Home
>
Library
>
New
>
John Dargavel Smith
>
The Mahabharata In Sanskrit
>
Book 9. Chapter 25
Book 9. Chapter 25
The Mahabharata In Sanskrit
Book 9
Chapter
25
1
[स]
गजानीके हते तस्मिन पाण्डुपुत्रेण भारत
वध्यमाने बले चैव भीमसेनेन संयुगे
2
चरन्तं च तथा दृष्ट्वा भीमसेनम अरिंदमम
दण्डहस्तं यथा करुद्द्धम अन्तकं पराणहारिणम
3
समेत्य समरे राजन हतशेषाः सुतास तव
अदृश्यमाने कौरव्ये पुत्रे दुर्यॊधने तव
सॊदर्याः सहिता भूत्वा भीमसेनम उपाद्रवन
4
दुर्मर्षणॊ महाराज जैत्रॊ भूरि बलॊ रविः
इत्य एते सहिता भूत्वा तत्र पुत्राः समन्ततः
भीमसेनम अभिद्रुत्य रुरुधुः सवतॊ दिशम
5
ततॊ भीमॊ महाराज सवरथं पुनर आस्थितः
मुमॊच निशितान बाणान पुत्राणां तव मर्मसु
6
ते कीर्यमाणा भीमेन पुत्रास तव महारणे
भीमसेनम अपासेधन परवणाद इव कुञ्जरम
7
ततः करुद्धॊ रणे भीमः शिरॊ दुर्मर्षणस्य ह
कषुरप्रेण परमथ्याशु पातयाम आस भूतले
8
ततॊ ऽपरेण भल्लेन सर्वावरणभेदिना
शरुतान्तम अवधीद भीमस तव पुत्रं महारथः
9
जयत्सेनं ततॊ विद्ध्वा नाराचेन हसन्न इव
पातयाम आस कौरव्यं रथॊपस्थाद अरिंदमः
स पपात रथाद राजन भूमौ तूर्णं ममार च
10
शरुतर्वा तु ततॊ भीमं करुद्धॊ विव्याध मारिष
शतेन गृध्रवाजानां शराणां नतपर्वणाम
11
ततः करुद्धॊ रणे भीमॊ जैत्रं भूरि बलं रविम
तरीन एतांस तरिभिर आनर्छद दविषाग्निप्रतिमैः शरैः
12
ते हता नयपतन भूमौ सयन्दनेभ्यॊ महारथः
वसन्ते पुष्पशबला निकृत्ता इव किंशुकाः
13
ततॊ ऽपरेण तीक्ष्णेन नाराच्चेन परंतपः
दुर्विमॊचनम आहत्य परेषयाम आस मृत्यवे
14
स हतः परापतद भूमौ सवरथाद रथिनां वरः
गिरेस तु कूटजॊ भग्नॊ मारुतेनेव पादपः
15
दुष्प्रधर्षं ततश चैव सुजातं च सुतौ तव
एकैकं नयवधीत संख्ये दवाभ्यां दवाभ्यां चमूमुखे
तौ शिलीमुखविद्धाङ्गौ पेततू रथसत्तमौ
16
ततॊ यतन्तम अपरम अभिवीक्ष्य सुतं तव
भल्लेन युधि विव्याध भीमॊ दुर्विषहं रणे
स पपात हतॊ वाहात पश्यतां सर्वधन्विनाम
17
दृष्ट्वा तु निहतान भरातॄन बहून एकेन संयुगे
अमर्षवशम आपन्नः शरुतर्वा भीमम अभ्ययात
18
विक्षिपन सुमहच चापं कार्तस्वरविभूषितम
विसृजन सायकांश चैव विषाग्निप्रतिमान बहून
19
स तु राजन धनुश छित्त्वा पाण्डवस्य महामृधे
अथैनं छिन्नधन्वानं विंशत्या समवाकिरत
20
ततॊ ऽनयद धनुर आदाय भीमसेनॊ महारथः
अवाकिरत तव सुतं तिष्ठ तिष्ठेति चाब्रवीत
21
महद आसीत तयॊर युद्धं चित्ररूपं भयानकम
यादृशं समरे पूर्वं जम्भ वासवयॊर अभूत
22
तयॊस तत्र शरैर मुक्तैर यमदण्डनिभैः शुभैः
समाच्छन्ना धरा सर्वा खं च सर्वा दिशस तथा
23
ततः शरुतर्वा संक्रुद्धॊ धनुर आयम्य सायकैः
भीमसेनं रणे राजन बाह्वॊर उरसि चार्पयत
24
सॊ ऽतिविद्धॊ महाराज तव पुत्रेण धन्विना
भीमः संचुक्षुभे करुद्धः पर्वणीव महॊदधिः
25
ततॊ भीमॊ रुषाविष्टः पुत्रस्य तव मारिष
सारथिं चतुरश चाश्वान बाणैर निन्ये यमक्षयम
26
विरथं तं समालक्ष्य विशिखैर लॊमवाहिभिः
अवाकिरद अमेयात्मा दर्शयन पाणिलाघवम
27
शरुतर्वा विरथॊ राजन्न आददे खड्ग चर्मणी
अथास्याददतः खड्गं शतचन्द्रं च भानुमत
कषुरप्रेण शिरः कायात पातयाम आस पाण्डवः
28
छिन्नॊत्तमाङ्गस्य ततः कषुरप्रेण महात्मनः
पपात कायः स रथाद वसुधाम अनुनादयन
29
तस्मिन नीपतिते वीरे तावका भयमॊहिताः
अभ्यद्रवन्त संग्रामे भीमसेनं युयुत्सवः
30
तान आपतत एवाशु हतशेषाद बलार्णवात
दंशितः परतिजग्राह भीमसेनः परतापवान
ते तु तं वै समासाद्य परिवव्रुः समन्ततः
31
ततस तु संवृतॊ भीमस तावाकैर निशितैः शरैः
पीडयाम आस तान सर्वान सहस्राक्ष इवासुरान
32
ततः पञ्च शतान हत्वा सवरूथान महारथान
जघान कुञ्जरानीकं पुनः सप्तशतं युधि
33
हत्वा दशसहस्राणि पत्तीनां परमेषुभिः
वाजिनां च शतान्य अष्टौ पाण्डवः सम विराजते
34
भीमसेनस तु कौन्तेयॊ हत्वा युद्धे सुतांस तव
मेने कृतार्तह्म आत्मानं सफलं जन्म च परभॊ
35
तं तथा युध्यमानं च विनिघ्नन्तं च तावकान
ईक्षितुं नॊत्सहन्ते सम तव सैन्यानि भारत
36
विद्राव्य तु कुरून सर्वांस तांश च हत्वा पदानुगान
दॊर्भ्यां शब्दां ततश चक्रे तरासयानॊ महाद्विपान
37
हतभूयिष्ठ यॊधा तु तव सेना विशां पते
किं चिच छेषा महाराज कृपणा समपद्यत
1
[s]
gajānīke hate tasmin pāṇḍuputreṇa bhārata
vadhyamāne bale caiva bhīmasenena saṃyuge
2
carantaṃ ca tathā dṛṣṭvā bhīmasenam ariṃdamam
daṇḍahastaṃ yathā krudddham antakaṃ prāṇahāriṇam
3
sametya samare rājan hataśeṣāḥ sutās tava
adṛśyamāne kauravye putre duryodhane tava
sodaryāḥ sahitā bhūtvā bhīmasenam upādravan
4
durmarṣaṇo mahārāja jaitro bhūri balo raviḥ
ity ete sahitā bhūtvā tatra putrāḥ samantataḥ
bhīmasenam abhidrutya rurudhuḥ savato diśam
5
tato bhīmo mahārāja svarathaṃ punar āsthitaḥ
mumoca niśitān bāṇān putr
āṇāṃ
tava marmasu
6
te kīryamāṇā bhīmena putrās tava mahāraṇe
bhīmasenam apāsedhan pravaṇād iva kuñjaram
7
tataḥ kruddho raṇe bhīmaḥ śiro durmarṣaṇasya ha
kṣurapreṇa pramathyāśu pātayām āsa bhūtale
8
tato 'pareṇa bhallena sarvāvaraṇabhedinā
śrutāntam avadhīd bhīmas tava putraṃ mahāratha
ḥ
9
jayatsenaṃ tato viddhvā nārācena hasann iva
pātayām āsa kauravyaṃ rathopasthād ariṃdamaḥ
sa papāta rathād rājan bhūmau tūrṇaṃ mamāra ca
10
rutarvā tu tato bhīmaṃ kruddho vivyādha māriṣa
śatena gṛdhravājānāṃ śar
āṇāṃ
nataparvaṇām
11
tataḥ kruddho raṇe bhīmo jaitraṃ bhūri balaṃ ravim
trīn etāṃs tribhir ānarchad dviṣāgnipratimaiḥ śarai
ḥ
12
te hatā nyapatan bhūmau syandanebhyo mahārathaḥ
vasante puṣpaśabalā nikṛttā iva kiṃśuk
āḥ
13
tato 'pareṇa tīkṣṇena nārāccena paraṃtapaḥ
durvimocanam āhatya preṣayām āsa mṛtyave
14
sa hataḥ prāpatad bhūmau svarathād rathināṃ varaḥ
gires tu kūṭajo bhagno māruteneva pādapa
ḥ
15
duṣpradharṣaṃ tataś caiva sujātaṃ ca sutau tava
ekaikaṃ nyavadhīt saṃkhye dvābhyāṃ dvābhyāṃ camūmukhe
tau śilīmukhaviddhāṅgau petatū rathasattamau
16
tato yatantam aparam abhivīkṣya sutaṃ tava
bhallena yudhi vivyādha bhīmo durviṣahaṃ raṇe
sa papāta hato vāhāt paśyatāṃ sarvadhanvinām
17
dṛṣṭvā tu nihatān bhrātṝn bahūn ekena saṃyuge
amarṣavaśam āpannaḥ śrutarvā bhīmam abhyayāt
18
vikṣipan sumahac cāpaṃ kārtasvaravibhūṣitam
visṛjan sāyakāṃś caiva viṣāgnipratimān bahūn
19
sa tu rājan dhanuś chittvā pāṇḍavasya mahāmṛdhe
athainaṃ chinnadhanvānaṃ viṃśatyā samavākirat
20
tato 'nyad dhanur ādāya bhīmaseno mahārathaḥ
avākirat tava sutaṃ tiṣṭha tiṣṭheti cābravīt
21
mahad āsīt tayor yuddhaṃ citrarūpaṃ bhayānakam
yādṛśaṃ samare pūrvaṃ jambha vāsavayor abhūt
22
tayos tatra śarair muktair yamadaṇḍanibhaiḥ śubhaiḥ
samācchannā dharā sarvā khaṃ ca sarvā diśas tath
ā
23
tataḥ śrutarvā saṃkruddho dhanur āyamya sāyakaiḥ
bhīmasenaṃ raṇe rājan bāhvor urasi cārpayat
24
so 'tividdho mahārāja tava putreṇa dhanvinā
bhīmaḥ saṃcukṣubhe kruddhaḥ parvaṇīva mahodadhi
ḥ
25
tato bhīmo ruṣāviṣṭaḥ putrasya tava māriṣa
sārathiṃ caturaś cāśvān bāṇair ninye yamakṣayam
26
virathaṃ taṃ samālakṣya viśikhair lomavāhibhiḥ
avākirad ameyātmā darśayan pāṇilāghavam
27
rutarvā viratho rājann ādade khaḍga carmaṇī
athāsyādadataḥ khaḍgaṃ śatacandraṃ ca bhānumat
kṣurapreṇa śiraḥ kāyāt pātayām āsa pāṇḍava
ḥ
28
chinnottamāṅgasya tataḥ kṣurapreṇa mahātmanaḥ
papāta kāyaḥ sa rathād vasudhām anunādayan
29
tasmin nīpatite vīre tāvakā bhayamohitāḥ
abhyadravanta saṃgrāme bhīmasenaṃ yuyutsava
ḥ
30
tān āpatata evāśu hataśeṣād balārṇavāt
daṃśitaḥ pratijagrāha bhīmasenaḥ pratāpavān
te tu taṃ vai samāsādya parivavruḥ samantata
ḥ
31
tatas tu saṃvṛto bhīmas tāvākair niśitaiḥ śaraiḥ
pīḍayām āsa tān sarvān sahasrākṣa ivāsurān
32
tataḥ pañca śatān hatvā savarūthān mahārathān
jaghāna kuñjarānīkaṃ punaḥ saptaśataṃ yudhi
33
hatvā daśasahasrāṇi pattīnāṃ parameṣubhiḥ
vājināṃ ca śatāny aṣṭau pāṇḍavaḥ sma virājate
34
bhīmasenas tu kaunteyo hatvā yuddhe sutāṃs tava
mene kṛtārtahm ātmānaṃ saphalaṃ janma ca prabho
35
taṃ tathā yudhyamānaṃ ca vinighnantaṃ ca tāvakān
īkṣituṃ notsahante sma tava sainyāni bhārata
36
vidrāvya tu kurūn sarvāṃs tāṃś ca hatvā padānugān
dorbhyāṃ śabdāṃ tataś cakre trāsayāno mahādvipān
37
hatabhūyiṣṭha yodhā tu tava senā viśāṃ pate
kiṃ cic cheṣā mahārāja kṛpaṇā samapadyata
mahabharata sanskrit
|
mahabharata sanskrit
Home
>
Library
>
New
>
John Dargavel Smith
>
The Mahabharata In Sanskrit
>
Book 9. Chapter 25