Rig Veda Book 6. Hymn 16

Rig Veda Book 6 Hymn 16

तवमग�ने यज�ञानां होता विश�वेषां हितः

देवेभिर�मान�षे जने

स नो मन�द�राभिरध�वरे जिह�वाभिर�यजा महः

आ देवान वक�षि यक�षि च

वेत�था हि वेधो अध�वनः पथश�च देवाञ�जसा

अग�ने यज�ञेष� स�क�रतो

तवामीळे अध दविता भरतो वाजिभिः श�नम

ईजे यज�ञेयत दिवि

तवमिमा वार�या प�र� दिवोदासाय स�न�वते

भरद�वाजाय दाश�षे

तवं दूतो अमर�त�य आ वहा दैव�यं जनम

शर�ण�वन विप�रस�य स�ष�ट�तिम

तवामग�ने सवाध�यो मर�तासो देव वीतये

यज�ञेष� देवमीळते

तव पर यक�षि सन�द�र�शम�त करत�ं स�दानवः

विश�वे ज�षन�त कामिनः

तवं होता मन�र�हितो वह�निरासा विद�ष�टरः

अग�ने यक�षिदिवो विशः

अग�न आ याहि वीतये गर�णानो हव�यदातये

नि होता सत�सि बर�हिषि

तं तवा समिद�भिरङगिरो घर�तेन वर�धयामसि

बर�हच�छोचा यविष�ठ�य

स नः पर�थ� शरवाय�यमछा देव विवाससि

बर�हदग�ने स�वीर�यम

तवामग�ने प�ष�करादध�यथर�वा निरमन�थत

मूर�ध�नो विश�वस�य वाघतः

तम� तवा दध�यंं रषिः प�त�र ईधे अथर�वणः

वर�त�रहणं प�रन�दरम

तम� तवा पाथ�यो वर�षा समीधे दस�य�हन�तमम

धनंजयं रणे-रणे

�ह�यू ष� बरवाणि ते.अग�न इत�थेतरा गिरः

�भिर�वर�धास इन�द�भिः

यत�र कव च ते मनो दक�षं दधस उत�तरम

तत�रा सदः कर�णवसे

नहि ते पूर�तमक�षिपद भ�वन नेमानां वसो

अथा द�वो वनवसे

आग�निरगामि भारतो वर�त�रहा प�र�चेतनः

दिवोदासस�य सत�पतिः

स हि विश�वाति पार�थिवा रयिं दाशन महित�वना

वन�वन�नवातो अस�त�र�तः

स परत�नवन नवीयसाग�ने दय�म�नेन संयता

बर�हत ततन�थभान�ना

पर वः सखायो अग�नये सतोमं यज�ञं च धर�ष�ण�या

अर�चगाय च वेधसे

स हि यो मान�षा य�गा सीदद धोता कविक�रत�ः

दूतश�च हव�यवाहनः

ता राजाना श�चिव�रतादित�यान मार�तं गणम

वसो यक�षीह रोदसी

वस�वी ते अग�ने सन�द�र�ष�टिरिषयते मर�त�याय

ऊर�जो नपादम�र�तस�य

करत�वा दा अस�त� शरेष�ठो.अद�य तवा वन�वन स�रेक�णाः

मर�त आनाश स�व�र�क�तिम

ते ते अग�ने तवोता इषयन�तो विश�वमाय�ः

तरन�तो अर�यो अरातीर�वन�वन�तो अर�यो अरातीः

अग�निस�तिग�मेन शोचिषा यासद विश�वं नयत�रिणम

अग�निर�नोवनते रयिम

स�वीरं रयिमा भर जातवेदो विचर�षणे

जहि रक�षांसि स�क�रतो

तवं नः पाह�यंहसो जातवेदो अघायतः

रक�षा णो बरह�मणस कवे

यो नो अग�ने द�रेव आ मर�तो वधाय दाशति

तस�मान नः पाह�यंहसः

तवं तं देव जिह�वया परि बाधस�व द�ष�क�र�तम

मर�तो यो नोजिघांसति

भरद�वाजाय सप�रथः शर�म यछ सहन�त�य

अग�ने वरेण�यंवस�

अग�निर�व�र�त�राणि जङघनद दरविणस�य�र�विपन�यया

समिद�धः श�क�र आह�तः

गर�भे मात�ः पित�ष पिता विदिद�य�तानो अक�षरे

सीदन�न�र�तस�य योनिमा

बरह�म परजावदा भर जातवेदो विचर�षणे

अग�ने यद दीद अयद दिवि

उप तवा रण�वसन�द�र�शं परयस�वन�तः सहस�क�र�त

अग�ने सस�र�ज�महे गिरः

उप छायामिव घर�णेरगन�म शर�म ते वयम

अग�ने हिरण�यसन�द�र�शः

य उग�र इव शर�यहा तिग�मश�र�ङगो न वंसगः

अग�ने प�रो र�रोजिथ

आ यं हस�ते न खादिनं शिश�ं जातं न बिभ�रति

विशामग�निं सवध�वरम

पर देवं देववीतये भरता वस�वित�तमम

आ सवे योनौ नि षीदत�

आ जातं जातवेदसि परियं शिशीतातिथिम

सयोन आ गर�हपतिम

अग�ने य�क�ष�वा हि ये तवाश�वासो देव साधवः

अरं वहन�ति मन�यवे

अछा नो याह�या वहाभि परयांसि वीतये

आ देवान सोमपीतये

उदग�ने भारत दय�मदजस�रेण दविद�य�तत

शोचा वि भाह�यजर

वीती यो देवं मर�तो द�वस�येदग�निमीळीताध�वरे हविष�मान

होतारं सत�ययजं रोदस�योर�त�तानहस�तो नमसा विवासेत

आ ते अग�न रचा हविर�ह�र�दा तष�टं भरामसि

ते ते भवन�तूक�षण रषभासो वशा उत

अग�निं देवासो अग�रियमिन�धते वर�त�रहन�तमम

येना वसून�याभ�र�ता तर�ळ�हा रक�षांसि वाजिनाष� यज�ञियम


tvamaghne yajñ�n�ṃ hot� viśveṣ�ṃ hitaḥ

devebhirm�nuṣe jane

sa no mandr�bhiradhvare jihv�bhiryaj� mahaḥ

� dev�n vakṣi yakṣi ca

vetth� hi vedho adhvanaḥ pathaśca dev�ñjas�

aghne yajñeṣu sukrato

tv�mīḷe adha dvit� bharato v�jibhiḥ śunam

īje yajñeayat divi

tvamim� v�ry� puru divod�s�ya sunvate

bharadv�j�ya d�śuṣe

tvaṃ dūto amartya � vah� daivyaṃ janam

śṛṇvan viprasya suṣṭutim

tv�maghne sv�dhyo mart�so deva vītaye

yajñeṣu devamīḷate

tava pra yakṣi sandṛśamuta kratuṃ sud�navaḥ

viśve juṣanta k�minaḥ


tvaṃ hot� manurhito vahnir�s� viduṣṭaraḥ

aghne yakṣidivo viśaḥ


aghna � y�hi vītaye ghṛṇ�no havyad�taye

ni hot� satsi barhiṣi

taṃ tv� samidbhiraṅghiro ghṛtena vardhay�masi

bṛhacchoc� yaviṣṭhya

sa naḥ pṛthu śrav�yyamach� deva viv�sasi

bṛhadaghne suvīryam

tv�maghne puṣkar�dadhyatharv� niramanthata

mūrdhno viśvasya v�ghataḥ


tamu tv� dadhyaṃṃ ṛṣiḥ putra īdhe atharvaṇaḥ

vṛtrahaṇaṃ purandaram

tamu tv� p�thyo vṛṣ� samīdhe dasyuhantamam

dhanaṃjayaṃ raṇe-raṇe

ehyū ṣu brav�ṇi te.aghna itthetar� ghiraḥ

ebhirvardh�sa indubhiḥ


yatra kva ca te mano dakṣaṃ dadhasa uttaram

tatr� sadaḥ kṛṇavase

nahi te pūrtamakṣipad bhuvan nem�n�ṃ vaso

ath� duvo vanavase

�ghniragh�mi bh�rato vṛtrah� purucetanaḥ

divod�sasya satpatiḥ


sa hi viśv�ti p�rthiv� rayiṃ d�śan mahitvan�

vanvannav�to astṛtaḥ


sa pratnavan navīyas�ghne dyumnena saṃyat�

bṛhat tatanthabh�nun�

pra vaḥ sakh�yo aghnaye stomaṃ yajñaṃ ca dhṛṣṇuy�

arcagh�ya ca vedhase

sa hi yo m�nuṣ� yugh� sīdad dhot� kavikratuḥ

dūtaśca havyav�hanaḥ


t� r�j�n� śucivrat�dity�n m�rutaṃ ghaṇam

vaso yakṣīha rodasī

vasvī te aghne sandṛṣṭiriṣayate marty�ya

ūrjo nap�damṛtasya

kratv� d� astu śreṣṭho.adya tv� vanvan surekṇ�ḥ


marta �n�śa suvṛktim

te te aghne tvot� iṣayanto viśvam�yuḥ

taranto aryo ar�tīrvanvanto aryo ar�tīḥ


aghnistighmena śociṣ� y�sad viśvaṃ nyatriṇam

aghnirnovanate rayim

suvīraṃ rayim� bhara j�tavedo vicarṣaṇe

jahi rakṣ�ṃsi sukrato

tvaṃ naḥ p�hyaṃhaso j�tavedo agh�yataḥ

rakṣ� ṇo brahmaṇas kave

yo no aghne dureva � marto vadh�ya d�śati

tasm�n naḥ p�hyaṃhasaḥ


tvaṃ taṃ deva jihvay� pari b�dhasva duṣkṛtam

marto yo nojigh�ṃsati

bharadv�j�ya saprathaḥ śarma yacha sahantya

aghne vareṇyaṃvasu

aghnirvṛtr�ṇi jaṅghanad draviṇasyurvipanyay�

samiddhaḥ śukra �hutaḥ


gharbhe m�tuḥ pituṣ pit� vididyut�no akṣare

sīdannṛtasya yonim�

brahma praj�vad� bhara j�tavedo vicarṣaṇe

aghne yad dīd ayad divi

upa tv� raṇvasandṛśaṃ prayasvantaḥ sahaskṛta

aghne sasṛjmahe ghiraḥ


upa ch�y�miva ghṛṇeraghanma śarma te vayam

aghne hiraṇyasandṛśaḥ


ya ughra iva śaryah� tighmaśṛṅgho na vaṃsaghaḥ

aghne puro rurojitha

� yaṃ haste na kh�dinaṃ śiśuṃ j�taṃ na bibhrati

viś�maghniṃ svadhvaram

pra devaṃ devavītaye bharat� vasuvittamam

� sve yonau ni ṣīdatu

� j�taṃ j�tavedasi priyaṃ śiśīt�tithim

syona � ghṛhapatim

aghne yukṣv� hi ye tav�śv�so deva s�dhavaḥ

araṃ vahanti manyave

ach� no y�hy� vah�bhi pray�ṃsi vītaye

� dev�n somapītaye

udaghne bh�rata dyumadajasreṇa davidyutat

śoc� vi bh�hyajara

vītī yo devaṃ marto duvasyedaghnimīḷīt�dhvare haviṣm�n

hot�raṃ satyayajaṃ rodasyorutt�nahasto namas� viv�set

� te aghna ṛc� havirhṛd� taṣṭaṃ bhar�masi

te te bhavantūkṣaṇa ṛṣabh�so vaś� uta

aghniṃ dev�so aghriyamindhate vṛtrahantamam

yen� vasūny�bhṛt� tṛḷh� rakṣ�ṃsi v�jin�ṣu yajñiyam