cāpi yodhānāṃ tvaritānāṃ parasparam
babhūva tumulaḥ śabdo divaspṛk sumahāṃs tad
ā
7
tataḥ śvetapatākena bālārkākāra vājinā
hemapṛṣṭhena dhanuṣā hastikakṣyeṇa ketun
ā
8
tūṇena śarapūrṇena sāṅgadena varūthinā
śataghnī kiṅkiṇī śaktiśūlatomara dhāri
ṇā
9
kārmukeṇopapannena vimalāditya varcasā
rathenātipatākena sūtaputro vyadṛśyata
10
dhamantaṃ vārijaṃ tāta hemajālavibhūṣitam
vidhunvānaṃ mahac cāpaṃ kārtasvaravibhūṣitam
11
dṛṣṭvā karṇaṃ maheṣvāsaṃ rathasthaṃ rathināṃ varam
bhānumantam ivodyantaṃ tamo ghnantaṃ sahasraśa
ḥ
12
na bhīṣma vyasanaṃ ke cin nāpi droṇasya māriṣa
nānyeṣāṃ puruṣavyāghra menire tatra kaurav
āḥ
13
tatas tu tvarayan yodhāñ śaṅkhaśabdena māriṣa
karṇo niṣkāsayām āsa kaurav
āṇāṃ
varūthinīm
14
vyūhaṃ vyūhya maheṣvāso mākaraṃ śatrutāpanaḥ
pratyudyayau tadā karṇaḥ pāṇḍavān vijigīṣay
ā
15
makarasya tu tuṇḍe vai karṇo rājan vyavasthitaḥ
netrābhyāṃ śakuniḥ śūra ulūkaś ca mahāratha
ḥ
16
droṇaputras tu śirasi grīvāyāṃ sarvasodarāḥ
madhye duryodhano rājā balena mahatā vṛta
ḥ
17
vāme pāde tu rājendra kṛtavarmā vyavasthitaḥ
nārāyaṇa balair yukto gopālair yuddhadurmada
ḥ
18
pāde tu dakṣiṇe rājan gautamaḥ satyavikramaḥ
trigartaiś ca maheṣvāsair dākṣiṇātyaiś ca saṃvṛta
ḥ
19
anupādas tu yo vāmas tatra śalyo vyavasthitaḥ
mahatyā senayā sārdhaṃ madradeśasamutthay
ā
20
dakṣiṇe tu mahārāja suṣeṇaḥ satyasaṃgaraḥ
vṛto rathasahasraiś ca dantināṃ ca śatais tath
ā
21
pucche āstāṃ mahāvīrau bhrātarau pārthivau tadā
citrasenaś ca citraś ca mahatyā senayā vṛtau
22
tataḥ prayāte rājendra karṇe naravarottame
dhanaṃjayam abhiprekṣya dharmarājo 'bravīd idam
23
paśya pārtha mahāsenāṃ dhārtarāṣṭrasya saṃyuge
karṇena nirmitāṃ vīra guptāṃ vīrair mahārathai
ḥ
24
hatavīratamā hy eṣā dhārtarāṣṭrī mahācamūḥ
phalgu śeṣā mahābāho tṛṇais tulyā matā mama
25
eko hy atra maheṣvāsaḥ sūtaputro vyavasthitaḥ
sa devāsuragandharvaiḥ sa kiṃnaramahoragaiḥ
carācarais tribhir lokair yo 'jayyo rathināṃ vara
ḥ
26
taṃ hatvādya mahābāho vijayas tava phalgunā
uddhṛtaś ca bhavec chalyo mama dvādaśa vārṣikaḥ
evaṃ jñātvā mahābāho vyūhaṃ vyūha yathecchasi
27
bhrātus tad vacanaṃ śrutvā pāṇḍavaḥ śvetavāhanaḥ
ardhacandreṇa vyūhena pratyavyūhata tāṃ camūm
28
vāmapārśve 'bhavad rājan bhīmaseno vyavasthitaḥ
dakṣiṇe ca maheṣvāso dhṛṣṭadyumno mahābala
ḥ
29
madhye vyūhasya sākṣāt tu pāṇḍavaḥ kṛṣṇasārathiḥ
nakulaḥ sahadevaś ca dharmarājaś ca pṛṣṭhata
ḥ
30
cakrarakṣau tu pāñcālyau yudhāmanyūttamaujasau
nārjunaṃ jahatur yuddhe pālyamānau kirīṭin
ā
31
eṣā nṛpatayo vīrāḥ sthitā vyūhasya daṃśitāḥ
yathā bhāvaṃ yathotsāhaṃ yathā sattvaṃ ca bhārata
32
evam etan mahāvyūhaṃ vyūhya bhārata pāṇḍavāḥ
tāvakāś ca maheṣvāsā yuddhāyaiva mano dadhu
ḥ
33
dṛṣṭvā vyūḍhāṃ tava camūṃ sūtaputreṇa saṃyuge
nihatān pāṇḍavān mene tava putraḥ sahānvaya
ḥ
34
tathaiva pāṇḍavīṃ senāṃ vyūḍhāṃ dṛṣṭvā yudhiṣṭhiraḥ
dhārtarāṣṭrān hatān mene sa karṇān vai janādhipa
35
tataḥ śaṅkhāś ca bheryaś ca paṇavānakagomukhāḥ
sahasaivābhyahanyanta sa śabdāś ca samantata
ḥ
36
senayor ubhayo rājan prāvādyanta mahāsvanāḥ
siṃhanādaś ca saṃjajñe śūr
āṇāṃ
jaya gṛddhinām
37
hayaheṣita śabdāś ca vāraṇānāṃ ca bṛṃhitam
rathanemi svanāś cogrāḥ saṃbabhūvur janādhipa
38
na droṇa vyasanaṃ kaś cij jānīte bharatarṣabha
dṛṣṭvā karṇaṃ maheṣvāsaṃ mukhe vyūhasya daṃśitam
39
ubhe sene mahāsattve prahṛṣṭanarakuñjare
yoddhukāme sthite rājan hantum anyonyam añjas
ā
40
tatra yattau susaṃrabdhau dṛṣṭvānyonyaṃ vyavasthitau
anīkamadhye rājendra rejatuḥ karṇapāṇḍavau
41
nṛtyamāne tu te sene sameyātāṃ parasparam
tayoḥ pakṣaiḥ prapakṣaiś ca nirjagmur vai yuyutsava
ḥ
42
tataḥ pravavṛte yuddhaṃ naravāraṇavājinām
rathināṃ ca mahārāja anyonyaṃ nighnatāṃ dṛḍham
polyglot bible review
|
polyglot bible review
Home
>
Library
>
New
>
John Dargavel Smith
>
The Mahabharata In Sanskrit
>
Book 8. Chapter 7