Book 4. Chapter 12
Book 4
Chapter 12
1
etac ca vacanaṃ śrutvā sugrīveṇa subhāṣitam
pratyayārthaṃ mahātejā rāmo jagrāha kārmukam
2
sa gṛhītvā dhanur ghoraṃ śaram ekaṃ ca mānadaḥ
sālān uddiśya cikṣepa jyāsvanaiḥ pūrayan diśaḥ
3
sa visṛṣṭo balavatā bāṇaḥ svarṇapariṣkṛtaḥ
bhittvā sālān giriprasthe sapta bhūmiṃ viveśa ha
4
praviṣṭas tu muhūrtena rasāṃ bhittvā mahājavaḥ
niṣpatya ca punas tūrṇaṃ svatūṇīṃ praviveśa ha
5
tān dṛṣṭvā sapta nirbhinnān sālān vānarapuṃgavaḥ
rāmasya śaravegena vismayaṃ paramaṃ gataḥ
6
sa mūrdhnā nyapatad bhūmau pralambīkṛtabhūṣaṇaḥ
sugrīvaḥ paramaprīto rāghavāya kṛtāñjaliḥ
7
idaṃ covāca dharmajñaṃ karmaṇā tena harṣitaḥ
rāmaṃ sarvāstraviduṣāṃ reṣṭhaṃ śūram avasthitam
8
sendrān api surān sarvāṃs tvaṃ bāṇaiḥ puruṣarṣabha
samarthaḥ samare hantuṃ kiṃ punar vālinaṃ prabho
9
yena sapta mahāsālā girir bhūmiś ca dāritāḥ
bāṇenaikena kākutstha sthātā te ko raṇāgrataḥ
10
adya me vigataḥ śokaḥ prītir adya parā mama
suhṛdaṃ tvāṃ samāsādya mahendravaruṇopamam
11
tam adyaiva priyārthaṃ me vairiṇaṃ bhrātṛrūpiṇam
vālinaṃ jahi kākutstha mayā baddho 'yam añjaliḥ
12
tato rāmaḥ pariṣvajya sugrīvaṃ priyadarśanam
pratyuvāca mahāprājño lakṣmaṇānumataṃ vacaḥ
13
asmād gacchāma kiṣkindhāṃ kṣipraṃ gaccha tvam agrataḥ
gatvā cāhvaya sugrīva vālinaṃ bhrātṛgandhinam
14
sarve te tvaritaṃ gatvā kiṣkindhāṃ vālinaḥ purīm
vṛkṣair ātmānam āvṛtya vyatiṣṭhan gahane vane
15
sugrīvo vyanadad ghoraṃ vālino hvānakāraṇāt
gāḍhaṃ parihito vegān nādair bhindann ivāmbaram
16
taṃ śrutvā ninadaṃ bhrātuḥ kruddho vālī mahābalaḥ
niṣpapāta susaṃrabdho bhāskaro 'stataṭād iva
17
tataḥ sutumulaṃ yuddhaṃ vālisugrīvayor abhūt
gagane grahayor ghoraṃ budhāṅgārakayor iva
18
talair aśanikalpaiś ca vajrakalpaiś ca muṣṭibhiḥ
jaghnatuḥ samare 'nyonyaṃ bhrātarau krodhamūrchitau
19
tato rāmo dhanuṣpāṇis tāv ubhau samudīkṣya tu
anyonyasadṛśau vīrāv ubhau devāv ivāśvinau
20
yan nāvagacchat sugrīvaṃ vālinaṃ vāpi rāghavaḥ
tato na kṛtavān buddhiṃ moktum antakaraṃ śaram
21
etasminn antare bhagnaḥ sugrīvas tena vālinā
apaśyan rāghavaṃ nātham ṛśyamūkaṃ pradudruve
22
klānto rudhirasiktāṅgaḥ prahārair jarjarīkṛtaḥ
vālinābhidrutaḥ krodhāt praviveśa mahāvanam
23
taṃ praviṣṭaṃ vanaṃ dṛṣṭvā vālī śāpabhayāt tataḥ
mukto hy asi tvam ity uktvā sa nivṛtto mahābalaḥ
24
rāghavo 'pi saha bhrātrā saha caiva hanūmatā
tad eva vanam āgacchat sugrīvo yatra vānaraḥ
25
taṃ samīkṣyāgataṃ rāmaṃ sugrīvaḥ sahalakṣmaṇam
hrīmān dīnam uvācedaṃ vasudhām avalokayan
26
hvayasveti mām uktvā darśayitvā ca vikramam
vairiṇā ghātayitvā ca kim idānīṃ tvayā kṛtam
27
tām eva velāṃ vaktavyaṃ tvayā rāghava tattvataḥ
vālinaṃ na nihanmīti tato nāham ito vraje
28
tasya caivaṃ bruvāṇasya sugrīvasya mahātmanaḥ
karuṇaṃ dīnayā vācā rāghavaḥ punar abravīt
29
sugrīva śrūyatāṃ tātaḥ krodhaś ca vyapanīyatām
kāraṇaṃ yena bāṇo 'yaṃ na mayā sa visarjitaḥ
30
alaṃkāreṇa veṣeṇa pramāṇena gatena ca
tvaṃ ca sugrīva vālī ca sadṛśau sthaḥ parasparam
31
svareṇa varcasā caiva prekṣitena ca vānara
vikrameṇa ca vākyaiś ca vyaktiṃ vāṃ nopalakṣaye
32
tato 'haṃ rūpasādṛśyān mohito vānarottama
notsṛjāmi mahāvegaṃ śaraṃ śatrunibarhaṇam
33
etanmuhūrte tu mayā paśya vālinam āhave
nirastam iṣuṇaikena veṣṭamānaṃ mahītale
34
abhijñānaṃ kuruṣva tvam ātmano vānareśvara
yena tvām abhijānīyāṃ dvandvayuddham upāgatam
35
gajapuṣpīm imāṃ phullām utpāṭya śubhalakṣaṇām
kuru lakṣmaṇa kaṇṭhe 'sya sugrīvasya mahātmanaḥ
36
tato giritaṭe jātām utpāṭya kusumāyutām
lakṣmaṇo gajapuṣpīṃ tāṃ tasya kaṇṭhe vyasarjayat
37
sa tathā śuśubhe śrīmāṁl latayā kaṇṭhasaktayā
mālayeva balākānāṃ sasaṃdhya iva toyadaḥ
38
vibhrājamāno vapuṣā rāmavākyasamāhitaḥ
jagāma saha rāmeṇa kiṣkindhāṃ vālipālitām
1
एतच च वचनं शरुत्वा सुग्रीवेण सुभाषितम
परत्ययार्थं महातेजा रामॊ जग्राह कार्मुकम
2
स गृहीत्वा धनुर घॊरं शरम एकं च मानदः
सालान उद्दिश्य चिक्षेप जयास्वनैः पूरयन दिशः
3
स विसृष्टॊ बलवता बाणः सवर्णपरिष्कृतः
भित्त्वा सालान गिरिप्रस्थे सप्त भूमिं विवेश ह
4
परविष्टस तु मुहूर्तेन रसां भित्त्वा महाजवः
निष्पत्य च पुनस तूर्णं सवतूणीं परविवेश ह
5
तान दृष्ट्वा सप्त निर्भिन्नान सालान वानरपुंगवः
रामस्य शरवेगेन विस्मयं परमं गतः
6
स मूर्ध्ना नयपतद भूमौ परलम्बीकृतभूषणः
सुग्रीवः परमप्रीतॊ राघवाय कृताञ्जलिः
7
इदं चॊवाच धर्मज्ञं कर्मणा तेन हर्षितः
रामं सर्वास्त्रविदुषां शरेष्ठं शूरम अवस्थितम
8
सेन्द्रान अपि सुरान सर्वांस तवं बाणैः पुरुषर्षभ
समर्थः समरे हन्तुं किं पुनर वालिनं परभॊ
9
येन सप्त महासाला गिरिर भूमिश च दारिताः
बाणेनैकेन काकुत्स्थ सथाता ते कॊ रणाग्रतः
10
अद्य मे विगतः शॊकः परीतिर अद्य परा मम
सुहृदं तवां समासाद्य महेन्द्रवरुणॊपमम
11
तम अद्यैव परियार्थं मे वैरिणं भरातृरूपिणम
वालिनं जहि काकुत्स्थ मया बद्धॊ ऽयम अञ्जलिः
12
ततॊ रामः परिष्वज्य सुग्रीवं परियदर्शनम
परत्युवाच महाप्राज्ञॊ लक्ष्मणानुमतं वचः
13
अस्माद गच्छाम किष्किन्धां कषिप्रं गच्छ तवम अग्रतः
गत्वा चाह्वय सुग्रीव वालिनं भरातृगन्धिनम
14
सर्वे ते तवरितं गत्वा किष्किन्धां वालिनः पुरीम
वृक्षैर आत्मानम आवृत्य वयतिष्ठन गहने वने
15
सुग्रीवॊ वयनदद घॊरं वालिनॊ हवानकारणात
गाढं परिहितॊ वेगान नादैर भिन्दन्न इवाम्बरम
16
तं शरुत्वा निनदं भरातुः करुद्धॊ वाली महाबलः
निष्पपात सुसंरब्धॊ भास्करॊ ऽसततटाद इव
17
ततः सुतुमुलं युद्धं वालिसुग्रीवयॊर अभूत
गगने गरहयॊर घॊरं बुधाङ्गारकयॊर इव
18
तलैर अशनिकल्पैश च वज्रकल्पैश च मुष्टिभिः
जघ्नतुः समरे ऽनयॊन्यं भरातरौ करॊधमूर्छितौ
19
ततॊ रामॊ धनुष्पाणिस ताव उभौ समुदीक्ष्य तु
अन्यॊन्यसदृशौ वीराव उभौ देवाव इवाश्विनौ
20
यन नावगच्छत सुग्रीवं वालिनं वापि राघवः
ततॊ न कृतवान बुद्धिं मॊक्तुम अन्तकरं शरम
21
एतस्मिन्न अन्तरे भग्नः सुग्रीवस तेन वालिना
अपश्यन राघवं नाथम ऋश्यमूकं परदुद्रुवे
22
कलान्तॊ रुधिरसिक्ताङ्गः परहारैर जर्जरीकृतः
वालिनाभिद्रुतः करॊधात परविवेश महावनम
23
तं परविष्टं वनं दृष्ट्वा वाली शापभयात ततः
मुक्तॊ हय असि तवम इत्य उक्त्वा स निवृत्तॊ महाबलः
24
राघवॊ ऽपि सह भरात्रा सह चैव हनूमता
तद एव वनम आगच्छत सुग्रीवॊ यत्र वानरः
25
तं समीक्ष्यागतं रामं सुग्रीवः सहलक्ष्मणम
हरीमान दीनम उवाचेदं वसुधाम अवलॊकयन
26
आह्वयस्वेति माम उक्त्वा दर्शयित्वा च विक्रमम
वैरिणा घातयित्वा च किम इदानीं तवया कृतम
27
ताम एव वेलां वक्तव्यं तवया राघव तत्त्वतः
वालिनं न निहन्मीति ततॊ नाहम इतॊ वरजे
28
तस्य चैवं बरुवाणस्य सुग्रीवस्य महात्मनः
करुणं दीनया वाचा राघवः पुनर अब्रवीत
29
सुग्रीव शरूयतां तातः करॊधश च वयपनीयताम
कारणं येन बाणॊ ऽयं न मया स विसर्जितः
30
अलंकारेण वेषेण परमाणेन गतेन च
तवं च सुग्रीव वाली च सदृशौ सथः परस्परम
31
सवरेण वर्चसा चैव परेक्षितेन च वानर
विक्रमेण च वाक्यैश च वयक्तिं वां नॊपलक्षये
32
ततॊ ऽहं रूपसादृश्यान मॊहितॊ वानरॊत्तम
नॊत्सृजामि महावेगं शरं शत्रुनिबर्हणम
33
एतन्मुहूर्ते तु मया पश्य वालिनम आहवे
निरस्तम इषुणैकेन वेष्टमानं महीतले
34
अभिज्ञानं कुरुष्व तवम आत्मनॊ वानरेश्वर
येन तवाम अभिजानीयां दवन्द्वयुद्धम उपागतम
35
गजपुष्पीम इमां फुल्लाम उत्पाट्य शुभलक्षणाम
कुरु लक्ष्मण कण्ठे ऽसय सुग्रीवस्य महात्मनः
36
ततॊ गिरितटे जाताम उत्पाट्य कुसुमायुताम
लक्ष्मणॊ गजपुष्पीं तां तस्य कण्ठे वयसर्जयत
37
स तथा शुशुभे शरीमाँल लतया कण्ठसक्तया
मालयेव बलाकानां ससंध्य इव तॊयदः
38
विभ्राजमानॊ वपुषा रामवाक्यसमाहितः
जगाम सह रामेण किष्किन्धां वालिपालिता
Chapter 12
1
etac ca vacanaṃ śrutvā sugrīveṇa subhāṣitam
pratyayārthaṃ mahātejā rāmo jagrāha kārmukam
2
sa gṛhītvā dhanur ghoraṃ śaram ekaṃ ca mānadaḥ
sālān uddiśya cikṣepa jyāsvanaiḥ pūrayan diśaḥ
3
sa visṛṣṭo balavatā bāṇaḥ svarṇapariṣkṛtaḥ
bhittvā sālān giriprasthe sapta bhūmiṃ viveśa ha
4
praviṣṭas tu muhūrtena rasāṃ bhittvā mahājavaḥ
niṣpatya ca punas tūrṇaṃ svatūṇīṃ praviveśa ha
5
tān dṛṣṭvā sapta nirbhinnān sālān vānarapuṃgavaḥ
rāmasya śaravegena vismayaṃ paramaṃ gataḥ
6
sa mūrdhnā nyapatad bhūmau pralambīkṛtabhūṣaṇaḥ
sugrīvaḥ paramaprīto rāghavāya kṛtāñjaliḥ
7
idaṃ covāca dharmajñaṃ karmaṇā tena harṣitaḥ
rāmaṃ sarvāstraviduṣāṃ reṣṭhaṃ śūram avasthitam
8
sendrān api surān sarvāṃs tvaṃ bāṇaiḥ puruṣarṣabha
samarthaḥ samare hantuṃ kiṃ punar vālinaṃ prabho
9
yena sapta mahāsālā girir bhūmiś ca dāritāḥ
bāṇenaikena kākutstha sthātā te ko raṇāgrataḥ
10
adya me vigataḥ śokaḥ prītir adya parā mama
suhṛdaṃ tvāṃ samāsādya mahendravaruṇopamam
11
tam adyaiva priyārthaṃ me vairiṇaṃ bhrātṛrūpiṇam
vālinaṃ jahi kākutstha mayā baddho 'yam añjaliḥ
12
tato rāmaḥ pariṣvajya sugrīvaṃ priyadarśanam
pratyuvāca mahāprājño lakṣmaṇānumataṃ vacaḥ
13
asmād gacchāma kiṣkindhāṃ kṣipraṃ gaccha tvam agrataḥ
gatvā cāhvaya sugrīva vālinaṃ bhrātṛgandhinam
14
sarve te tvaritaṃ gatvā kiṣkindhāṃ vālinaḥ purīm
vṛkṣair ātmānam āvṛtya vyatiṣṭhan gahane vane
15
sugrīvo vyanadad ghoraṃ vālino hvānakāraṇāt
gāḍhaṃ parihito vegān nādair bhindann ivāmbaram
16
taṃ śrutvā ninadaṃ bhrātuḥ kruddho vālī mahābalaḥ
niṣpapāta susaṃrabdho bhāskaro 'stataṭād iva
17
tataḥ sutumulaṃ yuddhaṃ vālisugrīvayor abhūt
gagane grahayor ghoraṃ budhāṅgārakayor iva
18
talair aśanikalpaiś ca vajrakalpaiś ca muṣṭibhiḥ
jaghnatuḥ samare 'nyonyaṃ bhrātarau krodhamūrchitau
19
tato rāmo dhanuṣpāṇis tāv ubhau samudīkṣya tu
anyonyasadṛśau vīrāv ubhau devāv ivāśvinau
20
yan nāvagacchat sugrīvaṃ vālinaṃ vāpi rāghavaḥ
tato na kṛtavān buddhiṃ moktum antakaraṃ śaram
21
etasminn antare bhagnaḥ sugrīvas tena vālinā
apaśyan rāghavaṃ nātham ṛśyamūkaṃ pradudruve
22
klānto rudhirasiktāṅgaḥ prahārair jarjarīkṛtaḥ
vālinābhidrutaḥ krodhāt praviveśa mahāvanam
23
taṃ praviṣṭaṃ vanaṃ dṛṣṭvā vālī śāpabhayāt tataḥ
mukto hy asi tvam ity uktvā sa nivṛtto mahābalaḥ
24
rāghavo 'pi saha bhrātrā saha caiva hanūmatā
tad eva vanam āgacchat sugrīvo yatra vānaraḥ
25
taṃ samīkṣyāgataṃ rāmaṃ sugrīvaḥ sahalakṣmaṇam
hrīmān dīnam uvācedaṃ vasudhām avalokayan
26
hvayasveti mām uktvā darśayitvā ca vikramam
vairiṇā ghātayitvā ca kim idānīṃ tvayā kṛtam
27
tām eva velāṃ vaktavyaṃ tvayā rāghava tattvataḥ
vālinaṃ na nihanmīti tato nāham ito vraje
28
tasya caivaṃ bruvāṇasya sugrīvasya mahātmanaḥ
karuṇaṃ dīnayā vācā rāghavaḥ punar abravīt
29
sugrīva śrūyatāṃ tātaḥ krodhaś ca vyapanīyatām
kāraṇaṃ yena bāṇo 'yaṃ na mayā sa visarjitaḥ
30
alaṃkāreṇa veṣeṇa pramāṇena gatena ca
tvaṃ ca sugrīva vālī ca sadṛśau sthaḥ parasparam
31
svareṇa varcasā caiva prekṣitena ca vānara
vikrameṇa ca vākyaiś ca vyaktiṃ vāṃ nopalakṣaye
32
tato 'haṃ rūpasādṛśyān mohito vānarottama
notsṛjāmi mahāvegaṃ śaraṃ śatrunibarhaṇam
33
etanmuhūrte tu mayā paśya vālinam āhave
nirastam iṣuṇaikena veṣṭamānaṃ mahītale
34
abhijñānaṃ kuruṣva tvam ātmano vānareśvara
yena tvām abhijānīyāṃ dvandvayuddham upāgatam
35
gajapuṣpīm imāṃ phullām utpāṭya śubhalakṣaṇām
kuru lakṣmaṇa kaṇṭhe 'sya sugrīvasya mahātmanaḥ
36
tato giritaṭe jātām utpāṭya kusumāyutām
lakṣmaṇo gajapuṣpīṃ tāṃ tasya kaṇṭhe vyasarjayat
37
sa tathā śuśubhe śrīmāṁl latayā kaṇṭhasaktayā
mālayeva balākānāṃ sasaṃdhya iva toyadaḥ
38
vibhrājamāno vapuṣā rāmavākyasamāhitaḥ
jagāma saha rāmeṇa kiṣkindhāṃ vālipālitām
1
एतच च वचनं शरुत्वा सुग्रीवेण सुभाषितम
परत्ययार्थं महातेजा रामॊ जग्राह कार्मुकम
2
स गृहीत्वा धनुर घॊरं शरम एकं च मानदः
सालान उद्दिश्य चिक्षेप जयास्वनैः पूरयन दिशः
3
स विसृष्टॊ बलवता बाणः सवर्णपरिष्कृतः
भित्त्वा सालान गिरिप्रस्थे सप्त भूमिं विवेश ह
4
परविष्टस तु मुहूर्तेन रसां भित्त्वा महाजवः
निष्पत्य च पुनस तूर्णं सवतूणीं परविवेश ह
5
तान दृष्ट्वा सप्त निर्भिन्नान सालान वानरपुंगवः
रामस्य शरवेगेन विस्मयं परमं गतः
6
स मूर्ध्ना नयपतद भूमौ परलम्बीकृतभूषणः
सुग्रीवः परमप्रीतॊ राघवाय कृताञ्जलिः
7
इदं चॊवाच धर्मज्ञं कर्मणा तेन हर्षितः
रामं सर्वास्त्रविदुषां शरेष्ठं शूरम अवस्थितम
8
सेन्द्रान अपि सुरान सर्वांस तवं बाणैः पुरुषर्षभ
समर्थः समरे हन्तुं किं पुनर वालिनं परभॊ
9
येन सप्त महासाला गिरिर भूमिश च दारिताः
बाणेनैकेन काकुत्स्थ सथाता ते कॊ रणाग्रतः
10
अद्य मे विगतः शॊकः परीतिर अद्य परा मम
सुहृदं तवां समासाद्य महेन्द्रवरुणॊपमम
11
तम अद्यैव परियार्थं मे वैरिणं भरातृरूपिणम
वालिनं जहि काकुत्स्थ मया बद्धॊ ऽयम अञ्जलिः
12
ततॊ रामः परिष्वज्य सुग्रीवं परियदर्शनम
परत्युवाच महाप्राज्ञॊ लक्ष्मणानुमतं वचः
13
अस्माद गच्छाम किष्किन्धां कषिप्रं गच्छ तवम अग्रतः
गत्वा चाह्वय सुग्रीव वालिनं भरातृगन्धिनम
14
सर्वे ते तवरितं गत्वा किष्किन्धां वालिनः पुरीम
वृक्षैर आत्मानम आवृत्य वयतिष्ठन गहने वने
15
सुग्रीवॊ वयनदद घॊरं वालिनॊ हवानकारणात
गाढं परिहितॊ वेगान नादैर भिन्दन्न इवाम्बरम
16
तं शरुत्वा निनदं भरातुः करुद्धॊ वाली महाबलः
निष्पपात सुसंरब्धॊ भास्करॊ ऽसततटाद इव
17
ततः सुतुमुलं युद्धं वालिसुग्रीवयॊर अभूत
गगने गरहयॊर घॊरं बुधाङ्गारकयॊर इव
18
तलैर अशनिकल्पैश च वज्रकल्पैश च मुष्टिभिः
जघ्नतुः समरे ऽनयॊन्यं भरातरौ करॊधमूर्छितौ
19
ततॊ रामॊ धनुष्पाणिस ताव उभौ समुदीक्ष्य तु
अन्यॊन्यसदृशौ वीराव उभौ देवाव इवाश्विनौ
20
यन नावगच्छत सुग्रीवं वालिनं वापि राघवः
ततॊ न कृतवान बुद्धिं मॊक्तुम अन्तकरं शरम
21
एतस्मिन्न अन्तरे भग्नः सुग्रीवस तेन वालिना
अपश्यन राघवं नाथम ऋश्यमूकं परदुद्रुवे
22
कलान्तॊ रुधिरसिक्ताङ्गः परहारैर जर्जरीकृतः
वालिनाभिद्रुतः करॊधात परविवेश महावनम
23
तं परविष्टं वनं दृष्ट्वा वाली शापभयात ततः
मुक्तॊ हय असि तवम इत्य उक्त्वा स निवृत्तॊ महाबलः
24
राघवॊ ऽपि सह भरात्रा सह चैव हनूमता
तद एव वनम आगच्छत सुग्रीवॊ यत्र वानरः
25
तं समीक्ष्यागतं रामं सुग्रीवः सहलक्ष्मणम
हरीमान दीनम उवाचेदं वसुधाम अवलॊकयन
26
आह्वयस्वेति माम उक्त्वा दर्शयित्वा च विक्रमम
वैरिणा घातयित्वा च किम इदानीं तवया कृतम
27
ताम एव वेलां वक्तव्यं तवया राघव तत्त्वतः
वालिनं न निहन्मीति ततॊ नाहम इतॊ वरजे
28
तस्य चैवं बरुवाणस्य सुग्रीवस्य महात्मनः
करुणं दीनया वाचा राघवः पुनर अब्रवीत
29
सुग्रीव शरूयतां तातः करॊधश च वयपनीयताम
कारणं येन बाणॊ ऽयं न मया स विसर्जितः
30
अलंकारेण वेषेण परमाणेन गतेन च
तवं च सुग्रीव वाली च सदृशौ सथः परस्परम
31
सवरेण वर्चसा चैव परेक्षितेन च वानर
विक्रमेण च वाक्यैश च वयक्तिं वां नॊपलक्षये
32
ततॊ ऽहं रूपसादृश्यान मॊहितॊ वानरॊत्तम
नॊत्सृजामि महावेगं शरं शत्रुनिबर्हणम
33
एतन्मुहूर्ते तु मया पश्य वालिनम आहवे
निरस्तम इषुणैकेन वेष्टमानं महीतले
34
अभिज्ञानं कुरुष्व तवम आत्मनॊ वानरेश्वर
येन तवाम अभिजानीयां दवन्द्वयुद्धम उपागतम
35
गजपुष्पीम इमां फुल्लाम उत्पाट्य शुभलक्षणाम
कुरु लक्ष्मण कण्ठे ऽसय सुग्रीवस्य महात्मनः
36
ततॊ गिरितटे जाताम उत्पाट्य कुसुमायुताम
लक्ष्मणॊ गजपुष्पीं तां तस्य कण्ठे वयसर्जयत
37
स तथा शुशुभे शरीमाँल लतया कण्ठसक्तया
मालयेव बलाकानां ससंध्य इव तॊयदः
38
विभ्राजमानॊ वपुषा रामवाक्यसमाहितः
जगाम सह रामेण किष्किन्धां वालिपालिता
