Rig Veda Book 3. Hymn 29
Rig Veda Book 3 Hymn 29
अस्तीदमधिमन्थनमस्ति परजननं कर्तम
एतां विश्पत्नीमा भराग्निं मन्थाम पूर्वथा
अरण्योर्निहितो जातवेदा गर्भ इव सुधितो गर्भिणीषु
दिवे-दिव ईड्यो जाग्र्वद्भिर्हविष्मद्भिर्मनुष्येभिरग्निः
उत्तानायामव भरा चिकित्वान सद्यः परवीता वर्षणं जजान
अरुषस्तूपो रुशदस्य पाज इळायास पुत्रो वयुने.अजनिष्ट
इळायास्त्वा पदे वयं नाभा पर्थिव्या अधि
जातवेदो नि धीमह्यग्ने हव्याय वोळ्हवे
मन्थता नरः कविमद्वयन्तं परचेतसमम्र्तं सुप्रतीकम
यज्ञस्य केतुं परथमं पुरस्तादग्निं नरो जनयता सुशेवम
यदी मन्थन्ति बाहुभिर्वि रोचते.अश्वो न वाज्यरुषो वनेष्वा
चित्रो न यामन्नश्विनोरनिव्र्तः परि वर्णक्त्यश्मनस्त्र्णा दहन
जातो अग्नी रोचते चेकितानो वाजी विप्रः कविशस्तः सुदानुः
यं देवास ईड्यं विश्वविदं हव्यवाहमदधुरध्वरेषु
सीद होतः सव उ लोके चिकित्वान सादया यज्ञं सुक्र्तस्य योनौ
देवावीर्देवान हविषा यजास्यग्ने बर्हद यजमाने वयो धाः
कर्णोत धूमं वर्षणं सखायो.अस्रेधन्त इतन वाजमछ
अयमग्निः पर्तनाषाट सुवीरो येन देवासो असहन्त दस्यून
अयं ते योनिर्र्त्वियो यतो जातो अरोचथाः
तं जानन्नग्न आ सीदाथा नो वर्धया गिरः
तनूनपादुच्यते गर्भ आसुरो नराशंसो भवति यद विजायते
मातरिश्वा यदमिमीत मातरि वातस्य सर्गो अभवत्सरीमणि
सुनिर्मथा निर्मथितः सुनिधा निहितः कविः
अग्ने सवध्वरा कर्णु देवान देवयते यज
अजीजनन्नम्र्तं मर्त्यासो.अस्रेमाणं तरणिं वीळुजम्भम
दश सवसारो अग्रुवः समीचीः पुमांसं जातमभि सं रभन्ते
पर सप्तहोता सनकादरोचत मातुरुपस्थे यदशोचदूधनि
न नि मिषति सुरणो दिवे-दिवे यदसुरस्य जठरादजायत
अमित्रायुधो मरुतामिव परयाः परथमजा बरह्मणो विश्वमिद विदुः
दयुम्नवद बरह्म कुशिकास एरिर एक-एको दमे अग्निं समीधिरे
यदद्य तवा परयति यज्ञे अस्मिन होतश्चिकित्वो.अव्र्णीमहीह
धरुवमया धरुवमुताशमिष्ठाः परजानन विद्वानुप याहि सोमम
astīdamadhimanthanamasti prajananaṃ kṛtam
etāṃ viśpatnīmā bharāghniṃ manthāma pūrvathā
araṇyornihito jātavedā gharbha iva sudhito gharbhiṇīṣu
dive-diva īḍyo jāghṛvadbhirhaviṣmadbhirmanuṣyebhiraghniḥ
uttānāyāmava bharā cikitvān sadyaḥ pravītā vṛṣaṇaṃ jajāna
aruṣastūpo ruśadasya pāja iḷāyās putro vayune.ajaniṣṭa
iḷāyāstvā pade vayaṃ nābhā pṛthivyā adhi
jātavedo ni dhīmahyaghne havyāya voḷhave
manthatā naraḥ kavimadvayantaṃ pracetasamamṛtaṃ supratīkam
yajñasya ketuṃ prathamaṃ purastādaghniṃ naro janayatā suśevam
yadī manthanti bāhubhirvi rocate.aśvo na vājyaruṣo vaneṣvā
citro na yāmannaśvinoranivṛtaḥ pari vṛṇaktyaśmanastṛṇā dahan
jāto aghnī rocate cekitāno vājī vipraḥ kaviśastaḥ sudānuḥ
yaṃ devāsa īḍyaṃ viśvavidaṃ havyavāhamadadhuradhvareṣu
sīda hotaḥ sva u loke cikitvān sādayā yajñaṃ sukṛtasya yonau
devāvīrdevān haviṣā yajāsyaghne bṛhad yajamāne vayo dhāḥ
kṛṇota dhūmaṃ vṛṣaṇaṃ sakhāyo.asredhanta itana vājamacha
ayamaghniḥ pṛtanāṣāṭ suvīro yena devāso asahanta dasyūn
ayaṃ te yonirṛtviyo yato jāto arocathāḥ
taṃ jānannaghna ā sīdāthā no vardhayā ghiraḥ
tanūnapāducyate gharbha āsuro narāśaṃso bhavati yad vijāyate
mātariśvā yadamimīta mātari vātasya sargho abhavatsarīmaṇi
sunirmathā nirmathitaḥ sunidhā nihitaḥ kaviḥ
aghne svadhvarā kṛṇu devān devayate yaja
ajījanannamṛtaṃ martyāso.asremāṇaṃ taraṇiṃ vīḷujambham
daśa svasāro aghruvaḥ samīcīḥ pumāṃsaṃ jātamabhi saṃ rabhante
pra saptahotā sanakādarocata māturupasthe yadaśocadūdhani
na ni miṣati suraṇo dive-dive yadasurasya jaṭharādajāyata
amitrāyudho marutāmiva prayāḥ prathamajā brahmaṇo viśvamid viduḥ
dyumnavad brahma kuśikāsa erira eka-eko dame aghniṃ samīdhire
yadadya tvā prayati yajñe asmin hotaścikitvo.avṛṇīmahīha
dhruvamayā dhruvamutāśamiṣṭhāḥ prajānan vidvānupa yāhi somam
अस्तीदमधिमन्थनमस्ति परजननं कर्तम
एतां विश्पत्नीमा भराग्निं मन्थाम पूर्वथा
अरण्योर्निहितो जातवेदा गर्भ इव सुधितो गर्भिणीषु
दिवे-दिव ईड्यो जाग्र्वद्भिर्हविष्मद्भिर्मनुष्येभिरग्निः
उत्तानायामव भरा चिकित्वान सद्यः परवीता वर्षणं जजान
अरुषस्तूपो रुशदस्य पाज इळायास पुत्रो वयुने.अजनिष्ट
इळायास्त्वा पदे वयं नाभा पर्थिव्या अधि
जातवेदो नि धीमह्यग्ने हव्याय वोळ्हवे
मन्थता नरः कविमद्वयन्तं परचेतसमम्र्तं सुप्रतीकम
यज्ञस्य केतुं परथमं पुरस्तादग्निं नरो जनयता सुशेवम
यदी मन्थन्ति बाहुभिर्वि रोचते.अश्वो न वाज्यरुषो वनेष्वा
चित्रो न यामन्नश्विनोरनिव्र्तः परि वर्णक्त्यश्मनस्त्र्णा दहन
जातो अग्नी रोचते चेकितानो वाजी विप्रः कविशस्तः सुदानुः
यं देवास ईड्यं विश्वविदं हव्यवाहमदधुरध्वरेषु
सीद होतः सव उ लोके चिकित्वान सादया यज्ञं सुक्र्तस्य योनौ
देवावीर्देवान हविषा यजास्यग्ने बर्हद यजमाने वयो धाः
कर्णोत धूमं वर्षणं सखायो.अस्रेधन्त इतन वाजमछ
अयमग्निः पर्तनाषाट सुवीरो येन देवासो असहन्त दस्यून
अयं ते योनिर्र्त्वियो यतो जातो अरोचथाः
तं जानन्नग्न आ सीदाथा नो वर्धया गिरः
तनूनपादुच्यते गर्भ आसुरो नराशंसो भवति यद विजायते
मातरिश्वा यदमिमीत मातरि वातस्य सर्गो अभवत्सरीमणि
सुनिर्मथा निर्मथितः सुनिधा निहितः कविः
अग्ने सवध्वरा कर्णु देवान देवयते यज
अजीजनन्नम्र्तं मर्त्यासो.अस्रेमाणं तरणिं वीळुजम्भम
दश सवसारो अग्रुवः समीचीः पुमांसं जातमभि सं रभन्ते
पर सप्तहोता सनकादरोचत मातुरुपस्थे यदशोचदूधनि
न नि मिषति सुरणो दिवे-दिवे यदसुरस्य जठरादजायत
अमित्रायुधो मरुतामिव परयाः परथमजा बरह्मणो विश्वमिद विदुः
दयुम्नवद बरह्म कुशिकास एरिर एक-एको दमे अग्निं समीधिरे
यदद्य तवा परयति यज्ञे अस्मिन होतश्चिकित्वो.अव्र्णीमहीह
धरुवमया धरुवमुताशमिष्ठाः परजानन विद्वानुप याहि सोमम
astīdamadhimanthanamasti prajananaṃ kṛtam
etāṃ viśpatnīmā bharāghniṃ manthāma pūrvathā
araṇyornihito jātavedā gharbha iva sudhito gharbhiṇīṣu
dive-diva īḍyo jāghṛvadbhirhaviṣmadbhirmanuṣyebhiraghniḥ
uttānāyāmava bharā cikitvān sadyaḥ pravītā vṛṣaṇaṃ jajāna
aruṣastūpo ruśadasya pāja iḷāyās putro vayune.ajaniṣṭa
iḷāyāstvā pade vayaṃ nābhā pṛthivyā adhi
jātavedo ni dhīmahyaghne havyāya voḷhave
manthatā naraḥ kavimadvayantaṃ pracetasamamṛtaṃ supratīkam
yajñasya ketuṃ prathamaṃ purastādaghniṃ naro janayatā suśevam
yadī manthanti bāhubhirvi rocate.aśvo na vājyaruṣo vaneṣvā
citro na yāmannaśvinoranivṛtaḥ pari vṛṇaktyaśmanastṛṇā dahan
jāto aghnī rocate cekitāno vājī vipraḥ kaviśastaḥ sudānuḥ
yaṃ devāsa īḍyaṃ viśvavidaṃ havyavāhamadadhuradhvareṣu
sīda hotaḥ sva u loke cikitvān sādayā yajñaṃ sukṛtasya yonau
devāvīrdevān haviṣā yajāsyaghne bṛhad yajamāne vayo dhāḥ
kṛṇota dhūmaṃ vṛṣaṇaṃ sakhāyo.asredhanta itana vājamacha
ayamaghniḥ pṛtanāṣāṭ suvīro yena devāso asahanta dasyūn
ayaṃ te yonirṛtviyo yato jāto arocathāḥ
taṃ jānannaghna ā sīdāthā no vardhayā ghiraḥ
tanūnapāducyate gharbha āsuro narāśaṃso bhavati yad vijāyate
mātariśvā yadamimīta mātari vātasya sargho abhavatsarīmaṇi
sunirmathā nirmathitaḥ sunidhā nihitaḥ kaviḥ
aghne svadhvarā kṛṇu devān devayate yaja
ajījanannamṛtaṃ martyāso.asremāṇaṃ taraṇiṃ vīḷujambham
daśa svasāro aghruvaḥ samīcīḥ pumāṃsaṃ jātamabhi saṃ rabhante
pra saptahotā sanakādarocata māturupasthe yadaśocadūdhani
na ni miṣati suraṇo dive-dive yadasurasya jaṭharādajāyata
amitrāyudho marutāmiva prayāḥ prathamajā brahmaṇo viśvamid viduḥ
dyumnavad brahma kuśikāsa erira eka-eko dame aghniṃ samīdhire
yadadya tvā prayati yajñe asmin hotaścikitvo.avṛṇīmahīha
dhruvamayā dhruvamutāśamiṣṭhāḥ prajānan vidvānupa yāhi somam
