Book 5. Chapter 25

Book 5
Chapter 25

1

ity ukt�ḥ sītay� ghoraṃ r�kṣasyaḥ krodhamūrchit�ḥ

k�ś cij jagmus tad �khy�tuṃ r�vaṇasya tarasvinaḥ

2

tataḥ sīt�m up�gamya r�kṣasyo ghoradarśan�ḥ

punaḥ paruṣam ek�rtham anarth�rtham ath�bruvan

3

hanted�nīṃ tav�n�rye sīte p�paviniścaye

r�kṣasyo bhakṣayiṣyanti m�ṃsam etad yath�sukham

4

sīt�ṃ t�bhir an�ry�bhir dṛṣṭv� saṃtarjit�ṃ tad�

r�kṣasī trijaṭ�vṛddh� śay�n� v�kyam abravīt

5

�tm�naṃ kh�dat�n�ry� na sīt�ṃ bhakṣayiṣyatha

janakasya sut�m iṣṭ�ṃ snuṣ�ṃ daśarathasya ca

6

svapno hy adya may� dṛṣṭo d�ruṇo romaharṣaṇaḥ

r�kṣas�n�m abh�v�ya bhartur asy� bhav�ya ca

7

evam ukt�s trijaṭay� r�kṣasyaḥ krodhamūrchit�ḥ

sarv� ev�bruvan bhīt�s trijaṭ�ṃ t�m idaṃ vacaḥ

8

kathayasva tvay� dṛṣṭaḥ svapne 'yaṃ kīdṛśo niśi

9

t�s�ṃ śrutv� tu vacanaṃ r�kṣasīn�ṃ mukhodgatam

uv�ca vacanaṃ k�le trijaṭ�svapnasaṃśritam

10

gajadantamayīṃ divy�ṃ śibik�m antarikṣag�m

yukt�ṃ v�jisahasreṇa svayam �sth�ya r�ghavaḥ

11

svapne c�dya may� dṛṣṭ� sīt� śukl�mbar�vṛt�

s�gareṇa parikṣiptaṃ śvetaparvatam �sthit�

r�meṇa saṃgat� sīt� bh�skareṇa prabh� yath�

12

r�ghavaś ca may� dṛṣṭaś caturdantaṃ mah�gajam

�rū�haḥ śailasaṃk�śaṃ cac�ra sahalakṣmaṇaḥ

13

tatas tau naraś�rdūlau dīpyam�nau svatejas�

śuklam�ly�mbaradharau j�nakīṃ paryupasthitau

14

tatas tasya nagasy�gre �k�śasthasya dantinaḥ

bhartr� parigṛhītasya j�nakī skandham �śrit�

15

bhartur aṅk�t samutpatya tataḥ kamalalocan�

candrasūryau may� dṛṣṭ� p�ṇibhy�ṃ parim�rjatī

16

tatas t�bhy�ṃ kum�r�bhy�m �sthitaḥ sa gajottamaḥ

sītay� ca viś�l�kṣy� laṅk�y� upari sthitaḥ

17

p�ṇ�urarṣabhayuktena rathen�ṣṭayuj� svayam

śuklam�ly�mbaradharo lakṣmaṇena sam�gataḥ

lakṣmaṇena saha bhr�tr� sītay� saha bh�ryay�

18

vim�n�t puṣpak�d adya r�vaṇaḥ patito bhuvi

kṛṣyap�ṇaḥ striy� dṛṣṭo muṇ�aḥ kṛṣṇ�mbaraḥ punaḥ

19

rathena kharayuktena raktam�ly�nulepanaḥ

pray�to dakṣiṇ�m �ś�ṃ praviṣṭaḥ kardamaṃ hradam

20

kaṇṭhe baddhv� daśagrīvaṃ pramad� raktav�sinī

k�lī kardamalipt�ṅgī diśaṃ y�my�ṃ prakarṣati

21

var�heṇa daśagrīvaḥ śiṃśum�reṇa cendrajit

uṣṭreṇa kumbhakarṇaś ca pray�to dakṣiṇ�ṃ diśam

22

sam�jaś ca mah�n vṛtto gītav�ditraniḥsvanaḥ

pibat�ṃ raktam�ly�n�ṃ rakṣas�ṃ raktav�sas�m

23

laṅk� ceyaṃ purī ramy� sav�jirathasaṃkul�

s�gare patit� dṛṣṭ� bhagnagopuratoraṇ�

24

pītva tailaṃ pranṛtt�ś ca prahasantyo mah�svan�ḥ

laṅk�y�ṃ bhasmarūkṣ�y�ṃ sarv� r�kṣasayoṣitaḥ

25

kumbhakarṇ�dayaś ceme sarve r�kṣasapuṃgav�ḥ

raktaṃ nivasanaṃ gṛhya praviṣṭ� gomayahrade

26

apagacchata naśyadhvaṃ sīt�m �pnoti r�ghavaḥ

gh�tayet param�marṣī sarvaiḥ s�rdhaṃ hi r�kṣasaiḥ

27

priy�ṃ bahumat�ṃ bh�ry�ṃ vanav�sam anuvrat�m

bhartsit�ṃ tarjit�ṃ v�pi n�numaṃsyati r�ghavaḥ

28

tad alaṃ krūrav�kyair vaḥ s�ntvam ev�bhidhīyat�m

abhiy�c�ma vaidehīm etad dhi mama rocate

29

yasy� hy evaṃ vidhaḥ svapno duḥkhit�y�ḥ pradṛśyate

s� duḥkhair bahubhir mukt� priyaṃ pr�pnoty anuttamam

30

bhartsit�m api y�cadhvaṃ r�kṣasyaḥ kiṃ vivakṣay�

r�ghav�d dhi bhayaṃ ghoraṃ r�kṣas�n�m upasthitam

31

praṇip�ta prasann� hi maithilī janak�tmaj�

alam eṣ� paritr�tuṃ r�kṣasyo mahato bhay�t

32

api c�sy� viś�l�kṣy� na kiṃ cid upalakṣaye

viruddham api c�ṅgeṣu susūkṣmam api lakṣmaṇam

33

ch�y� vaiguṇya m�traṃ tu śaṅke duḥkham upasthitam

aduḥkh�rh�m im�ṃ devīṃ vaih�yasam upasthit�m

34

arthasiddhiṃ tu vaidehy�ḥ paśy�my aham upasthit�m

r�kṣasendravin�śaṃ ca vijayaṃ r�ghavasya ca

35

nimittabhūtam etat tu śrotum asy� mahat priyam

dṛśyate ca sphurac cakṣuḥ padmapatram iv�yatam

36

īṣac ca hṛṣito v�sy� dakṣiṇ�y� hy adakṣiṇaḥ

akasm�d eva vaidehy� b�hur ekaḥ prakampate

37

kareṇuhastapratimaḥ savyaś corur anuttamaḥ

vepan sūcayatīv�sy� r�ghavaṃ purataḥ sthitam

38

pakṣī ca ś�kh� nilayaṃ praviṣṭaḥ; punaḥ punaś cottamas�ntvav�dī

sukh�gat�ṃ v�cam udīray�ṇaḥ; punaḥ punaś codayatīva hṛṣṭaḥ

1

इत�य उक�ताः सीतया घॊरं राक�षस�यः करॊधमूर�छिताः

काश चिज जग�म�स तद आख�यात�ं रावणस�य तरस�विनः

2

ततः सीताम उपागम�य राक�षस�यॊ घॊरदर�शनाः

प�नः पर�षम �कार�थम अनर�थार�थम अथाब�र�वन

3

हन�तेदानीं तवानार�ये सीते पापविनिश�चये

राक�षस�यॊ भक�षयिष�यन�ति मांसम �तद यथास�खम

4

सीतां ताभिर अनार�याभिर दृष�ट�वा संतर�जितां तदा

राक�षसी तरिजटावृद�धा शयाना वाक�यम अब�रवीत

5

आत�मानं खादतानार�या न सीतां भक�षयिष�यथ

जनकस�य स�ताम इष�टां सन�षां दशरथस�य च

6

सवप�नॊ हय अद�य मया दृष�टॊ दार�णॊ रॊमहर�षणः

राक�षसानाम अभावाय भर�त�र अस�या भवाय च

7

�वम उक�तास तरिजटया राक�षस�यः करॊधमूर�छिताः

सर�वा �वाब�र�वन भीतास तरिजटां ताम इदं वचः

8

कथयस�व तवया दृष�टः सवप�ने ऽयं कीदृशॊ निशि

9

तासां शर�त�वा त� वचनं राक�षसीनां म�खॊद�गतम

उवाच वचनं काले तरिजटास�वप�नसंश�रितम

10

गजदन�तमयीं दिव�यां शिबिकाम अन�तरिक�षगाम

य�क�तां वाजिसहस�रेण सवयम आस�थाय राघवः

11

सवप�ने चाद�य मया दृष�टा सीता श�क�लाम�बरावृता

सागरेण परिक�षिप�तं शवेतपर�वतम आस�थिता

रामेण संगता सीता भास�करेण परभा यथा

12

राघवश च मया दृष�टश चत�र�दन�तं महागजम

आरूढः शैलसंकाशं चचार सहलक�ष�मणः

13

ततस तौ नरशार�दूलौ दीप�यमानौ सवतेजसा

श�क�लमाल�याम�बरधरौ जानकीं पर�य�पस�थितौ

14

ततस तस�य नगस�याग�रे आकाशस�थस�य दन�तिनः

भर�त�रा परिगृहीतस�य जानकी सकन�धम आश�रिता

15

भर�त�र अङ�कात सम�त�पत�य ततः कमललॊचना

चन�द�रसूर�यौ मया दृष�टा पाणिभ�यां परिमार�जती

16

ततस ताभ�यां क�माराभ�याम आस�थितः स गजॊत�तमः

सीतया च विशालाक�ष�या लङ�काया उपरि सथितः

17

पाण�ड�रर�षभय�क�तेन रथेनाष�टय�जा सवयम

श�क�लमाल�याम�बरधरॊ लक�ष�मणेन समागतः

लक�ष�मणेन सह भरात�रा सीतया सह भार�यया

18

विमानात प�ष�पकाद अद�य रावणः पतितॊ भ�वि

कृष�यपाणः सत�रिया दृष�टॊ म�ण�डः कृष�णाम�बरः प�नः

19

रथेन खरय�क�तेन रक�तमाल�यान�लेपनः

परयातॊ दक�षिणाम आशां परविष�टः कर�दमं हरदम

20

कण�ठे बद�ध�वा दशग�रीवं परमदा रक�तवासिनी

काली कर�दमलिप�ताङ�गी दिशं याम�यां परकर�षति

21

वराहेण दशग�रीवः शिंश�मारेण चेन�द�रजित

उष�ट�रेण क�म�भकर�णश च परयातॊ दक�षिणां दिशम

22

समाजश च महान वृत�तॊ गीतवादित�रनिःस�वनः

पिबतां रक�तमाल�यानां रक�षसां रक�तवाससाम

23

लङ�का चेयं प�री रम�या सवाजिरथसंक�ला

सागरे पतिता दृष�टा भग�नगॊप�रतॊरणा

24

पीत�व तैलं परनृत�ताश च परहसन�त�यॊ महास�वनाः

लङ�कायां भस�मरूक�षायां सर�वा राक�षसयॊषितः

25

क�म�भकर�णादयश चेमे सर�वे राक�षसप�ंगवाः

रक�तं निवसनं गृह�य परविष�टा गॊमयह�रदे

26

अपगच�छत नश�यध�वं सीताम आप�नॊति राघवः

घातयेत परमामर�षी सर�वैः सार�धं हि राक�षसैः

27

परियां बह�मतां भार�यां वनवासम अन�व�रताम

भर�त�सितां तर�जितां वापि नान�मंस�यति राघवः

28

तद अलं करूरवाक�यैर वः सान�त�वम �वाभिधीयताम

अभियाचाम वैदेहीम �तद धि मम रॊचते

29

यस�या हय �वं विधः सवप�नॊ द�ःखितायाः परदृश�यते

सा द�ःखैर बह�भिर म�क�ता परियं पराप�नॊत�य अन�त�तमम

30

भर�त�सिताम अपि याचध�वं राक�षस�यः किं विवक�षया

राघवाद धि भयं घॊरं राक�षसानाम उपस�थितम

31

परणिपात परसन�ना हि मैथिली जनकात�मजा

अलम �षा परित�रात�ं राक�षस�यॊ महतॊ भयात

32

अपि चास�या विशालाक�ष�या न किं चिद उपलक�षये

विर�द�धम अपि चाङ�गेष� स�सूक�ष�मम अपि लक�ष�मणम

33

छाया वैग�ण�य मात�रं त� शङ�के द�ःखम उपस�थितम

अद�ःखार�हाम इमां देवीं वैहायसम उपस�थिताम

34

अर�थसिद�धिं त� वैदेह�याः पश�याम�य अहम उपस�थिताम

राक�षसेन�द�रविनाशं च विजयं राघवस�य च

35

निमित�तभूतम �तत त� शरॊत�म अस�या महत परियम

दृश�यते च सफ�रच चक�ष�ः पद�मपत�रम इवायतम

36

ईषच च हृषितॊ वास�या दक�षिणाया हय अदक�षिणः

अकस�माद �व वैदेह�या बाह�र �कः परकम�पते

37

करेण�हस�तप�रतिमः सव�यश चॊर�र अन�त�तमः

वेपन सूचयतीवास�या राघवं प�रतः सथितम

38

पक�षी च शाखा निलयं परविष�टः; प�नः प�नश चॊत�तमसान�त�ववादी

स�खागतां वाचम उदीरयाणः; प�नः प�नश चॊदयतीव हृष�टः