Book 2. Chapter 59
The Mahabharata In Sanskrit
Book 2
Chapter 59
1
[दूृ]
एहि कषत्तर दरौपदीम आनयस्व; परियां भार्यां संमतां पाण्डवानाम
संमार्जतां वेश्म परैतु शीघ्रम; आनन्दॊ नः सह दासीभिर अस्तु
2
[व]
दुर्विभाव्यं भवति तवादृशेन; न मन्दसंबुध्यसि पाशबद्धः
परपाते तवं लम्बमानॊ न वेत्सि; वयाघ्रान मृगः कॊपयसे ऽतिबाल्यात
3
आशीविषाः शिरसि ते पूर्णकॊशा महाविषाः
मा कॊपिष्ठाः सुमन्दात्मन मा गमस तवं यमक्षयम
4
न हि दासीत्वम आपन्ना कृष्णा भवति भारत
अनीशेन हि राज्ञैषा पणे नयस्तेति मे मतिः
5
अयं धत्ते वेणुर इवात्मघाती; फलं राजा धृतराष्ट्रस्य पुत्रः
दयूतं हि वैराय महाभयाय; पक्वॊ न बुध्यत्य अयम अन्तकाले
6
नारुं तुदः सयान न नृशंसवादी; न हीनतः परम अभ्याददीत
ययास्य वाचा पर उद्विजेत; न तां वदेद रुशतीं पापलॊक्याम
7
समुच्चरन्त्य अतिवादा हि वक्त्राद; यैर आहतः शॊचति रात्र्यहानि
परस्य नामर्मसु ते पतन्ति; तान पण्डितॊ नावसृजेत परेषाम
8
अजॊ हि शस्त्रम अखनत किलैकः; शस्त्रे विपन्ने पद्भिर अपास्य भूमिम
निकृन्तनं सवस्य कण्ठस्य घॊरं; तद्वद वैरं मा खनीः पाण्डुपुत्रैः
9
न किं चिद ईड्यं परवदन्ति पापं; वनेचरं वा गृहमेधिनं वा
तपस्विनं संपरिपूर्ण विद्यं; भषन्ति हैवं शवनराः सदैव
10
दवारं सुघॊरं नरकस्य जिह्मं; न बुध्यसे धृतराष्ट्रस्य पुत्र
तवाम अन्वेतारॊ बहवः कुरूणां; दयूतॊदये सह दुःशासनेन
11
मज्जन्त्य अलाबूनि शिलाः पलवन्ते; मुह्यन्ति नावॊ ऽमभसि शश्वद एव
मूढॊ राजा धृतराष्ट्रस्य पुत्रॊ; न मे वाचः पथ्यरूपाः शृणॊति
12
अन्तॊ नूनं भवितायं कुरूणां; सुदारुणः सर्वहरॊ विनाशः
वाचः काव्याः सुहृदां पथ्यरूपा; न शरूयन्ते वर्धते लॊभ एव
1
[dūṛ]
ehi kṣattar draupadīm ānayasva; priyāṃ bhāryāṃ saṃmatāṃ pāṇḍavānām
saṃmārjatāṃ veśma paraitu śīghram; ānando naḥ saha dāsībhir astu
2
[v]
durvibhāvyaṃ bhavati tvādṛśena; na mandasaṃbudhyasi pāśabaddhaḥ
prapāte tvaṃ lambamāno na vetsi; vyāghrān mṛgaḥ kopayase 'tibālyāt
3
āśviṣāḥ irasi te pūrṇakośā mahāviṣāḥ
mā kopiṣṭhāḥ sumandātman mā gamas tvaṃ yamakṣayam
4
na hi dāsītvam āpannā kṛṣṇā bhavati bhārata
anīśena hi rājñaiṣā paṇe nyasteti me matiḥ
5
ayaṃ dhatte veṇur ivātmaghātī; phalaṃ rājā dhṛtarāṣṭrasya putraḥ
dyūtaṃ hi vairāya mahābhayāya; pakvo na budhyaty ayam antakāle
6
nāruṃ tudaḥ syān na nṛśaṃsavādī; na hīnataḥ param abhyādadīta
yayāsya vācā para udvijeta; na tāṃ vaded ruśatīṃ pāpalokyām
7
samuccaranty ativādā hi vaktrād; yair āhataḥ śocati rātryahāni
parasya nāmarmasu te patanti; tān paṇḍito nāvasṛjet pareṣām
8
ajo hi śastram akhanat kilaikaḥ; śastre vipanne padbhir apāsya bhūmim
nikṛntanaṃ svasya kaṇṭhasya ghoraṃ; tadvad vairaṃ mā khanīḥ pāṇḍuputraiḥ
9
na kiṃ cid īḍyaṃ pravadanti pāpaṃ; vanecaraṃ vā gṛhamedhinaṃ vā
tapasvinaṃ saṃparipūrṇa vidyaṃ; bhaṣanti haivaṃ śvanarāḥ sadaiva
10
dvāraṃ sughoraṃ narakasya jihmaṃ; na budhyase dhṛtarāṣṭrasya putra
tvām anvetāro bahavaḥ kurūṇāṃ; dyūtodaye saha duḥśāsanena
11
majjanty alābūni śilāḥ plavante; muhyanti nāvo 'mbhasi śaśvad eva
mūḍho rājā dhṛtarāṣṭrasya putro; na me vācaḥ pathyarūpāḥ śṛoti
12
anto nūnaṃ bhavitāyaṃ kurūṇāṃ; sudāruṇaḥ sarvaharo vināśaḥ
vācaḥ kāvyāḥ suhṛdāṃ pathyarūpā; na śrūyante vardhate lobha eva
Book 2
Chapter 59
1
[दूृ]
एहि कषत्तर दरौपदीम आनयस्व; परियां भार्यां संमतां पाण्डवानाम
संमार्जतां वेश्म परैतु शीघ्रम; आनन्दॊ नः सह दासीभिर अस्तु
2
[व]
दुर्विभाव्यं भवति तवादृशेन; न मन्दसंबुध्यसि पाशबद्धः
परपाते तवं लम्बमानॊ न वेत्सि; वयाघ्रान मृगः कॊपयसे ऽतिबाल्यात
3
आशीविषाः शिरसि ते पूर्णकॊशा महाविषाः
मा कॊपिष्ठाः सुमन्दात्मन मा गमस तवं यमक्षयम
4
न हि दासीत्वम आपन्ना कृष्णा भवति भारत
अनीशेन हि राज्ञैषा पणे नयस्तेति मे मतिः
5
अयं धत्ते वेणुर इवात्मघाती; फलं राजा धृतराष्ट्रस्य पुत्रः
दयूतं हि वैराय महाभयाय; पक्वॊ न बुध्यत्य अयम अन्तकाले
6
नारुं तुदः सयान न नृशंसवादी; न हीनतः परम अभ्याददीत
ययास्य वाचा पर उद्विजेत; न तां वदेद रुशतीं पापलॊक्याम
7
समुच्चरन्त्य अतिवादा हि वक्त्राद; यैर आहतः शॊचति रात्र्यहानि
परस्य नामर्मसु ते पतन्ति; तान पण्डितॊ नावसृजेत परेषाम
8
अजॊ हि शस्त्रम अखनत किलैकः; शस्त्रे विपन्ने पद्भिर अपास्य भूमिम
निकृन्तनं सवस्य कण्ठस्य घॊरं; तद्वद वैरं मा खनीः पाण्डुपुत्रैः
9
न किं चिद ईड्यं परवदन्ति पापं; वनेचरं वा गृहमेधिनं वा
तपस्विनं संपरिपूर्ण विद्यं; भषन्ति हैवं शवनराः सदैव
10
दवारं सुघॊरं नरकस्य जिह्मं; न बुध्यसे धृतराष्ट्रस्य पुत्र
तवाम अन्वेतारॊ बहवः कुरूणां; दयूतॊदये सह दुःशासनेन
11
मज्जन्त्य अलाबूनि शिलाः पलवन्ते; मुह्यन्ति नावॊ ऽमभसि शश्वद एव
मूढॊ राजा धृतराष्ट्रस्य पुत्रॊ; न मे वाचः पथ्यरूपाः शृणॊति
12
अन्तॊ नूनं भवितायं कुरूणां; सुदारुणः सर्वहरॊ विनाशः
वाचः काव्याः सुहृदां पथ्यरूपा; न शरूयन्ते वर्धते लॊभ एव
1
[dūṛ]
ehi kṣattar draupadīm ānayasva; priyāṃ bhāryāṃ saṃmatāṃ pāṇḍavānām
saṃmārjatāṃ veśma paraitu śīghram; ānando naḥ saha dāsībhir astu
2
[v]
durvibhāvyaṃ bhavati tvādṛśena; na mandasaṃbudhyasi pāśabaddhaḥ
prapāte tvaṃ lambamāno na vetsi; vyāghrān mṛgaḥ kopayase 'tibālyāt
3
āśviṣāḥ irasi te pūrṇakośā mahāviṣāḥ
mā kopiṣṭhāḥ sumandātman mā gamas tvaṃ yamakṣayam
4
na hi dāsītvam āpannā kṛṣṇā bhavati bhārata
anīśena hi rājñaiṣā paṇe nyasteti me matiḥ
5
ayaṃ dhatte veṇur ivātmaghātī; phalaṃ rājā dhṛtarāṣṭrasya putraḥ
dyūtaṃ hi vairāya mahābhayāya; pakvo na budhyaty ayam antakāle
6
nāruṃ tudaḥ syān na nṛśaṃsavādī; na hīnataḥ param abhyādadīta
yayāsya vācā para udvijeta; na tāṃ vaded ruśatīṃ pāpalokyām
7
samuccaranty ativādā hi vaktrād; yair āhataḥ śocati rātryahāni
parasya nāmarmasu te patanti; tān paṇḍito nāvasṛjet pareṣām
8
ajo hi śastram akhanat kilaikaḥ; śastre vipanne padbhir apāsya bhūmim
nikṛntanaṃ svasya kaṇṭhasya ghoraṃ; tadvad vairaṃ mā khanīḥ pāṇḍuputraiḥ
9
na kiṃ cid īḍyaṃ pravadanti pāpaṃ; vanecaraṃ vā gṛhamedhinaṃ vā
tapasvinaṃ saṃparipūrṇa vidyaṃ; bhaṣanti haivaṃ śvanarāḥ sadaiva
10
dvāraṃ sughoraṃ narakasya jihmaṃ; na budhyase dhṛtarāṣṭrasya putra
tvām anvetāro bahavaḥ kurūṇāṃ; dyūtodaye saha duḥśāsanena
11
majjanty alābūni śilāḥ plavante; muhyanti nāvo 'mbhasi śaśvad eva
mūḍho rājā dhṛtarāṣṭrasya putro; na me vācaḥ pathyarūpāḥ śṛoti
12
anto nūnaṃ bhavitāyaṃ kurūṇāṃ; sudāruṇaḥ sarvaharo vināśaḥ
vācaḥ kāvyāḥ suhṛdāṃ pathyarūpā; na śrūyante vardhate lobha eva
